Ψηφίδες Ιστορίας στα βουνά των Αγράφων

Ο Κωνσταντής Γ. Θάνος είναι ένας από τους τελευταίους αυτόπτες μάρτυρες της ιστορίας που γράφτηκε τη δεκαετία 1940-1950 στην πατρίδα του, το χωριό Νεράιδα Καρδίτσας, και στα σκληρά βουνά των Αγράφων.

Η Σπινάσα, όπως λεγόταν παλιά η Νεράιδα, το όνομά της όμως θεωρήθηκε σλαβικής προέλευσης και μετονομάστηκε με Βασιλικό Διάταγμα στις 12/3/1928, έμεινε για τρία χρόνια ακατοίκητη. Το φθινόπωρο του 1947 ο Εθνικός Στρατός ανάγκασε τους κατοίκους της να κατέβουν στον κάμπο. Οταν γύρισαν βρήκαν τα σπίτια τους ρημαγμένα και τα νοικοκυριά τους λεηλατημένα. Δεν το έβαλαν κάτω.

Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και με ελάχιστα μέσα κατάφεραν να ξαναφτιάξουν το χωριό τους. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η περίπτωση της οικογένειας Θάνου, καθώς τα μέλη της πήραν τα βουνά μαζί με το κοπάδι τους και επί 32 μήνες επιβίωσαν με γάλα, τυρί, χόρτα και καρπούς της φύσης, κρυμμένοι σε κουφάλες δέντρων και σπηλιές.

Μια συνέντευξη που έκανε με τον μακαρίτη πλέον Κωνσταντή Θάνο ο δημοσιογράφος και φωτορεπόρτερ Ηλίας Προβόπουλος για τη μοναδική στα χρονικά του Εμφυλίου περίπτωση της οικογένειάς του, στάθηκε τελικά η αφορμή για να γραφτούν οι «Ελεύθεροι στα δεσμά των Αγράφων», ένα βιβλίο που ανήκει στο είδος της μικρο-ιστορίας. Αμερόληπτα αλλά και με γραφή λογοτεχνική, ο Προβόπουλος παραθέτει τις μαρτυρίες όλων των κατοίκων του χωριού, καταγράφοντας με αντικειμενικότητα τα γεγονότα έτσι όπως ακριβώς του τα αφηγήθηκαν όσοι τα βίωσαν και οι οποίοι ζουν ακόμα.