Εκθεση για τα τηλεγραφήματα την εποχή των SMS, των e-mail και των tweets; Κι όμως, οι «πρόγονοι» της ανταλλαγής μηνυμάτων έχουν ένα δικό τους -μικρό –μερίδιο δίπλα στις ηλεκτρονικές εφαρμογές, όπως το what’s up, το messenger και το viber. Φαίνεται ότι κάποιοι επιμένουν παραδοσιακά. Εχει υπολογιστεί από τον ΟΤΕ ότι οι Ελληνες στέλνουν ετησίως περίπου 50.000 τηλεγραφήματα τα τελευταία χρόνια.

Σε αυτόν τον νοσταλγικό τρόπο επικοινωνίας που αντιστέκεται και επιβιώνει είναι αφιερωμένη η έκθεση «Λόγος IV: Το τηλεγράφημα», σε συνδυασμό με έκθεση φωτογραφίας του Σπύρου Στάβερη που εμπνέεται από αυτά, του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Πραγματοποιείται δε με υλικό από τη συλλογή του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών του ΟΤΕ.

Τουλάχιστον 300 τηλεγραφήματα από τις εταιρείες που λειτουργούσαν στη Θεσσαλονίκη από τα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι τα μέσα του 20ού συγκεντρώθηκαν με μεράκι από τον συλλέκτη – συνταξιούχο του ΟΤΕ Μιχάλη Τσιπίδη, που μπολιάστηκε με το «μικρόβιο» από τον πατέρα του φιλοτελιστή και συλλέκτη τηλεγραφημάτων (με θητεία επίσης στον ΟΤΕ). Η συγκέντρωσή τους δεν ήταν απλή υπόθεση και κρύβει επίμονο ψάξιμο και αναζήτηση στην προσπάθεια του συλλέκτη – δωρητή της συλλογής να μαζέψει αυτό το είδος τεκμηρίων Ιστορίας.

Η περιήγηση στους χώρους του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού που θα φιλοξενεί την έκθεση μετεξελίσσεται σε ταξίδι στον χρόνο καλύπτοντας μια περίοδο σχεδόν 90 ετών: από το 1870 έως το 1956. Περίοδο κατά την οποία στη Θεσσαλονίκη λειτουργούσαν επτά τηλεγραφικές υπηρεσίες: η Οθωμανική Τηλεγραφική Υπηρεσία, η βουλγαρική, η σερβική, η αγγλική Eastern Telegraph Company και η μετεξέλιξη της Cable and Wireless, η επίσης βρετανική Cable Telegraph Company, η ελληνική Ταχυδρομική -Τηλεγραφική – Τηλεφωνική Υπηρεσία και ο ΟΤΕ.

Γίνεται αντιληπτό ότι η κοσμοπολίτικη πόλη αποτελούσε τηλεπικοινωνιακό κόμβο και σημαντικό κέντρο εμπορικών συναλλαγών. Την ίδια στιγμή στα μάτια του επισκέπτη ξετυλίγεται ένα κομμάτι της ιστορίας της Θεσσαλονίκης μέσα από ελάχιστες λέξεις, συναλλαγές, ακόμη και από τα λογοκριμένα τηλεγραφήματα. Τα τηλεγραφήματα, παράλληλα, λειτουργούν σαν γραφίδες με τις οποίες αναδεικνύονται εκφάνσεις της κοινωνικότητας της πόλης, οι σχέσεις των ανθρώπων σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο, η δραστηριότητά της.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΙΜΩΝ. Υπάρχουν ακόμη στοιχεία τιμολογιακής πολιτικής που διέφεραν από τη μια τηλεγραφική υπηρεσία στην άλλη. Η Οθωμανική Αυτοκρατορική Τηλεγραφική Υπηρεσία για παράδειγμα (1870-1912 στη Θεσσαλονίκη), χρέωνε την κάθε λέξη με 10 παράδες για κείμενο προς τηλεγραφεία εντός του βιλαετιού Θεσσαλονίκης, με ελάχιστο τέλος τα πέντε πιάστα (ή 200 παράδες) για 20 λέξεις. Η αγγλική Cable Telegraph Company (λειτουργούσε τουλάχιστον από το 1885) μαθαίνουμε πως ήταν πάντα πιο ακριβή από την Οθωμανική Τηλεγραφική Υπηρεσία. Χρέωνε με 20 παράδες κάθε λέξη (εντός της οθωμανικής αυτοκρατορίας) με ελάχιστη αποστολή πέντε λέξεις. Διαφορετικές χρεώσεις είχε για την ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα (0,28 και 0,42 πιάστα αντιστοίχως) και άλλη για την Κρήτη (0,38).

ΤΤΤ

Ο πρόδρομος του ΟΤΕ

Η Ταχυδρομική, Τηλεγραφική και Τηλεφωνική Υπηρεσία ήταν ανεξάρτητες έως το 1896, οπότε και ενοποιήθηκαν. Λειτούργησαν ως ΤΤΤ αμέσως μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 και μέχρι το 1949 που ιδρύθηκε ο ΟΤΕ. Η χρέωσή της ήταν οικονομική συγκριτικά με τις ξένες εταιρείες. Στην έναρξη λειτουργίας της το τηλεγράφημα εσωτερικού έως επτά λέξεις κόστιζε 50 λεπτά της δραχμής, κείμενο 15 λέξεων κόστιζε μία δραχμή και κάθε επιπλέον λέξη είχε επιβάρυνση 0,05 λεπτά.

INFO

«Λόγος VI: Το τηλεγράφημα» και φωτογραφική αποστολή Σπύρου Στάβερη, 24 Απριλίου έως 30 Σεπτεμβρίου, από το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

(Λ. Στρατού 2, τηλ. 2313-306400).

Τελευταία Νέα