Το να βλέπει κανείς τη Μεσόγειο να μεταμορφώνεται σε θαλάσσιο νεκροταφείο για πολλούς από εκείνους που αναζητούν στο ευρωπαϊκό έδαφος άσυλο ή τη Γη της Επαγγελίας προκαλεί ένα τέτοιο σοκ που θα έπρεπε –ίσως –να βγάλει την Ευρώπη από τον μακρύ στρατηγικό λήθαργό της. Τι θα μπορούσε να κάνει όμως; Δεν υπάρχει ένα θαυματουργό μέτρο, αλλά ένα σύνολο δράσεων που πρέπει να καθοριστούν, να εξηγηθούν και να υλοποιηθούν. Με άλλα λόγια, απαιτεί πολιτικό θάρρος. Το σύνολο αυτών των δράσεων θα συγκροτούσε την ευρωπαϊκή πολιτική για το άσυλο και τη μετανάστευση. Και θα ήταν μια πολιτική αξιόπιστη.

Κατ’ αρχάς πρέπει να θέσουμε το φαινόμενο στις σωστές του βάσεις: να διαχωρίσουμε το άσυλο από τη μετανάστευση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και όχι μόνο ευρωπαϊκό. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 80% με 90% του συνόλου των εκτοπισμένων προέρχονται από τις χώρες του «Νότου». Η χώρα που συγκεντρώνει τους περισσότερους πρόσφυγες είναι το Πακιστάν. Οι αριθμοί της μετανάστευσης στην Ευρώπη δεν είναι μεγάλοι: η Γηραιά Ηπειρος δέχεται 1,7 εκατ. μετανάστες από τα εξωτερικά της σύνορα, ενώ τόσοι είναι και οι εσωτερικοί μετανάστες.

Οι μετανάστες στην Ευρώπη είναι περίπου 30 εκατ., εκ των οποίων τα 20 εκατ. προέρχονται από χώρες εκτός ΕΕ. Ο πληθυσμός της Ευρώπης είναι 500 εκατ. Από ποσοτικής άποψης, επομένως, η μεταναστευτική ροή είναι διαχειρίσιμη. Οικονομικά είναι πολύτιμοι για την κάλυψη κενών θέσεων εργασίας ή την κάλυψη θέσεων εργασίας που απαιτούν εξειδίκευση. Ωστόσο το μεταναστευτικό ζήτημα είναι πολιτικά και ψυχολογικά εκρηκτικό σε μια Ευρώπη που ανησυχεί επειδή αισθάνεται ότι απειλείται.

Πώς μπορούν να συμβιβαστούν όλα αυτά; Οι λαοί της Ευρώπης περιμένουν από τους ηγέτες τους να βάλουν τάξη σε αυτή την παγκόσμια αταξία όπου τους φαίνεται ότι κανένας δεν ελέγχει τίποτα. Το πρώτο που θα έπρεπε να γίνει είναι να σταματήσουν τα ναυάγια. Πώς; Αυξάνοντας τα θαλάσσια μέσα διάσωσης, εμποδίζοντας τον απόπλου των σκαφών και προχωρώντας σε θαλάσσιο αποκλεισμό των λιμανιών αναχώρησης (γιατί όχι με τη βοήθεια του έκτου αμερικανικού στόλου;). Ας μην κάνουμε όνειρα: η καταφυγή στην ισχύ θα γίνει κάποια στιγμή αναπόφευκτη.

Επειτα, οι χώρες-τράνζιτ, δηλαδή το Μαρόκο, η Αλγερία, η Τυνησία, η Αίγυπτος, η Τουρκία, πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Παράλληλα, πρέπει να ξεριζωθούν τα δίκτυα που συνδέουν τις χώρες αναχώρησης με τις χώρες άφιξης. Αλλά για να γίνει αυτό οι χώρες του Σένγκεν, ειδικά αυτές, θα πρέπει επιτέλους να εναρμονίσουν τις πολιτικές τους στο θέμα του ασύλου και να νομιμοποιήσουν τις πύλες εισόδου στις πρώτες χώρες υποδοχής. Τι μας εμποδίζει;

Η Ευρώπη θα έπρεπε να είναι πιο γενναιόδωρη με το άσυλο –αρκεί να σκεφτούμε τους Σύρους ή τους χριστιανούς της Ανατολής. Η μετανάστευση από μόνη της δεν είναι ούτε ευκαιρία ούτε καταστροφή. Μπορεί να γίνει ή το ένα ή το άλλο εάν δεν τη διαχειριστούμε σωστά και δεν την εξηγήσουμε.

Ο Ιμπέρ Βεντρίν είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας

Τελευταία Νέα