Τα κιτρινισμένα από τον χρόνο μεσοφόρια που βρήκε η μητέρα της στα ξύλινα οικογενειακά μπαούλα, τα προικιά μιας άλλης εποχής που κεντήθηκαν προσεκτικά στο χέρι αλλά που ποτέ δεν φορέθηκαν, ήταν μια ανακάλυψη της στιγμής. Τυχαία αλλά καθοριστική στην ουσία της, αφού λειτούργησε ως ένα από τα χαμένα κομμάτια του θεατρικού παζλ το οποίο η ηθοποιός Λιάνκα Παντολφίνι προσπαθούσε –ήδη μήνες πριν –να φτιάξει. Επίκεντρό της; Οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής, προσωπικές ιστορίες τους, πληροφορίες που οι νεότερες γενιές θέλησαν να μάθουν.

Η παράσταση «Ο δρόμος για το σπίτι» με πρωταγωνίστρια την ίδια και μια χειροποίητη κούκλα κατασκευασμένη στην Τσεχία είναι το αποτέλεσμα έρευνας που εστιάζει στη συνθήκη της χαμένης ταυτότητας του πρόσφυγα, στην απώλεια της ρίζας του. Μεγαλωμένη σε μια οικογένεια όπου η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν «θέμα ταμπού γιατί προκαλούσε πόνο αλλά και ντροπή», η Παντολφίνι αποφάσισε το 2011 να βρει απαντήσεις στα αναπάντητα ερωτήματά της. Γιατί, για παράδειγμα, η γιαγιά δεν της μιλούσε ποτέ για τα παλιά; Γιατί οι συγγενείς της ήταν απρόθυμοι να διηγηθούν όσα γνώριζαν; Ή τι συνέβη και τα μεσοφόρια που ανακαλύφθηκαν στα κλειδωμένα μπαούλα ήταν όλα σχεδόν μισοτελειωμένα;

Το Τμήμα Γενεαλογίας του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού άνοιξε τον δρόμο για την έρευνα της Λιάνκας δίνοντάς της πρόσβαση σε δεκάδες μαρτυρίες προσφύγων, καταγεγραμμένες σε βίντεο, που βρίσκονταν στο αρχείο του ιδρύματος από τη δεκαετία του 1990. «Αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν η εκφραστικότητα και η ζωηράδα στη φωνή όταν μιλούσαν για τη χαμένη πατρίδα τους. Και φυσικά οι μικρές προσωπικές λεπτομέρειες που διηγούνταν, όπως για παράδειγμα τη στιγμή που κάποιος έχασε το καλό του παπούτσι καθώς έτρεχε κυνηγημένος ή το καπελάκι με τα κόκκινα κεράσια που κάποια άλλη πρόσφυγας φόρεσε αφού, ως παιδί τότε, νόμιζε πως θα έφευγε για ολιγοήμερο ταξίδι».

ΑΠΟΨΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΕΙ. Γέννημα – θρέμμα Αθηναία με πατέρα Ιταλό, η ηθοποιός και σκηνοθέτρια της παράστασης σπούδασε στο Τμήμα Eπιστημών της Επικοινωνίας που ίδρυσε ο Ουμπέρτο Εκο στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και Υποκριτική στη Μόντενα και στο Teatro Dimitri στην Ελβετία. Με ειδίκευση στο θέατρο δρόμου και στο physical theatre, στη θεατρικότητα δηλαδή μέσα από την κίνηση, το τραγούδι και την αφήγηση, η Λιάνκα στήνει στη σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου μια αυτοσχεδιαστική παράσταση με στοιχεία περφόρμανς όπου τα μεσοφόρια γίνονται μέρος του σκηνικού και άλλοτε αναλαμβάνουν τον ρόλο των προσφύγων και των ξεριζωμένων συγχωριανών και άλλοτε των φαντασμάτων του παρελθόντος. «Η κούκλα που με συντροφεύει αντιπροσωπεύει όλες εκείνες τις γιαγιάδες που διηγούνται προσωπικές ιστορίες από τον ξεριζωμό του 1922. Είναι το μέσο που χρησιμοποιώ για να ταξιδέψω στο παρελθόν, στους φόβους και στους εφιάλτες τους».

Υστερα από διαδοχικές στάσεις στην Ελβετία και στην Ιταλία, όπου ζει και εργάζεται τα τελευταία χρόνια η Παντολφίνι, η παράσταση φθάνει επιτέλους και στην Ελλάδα. «Το σκεφτόμουν από την αρχή πως η παράσταση έπρεπε να ανέβει και στη χώρα μας. Μέχρι στιγμής όμως οι οικονομικές δυσκολίες ήταν αυτές που με απέτρεπαν» εξηγεί η ηθοποιός με συμμετοχές σε διεθνή θεατρικά φεστιβάλ στην Ευρώπη ως μέλος του θεάτρου Divaldo Continuo Theatre. Οπως εξηγεί στην κουβέντα μας, η γενέτειρά της είναι ο τόπος όπου αυτή τη στιγμή θα ήθελε να κάνει θέατρο. «Νιώθω πως η ελληνική πλευρά μου έχει εκφραστεί σε μεγάλο βαθμό στο εξωτερικό. Τώρα πια θέλω να φέρω στην Ελλάδα κάτι από την εμπειρία μου στην Ευρώπη».

info

«Ο δρόμος για το σπίτι» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου, τηλ. 210-9212.900) κάθε Δευτέρα και Τρίτη έως 2 Ιουνίου στις 21.15

Τελευταία Νέα