Μπορούν οι πολίτες της Αγγλίας να ψηφίσουν το Σκωτσέζικο Εθνικιστικό Κόμμα (SNP) στις εκλογές του Μαΐου; Οχι, αλλά πολλοί θα ήθελαν. Υστερα από το προεκλογικό ντιμπέιτ των επτά πολιτικών αρχηγών της Βρετανίας που πραγματοποιήθηκε πριν από 10 ημέρες, το όνομα Νίκολα Στέρτζον δέχθηκε τα περισσότερα κλικ αναζήτησης στο Google, ενώ το παραπάνω ερώτημα τέθηκε τόσες φορές από χρήστες του Διαδικτύου ώστε να τιτλοφορήσει και άρθρο της «Γκάρντιαν». Η απάντηση δίνεται από τον εκλογικό νόμο της Βρετανίας: από τις 650 εκλογικές περιφέρειες της Βρετανίας, το SNP μπορεί να διεκδικήσει μόνο 59 –και όλες βρίσκονται στη Σκωτία. Τότε για ποιο λόγο, αναρωτιόταν σε πρωτοσέλιδο άρθρο της η «Ντέιλι Μέιλ», «η Στέρτζον είναι η πιο επικίνδυνη γυναίκα στη Βρετανία»;

Η Στέρτζον ανέλαβε την αρχηγία του Σκωτσέζικου Εθνικιστικού Κόμματος και την πρωθυπουργία της Σκωτίας τον περασμένο Νοέμβριο, όταν ο Αλεξ Σάλμοντ παραιτήθηκε μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της χώρας. Μέσα σε λίγους μήνες η 44χρονη πολιτικός κατόρθωσε να μετατρέψει το μούδιασμα του ηττημένου κυβερνώντος κόμματος σε μια πρωτοφανή δυναμικότητα, αυξάνοντας τον αριθμό των μελών του από 25.000 που ήταν τον Σεπτέμβριο σε 103.000. Και σήμερα οδηγεί το κόμμα της, που για την ώρα μετρά μόλις έξι έδρες στο Ουέστμινστερ, σε μια σαρωτική νίκη στις βρετανικές εκλογές του Μαΐου.

Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις για την πρόθεση ψήφου στο εσωτερικό της Σκωτίας δίνουν στο SNP ένα μεγαλοπρεπές 46% –19 ολόκληρες μονάδες περισσότερες από τους Εργατικούς της Σκωτίας –αναδεικνύοντάς το τρίτο κόμμα και κρίσιμο μπαλαντέρ για τον σχηματισμό της βρετανικής κυβέρνησης. Δεδομένης της μεγάλης πιθανότητας ενός αποτελέσματος που δεν θα δίνει πλειοψηφία σε κανένα κόμμα –το «hung parliament» όπως λέγεται στη Βρετανία –η αρχηγός του SNP δήλωσε ότι θα «βοηθήσει τον Εντ Μίλιμπαντ να γίνει πρωθυπουργός της χώρας» ώστε «μαζί να πετάξουν τον Κάμερον έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ». Μολονότι δε αυτό δεν θα είναι το καλύτερο σενάριο για τον ίδιο, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης μάλλον θα χρειαστεί τις 40-50 έδρες του SNP για να σχηματίσει κυβέρνηση.

Η επίσημη συνεργασία ανάμεσα στο Εργατικό Κόμμα και το SNP έχει αποκλειστεί κι από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, το πολιτικό σύστημα της χώρας επιτρέπει μια ανεπίσημη συνεργασία «εμπιστοσύνης και προσφοράς», κατά την οποία το κόμμα μειοψηφίας δίνει την εμπιστοσύνη του στο κόμμα που θα σχηματίσει κυβέρνηση –και αυτό δεν πρέπει απαραιτήτως να είναι το πρώτο κόμμα –καθώς και στο σχέδιο του προϋπολογισμού του, ενώ σε όλα τα υπόλοιπα έχει το δικαίωμα αρνητικής ψήφου. Κάπως έτσι, η Στέρτζον θα βάλει τον Μίλιμπαντ στην Ντάουνινγκ Στριτ, δίνοντας όμως «μια δυνατή φωνή της Σκωτίας στο Ουέστμινστερ» και «εξασφαλίζοντας ότι το Εργατικό Κόμμα θα τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις» όπως επιθυμεί η ίδια.

Ο Μίλιμπαντ και οι δικοί του στη Σκωτία, από την άλλη, δηλώνουν ότι «δεν έχουν ανάγκη τη βοήθεια της Στέρτζον» προειδοποιώντας το βρετανικό εκλογικό σώμα ότι «κάθε ψήφος στο SNP πάει στον Κάμερον». Ανεξάρτητα από τους συνυπολογισμούς των πολιτικών όμως, οι ψηφοφόροι της Στέρτζον την στηρίζουν για αυτό που είναι: μια επιφυλακτική αλλά δυναμική φυσιογνωμία με ξεκάθαρες πολιτικές θέσεις. Και είναι η μόνη ανάμεσα στους πολιτικούς αρχηγούς που θέτει τη μείωση του εθνικού ελλείμματος σε δεύτερη μοίρα, προτάσσοντας την επένδυση στους κρατικούς μηχανισμούς για την καταπολέμηση της φτώχειας.

Πάντως, η «Ντέιλι Μέιλ» δεν υπαινισσόταν ότι η Στέρτζον είναι επικίνδυνη επειδή προτείνει μια προοδευτική πολιτική κατά της λιτότητας, ούτε επειδή αν υποστηρίξει μια κυβέρνηση Εργατικών «θα κινεί τα νήματα πίσω από έναν αδύναμο Μίλιμπαντ», όπως ισχυρίστηκε η αρχηγός των Σκωτσέζων Συντηρητικών Ρουθ Ντέιβιντσον. Αυτό που ανησυχεί τον ίδιο και πολλούς Bρετανούς, νοτίως και βορείως των συνόρων της Αγγλίας, είναι ότι η αρχηγός του SNP επιθυμεί ακόμη να δει τη Σκωτία ανεξάρτητη και πιθανώς να το διεκδικήσει με δεύτερο δημοψήφισμα, το 2016. Αυτό άφησε να εννοηθεί την περασμένη Τρίτη στο ντιμπέιτ που πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στους υποψήφιους πολιτικούς αρχηγούς της Σκωτίας, όταν σε αντίστοιχη ερώτηση δήλωσε «θα δούμε τι θα γράφει το μανιφέστο όταν έρθει η στιγμή», δηλαδή πριν από τις εθνικές εκλογές της Σκωτίας το 2016. Διασαφηνίζοντας ότι σέβεται την απόφαση του λαού για την παραμονή της Σκωτίας στην Ενωση, η ίδια δεν έδωσε εξηγήσεις στις ενστάσεις του κοινού ότι ο προγενέστερός της Σάλμοντ είχε δεσμευτεί ότι δεν θα ακολουθούσε δεύτερο δημοψήφισμα τουλάχιστον για 15 χρόνια. Οπως δήλωσε η ίδια, «αν οι κάτοικοι της Σκωτίας δεν ψηφίσουν για ένα κόμμα που έχει δεσμευτεί για δημοψήφισμα, τότε δεν θα υπάρξει άλλο δημοψήφισμα». Επομένως, οι κάτοικοι της Σκωτίας έχουν τον τελευταίο λόγο, όχι οι πολιτικοί. Και το φάντασμα της απόσχισης επέστρεψε.

Ενα μήνυμα φιλίας

Το μήνυμα που στέλνει η Στέρτζον στους κατοίκους της Αγγλίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας είναι «ένα μήνυμα φιλίας», όπως έχει δηλώσει η ίδια, αφήνοντας όμως ανοιχτό το παράθυρο ενός δεύτερου δημοψηφίσματος για την απόσχιση της Σκωτίας από την Ενωση.