«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη…». Τον στίχο του Καβάφη τον έχει εμπεδώσει η εκτελεστική υποδιευθύντρια της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, όχι μόνο βουτώντας στο Αρχείο Καβάφη, αλλά και στο πρόγραμμα και στο μάρκετινγκ και στην επικοινωνία του πολιτιστικού θεσμού που κλείνει την πρώτη πενταετία του.
Σιδηρά Κυρία της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών; Μπα, μάλλον υπερβολικός χαρακτηρισμός. Ειδικά στο «σιδηρά». Εργατική οικοδέσποινα, ίσως. Ψυχή του πολιτιστικού έργου που προτείνει το Ιδρυμα Ωνάση; Καλύτερα να την πούμε εμψυχώτρια.
Σε κάθε περίπτωση η –σπουδαγμένη πολιτιστική μάνατζερ –Αφροδίτη Παναγιωτάκου είναι το πρώτο από τα (νέα, και ηλικιακά) πρόσωπα που φωτίζονται στον καινούργιο άξονα τέχνης ο οποίος δημιουργείται από τον Νέο Κόσμο ώς το Φάληρο, από το αναδομημένο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και το Πολιτιστικό Πάρκο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Πρόσωπο το οποίο ύστερα από πέντε χρόνια δουλειάς στο παρασκήνιο και στη σκιά, είναι η ώρα του να φωτιστεί με αφορμή και την παρουσίαση του προγράμματος της Στέγης για τη σεζόν 2014-15. Αλλωστε τα φλας πλέον τη φωτίζουν, πιο πολύ από ποτέ, στο πλευρό του προέδρου του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνη Παπαδημητρίου (και ως μητέρα των δύο από τα παιδιά του).
Και για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα: η Στέγη έχει ικανότατο και βαθύ γνώστη περί τα μουσικά –πέρα από τις τρεις «μητρικές» ξένες γλώσσες –εκτελεστικό διευθυντή, τον Χρήστο Καρρά (άλλοτε στέλεχος του Ιδρύματος Θεοχαράκη). Ομως η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, παρότι εκτελεστική υποδιευθύντρια, έχει επωμιστεί την επικοινωνία και το μάρκετινγκ ως διευθύντρια, άρα και το «πρόσωπο» της Στέγης προς τα έξω, αλλά και τις δράσεις περί το Αρχείο Καβάφη, στην πρόσκτηση του οποίου για το Ιδρυμα Ωνάση –από τον κληρονόμο τού μελετητή του αλεξανδρινού ποιητή Γ. Σαββίδη, Μανόλη –έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Ανεξαρτήτως αν το Αρχείο Καβάφη έχει επιστημονικό σύμβουλο τον καθηγητή Αναστάσιο – Ιωάννη Δ. Μεταξά, μέλος του ΔΣ του Ιδρύματος Ωνάση, που έγινε γνωστός για τις ρητορικές του ικανότητες και την πανεπιστημιακή δράση του στην Εξ-Αν-Προβάνς (και όχι με την εμπλοκή του ονόματός του στην υπόθεση Κοσκωτά).
Επίσης η Αφροδίτη Παναγιωτάκου είναι δραστήριο μέλος της οργανωτικής και επικοινωνιακής ομάδας του Rethink Athens, του προγράμματος ανάπλασης του κέντρου της Αθήνας με άξονα την οδό Πανεπιστημίου.
Πλήθος εμπειριών. Τις ρίζες της πρέπει κάποιος να τις αναζητήσει στις όχθες της λίμνης Παμβώτιδας, πριν από τέσσερις δεκαετίες. Κόρη της πανεπιστημιακού, ειδικής στη Νέα Ελληνική Λογοτεχνία, στον Δημήτρη Χατζή και στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, Ελένης Κουρμαντζή, η Γιαννιώτισσα Αφροδίτη Παναγιωτάκου ξέρει ότι τα πρώτα χρόνια σε ένα σπίτι αριστερών καταβολών τη σημάδεψαν. Και όσο και να καλύπτει ομίχλη ασάφειας τη μοίρα του πρόωρα χαμένου πατέρα της, πολλοί θυμούνται ακόμη ότι εκείνος επέμενε να καλύπτει με χαρτοταινία τα σημεία της τηλεόρασης όπου έπεφταν οι ελληνικοί υπότιτλοι για να βοηθήσει τα παιδιά του να μαθαίνουν καλή προφορά ακούγοντας τους διαλόγους σε καλές αμερικανικές και αγγλικές ταινίες και σειρές.
Η πολιτιστική διαχείριση, με εστίαση στην όπερα, μήτρα πολλών τεχνών, ήταν το κύριο ενδιαφέρον της. Τόσο που έπειτα από σπουδές Μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακά στην Αισθητική (με υποτροφία του Ιδρύματος Μιχελή) έφυγε στο εξωτερικό για να τη σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου –έτσι απέκτησε πολύτιμη εμπειρία ακόμη και στο Κόβεντ Γκάρντεν.
Αυτά, προτού επιστρέψει, για να προσγειωθεί στο πρωτοποριακό καλλιτεχνικό σύμπαν –στο οποίο κινούνταν μορφές όπως ο συλλέκτης Δάκης Ιωάννου και θεσμοί όπως η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης –της πολιτιστικής επιθεώρησης «Highlights», που εξέδιδε ο πρόσφατα χαμένος (από πνιγμό) πολυπράγμων Γιώργος Δραγώνας.
Σε αρχισυντακτική θέση, η Αφροδίτη Παναγιωτάκου παρέδωσε στη δημοσιότητα μέσα από τις σελίδες τού ακριβής εκτύπωσης και σοφιστικέ ύλης περιοδικού την πρώτη έρευνα για την πρόσληψη της τέχνης στην Ελλάδα (με την υπογραφή του Σταύρου Φαναρά). Ερευνα που φώτισε και αρκετά οξύμωρα συμπεράσματα, όπως ότι ο Μίκης Θεοδωράκης είναι εξίσου γνωστός στους Ελληνες με τον Φοίβο των λαϊκοπόπ σουξέ.
Ολα αυτά προτού βρεθεί σε μια πολιτική θέση, εκείνη της συμβούλου επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων του υπουργείου Πολιτισμού, στο πλευρό τού τότε υφυπουργού Πέτρου Τατούλη, με τον οποίο, παρ’ όλα αυτά, δήλωνε αρκετές φορές ότι «δεν συνάδει πολιτικά». Δίπλα του πέρασε αρκετές ώρες έντασης, με τεταμένο το πολιτικό κλίμα στους κόλπους της κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή (που είχε θέση και υπουργού Πολιτισμού). Ομως έτσι διεύρυνε τις γνώσεις της στον τομέα του πολιτισμού. Αν και άφησε το συγκεκριμένο «πλοίο», προτού εκείνο αλλάξει χέρια, για να τρέξει με το άρμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Η σχέση της με τον τότε πρόεδρο της ΕΛΣ (και άλλοτε του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων) Οδυσσέα Κυριακόπουλο ήταν εκείνη της συμβούλου από το μετερίζι της Διεύθυνσης Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ. Ζώντας και δουλεύοντας στο ελληνικό «σπίτι» της όπερας, όμως, η ηρωίδα της παρούσας ιστορίας κατάφερε και εκείνο που είχε επιτύχει και το –οπερατικό –ίνδαλμά της, η ντίβα Μαρία Κάλλας: έχασε αρκετά κιλά και άλλαξε άρδην την εμφάνισή της, χάρη και στη συμβολή ειδικού προσωπικού προπονητή.
Η ώρα της ΙΘΑΚΗΣ. Η αίτησή της, με βιογραφικό και καλυμμένο το όνομα, προς το Ιδρυμα Ωνάση για θώκο πολιτιστικής πολιτικής διαχείρισης στη Στέγη τής χάρισε τελικά τη θέση και οι κινήσεις της και προς την πλευρά του Αρχείου Καβάφη, που ενδιέφεραν πολύ τον πρόεδρο Αντώνη Παπαδημητρίου και την οικογένειά του, ως Αλεξανδρινούς, εδραίωσαν αυτό που της δίνει σήμερα το δικαίωμα να φωτίζεται ως η βασική εμψυχώτρια της πολιτιστικής αλλαγής που προκάλεσε στην Ελλάδα η Στέγη. Οταν μάλιστα η ίδια ήταν που ταξίδευε πολύ (π.χ. στο Βερολίνο) για να κλείσει επιφανείς εκπροσώπους της σύγχρονης τέχνης και δημιουργίας για το πρόγραμμα.
Ακόμη κι όταν η αποσπασματική –όπως θεωρήθηκε από κάποιους –διαφήμιση στίχων του Κ.Π. Καβάφη σε μέσα μαζικής μεταφοράς, που έδινε την εντύπωση ότι ο Αλεξανδρινός καταδίκαζε τη βία και όχι τη βιασύνη, την έβαλε στο στόχαστρο, αντιμετώπισε τους επικριτές με ψυχραιμία. Ως εξισορροπίστρια αντιθέσεων και ακάματη εργάτρια –ακόμη και σε προχωρημένη εγκυμοσύνη στο πρώτο και το δεύτερο παιδί της –που επιλέγει συνειδητά χαμηλούς τόνους και αποκέντρωση αρμοδιοτήτων για να κάνει το δικό της μικρό θαύμα, αν ως κάτι τέτοιο μπορεί να εκτιμηθεί η πενταετής δράση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.
Σχόλια
