Ω, οι ευτυχισμένες (παλιές) ημέρες, που έλεγε και ο Μπέκετ. Μια Επίδαυρος σαν άλλοτε, που λειτουργούσε σαν το κυρίως ψυχαγωγικό θέαμα του καλοκαιριού και έφερνε χιλιάδες θεατές –εντυπωσιακά νεότερους στην πλειοψηφία τους –στο αρχαίο θέατρο, με φωνές και χαμόγελα, και μάλιστα από πολύ νωρίς.

Εικόνα πρώτη: Παρασκευή απόγευμα (και Σάββατο επίσης), αυτοκίνητα στη γραμμή μπαίνουν, σημειωτόν, στον στενό δρόμο προς τη Θόλο του Ασκληπιείου.

Εικόνα δεύτερη: από τις 8.20 το βραδάκι, με τον ήλιο να γέρνει, στο βάθος, μπροστά από τους ιαματικούς λοφίσκους, οι αστυνομικοί κατευθύνουν τα ΙΧ προς το πάρκινγκ, χαμηλά, αριστερά της εισόδου. Καιρό είχε να ανοίξει αυτός ο χώρος στάθμευσης. Αλλωστε οι χώροι πιο κοντά στο θέατρο ήταν ήδη γεμάτοι.

Εικόνα τρίτη: η ώρα είναι 8.40 και το θέατρο δείχνει να έχει ήδη γεμίσει. Αυτό την Παρασκευή. Το Σάββατο, την ίδια ώρα, δεν έπεφτε καρφίτσα και ο κόσμος ανέβαινε ακόμη. Είχαν κοπεί 10.500 εισιτήρια –το ανώτερο δυνατό –και από τις 2.30 το μεσημέρι είχε ανακοινωθεί ότι σταμάτησε η προπώληση και η παράσταση είναι sold out, ώστε να μην ξεκινήσουν κι άλλοι. Την Παρασκευή ακόμη και μέχρι την τελευταία στιγμή πριν από την έναρξη κόβονταν εισιτήρια (κάπου 9.500 συνολικά) και υπήρχαν ουρές για νερό. Πόσο καιρό είχαμε να το δούμε αυτό…

Εικόνα τέταρτη: οθόνες τηλεοράσεων, ένα παλιό χαλασμένο αυτοκίνητο, κίονες σαν τσιμινιέρες, υπολείμματα ενός κάποτε καλοστημένου κόσμου, εκβολές υπονόμων και ένας φωτισμένος διάδρομος-σκακιέρα στη σκηνή. Διά χειρός Μανόλη Παντελιδάκη, που έχει πείρα σε ανάλογα ρεαλιστικά βαβυλωνιακά (ή μήπως βαβελικά;) σκηνικά τοπία. Το χειροκρότημα του κοινού, επανειλημμένα, επιζητεί την έναρξη. Που έρχεται με στίχους από την «Κίχλη» του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη («Ηδονικός Ελπήνωρ»), μέσα στο σχεδόν απόκοσμο μουσικό – ηχητικό περιβάλλον του Σταύρου Γασπαράτου, δίνοντας τον τόνο και, όπως φαίνεται, τον στόχο της παράστασης του Γιάννη Κακλέα: Ποίηση! Ελληνες ποιητές. Από τους τραγικούς Αισχύλο και Ευριπίδη, που αφήνουν την πόλη –την αρχαία Αθήνα –του Αριστοφάνη ορφανή, βουτηγμένη στην κρίση και τη διαφθορά, να αποζητά έναν θεό να τη λυτρώσει, φέρνοντας πίσω από τον Αδη έναν ποιητή σωτήρα.

«Στο φεγγάρι / τ’ αγάλματα λυγίζουν κάποτε σαν το καλάμι… – Τ’ αγάλματα είναι στο μουσείο. / – Οχι, σε κυνηγούν πώς δεν το βλέπεις… / Τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια / είμαστε εμείς…» ακούγεται Σεφέρης την ώρα που ψηλά, σε ένα ταρατσάκι, η Ιέρεια (Εβελίνα Παπούλια) τραγουδάει, ένα πλάσμα απόκοσμο, σαν την Ντίβα στο «Πέμπτο Στοιχείο» του Λικ Μπεσόν.

ΡΟΠΑΛΟ-ΤΣΑΝΤΑΚΙ. Ο θεός δίνει το «παρών», μέσα σε δερμάτινη γκαμπαρντίνα. Είναι ο Διόνυσος (ο έμπειρος κωμικός Βασίλης Χαραλαμπόπουλος), μονάκριβος γιος του Δία, όπως συχνά επαναλαμβάνει, που αλλάζει για να τυλιχθεί σε ένα τιγρέ σακάκι, με ασορτί ρόπαλο-τσαντάκι, για να μιμηθεί τον εξάδελφό του Ηρακλή (Λαέρτης Μαλκότσης) και να τον ρωτήσει πώς θα καταφέρει να κατεβεί στον Κάτω Κόσμο. Την ώρα που η ερμηνεία της Κατίνας Παξινού και του Αιμίλιου Βεάκη καρφώνουν τις λέξεις των τραγικών ποιητών –Εκάβη, Οιδίπους, Αντιγόνη… «Αλίμονο, έχασα τον γιο μου…».

Μαλώνει τον δούλο Ξανθία (τον Πάνο Βλάχο, γνωστό στο κοινό και από το σίριαλ «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα», που κέρδισε στο τέλος επάξια χειροκρότημα πρωταγωνιστή) για τα άνοστα αστεία του, προτού διαλέξει από το δειγματολόγιο… μετάβασης στον Αδη που του απλώνει ο Ηρακλής: με κρεμάλα, με κώνειο ή μήπως από τη λίμνη, την Αχερουσία, ανάμεσα στους Βατράχους και τους μυημένους στα Ελευσίνια Μυστήρια –τον δρόμο τον μακρύ;

Ο Χορός και οι πρωταγωνιστές, καλοκουρντισμένοι όλοι –και πάνω στη λιτή, κατανοητή και δίχως φιοριτούρες μετάφραση του Γιάννη Κακλέα -, μπαινοβγαίνουν στις εκβολές των υπονόμων, πηδούν πάνω στους λειψούς κίονες, σολάρουν ή ομοφωνούν πάνω στο δάπεδο-σκακιέρα. Προτού ο μεταμφιεσμένος Ηρακλής και ο Ξανθίας, που αλλάζουν θέση, άλλοτε από φόβο, άλλοτε για να χαρούν τις –θηλυκές –ηδονές του Κάτω Κόσμου, περάσουν από τους μυημένους στα Ελευσίνια (με κεριά στους ώμους, έτοιμους να αποπέμψουν «όποιον δεν βάκχευσε ποτέ με αληθινού ποιητή τον λόγο, κι ευχαριστιέται πρόσκαιρα ν’ ακούει φτηνούς και ανάξιους στίχους») αλλά και από τα «διόδια» του Χάροντα (Στέλιος Ιακωβίδης) και του ακρωτηριασμένου Αιακού (Βαγγέλης Χατζηνικολάου) και παραδοθούν στις Πανδοκεύτρες και τη ματωμένη Πλαθάνη (Σωκράτης Πατσίκας).

«ΣΑΝ ΠΡΟΚΕΣ…». Η Παράβαση, με τον Χορό των απλών πολιτών να παρελαύνει μπροστά από το μικρόφωνο, φέρνει το πολύ χειροκρότημα του κοινού (που, αντίθετα με προηγούμενες παραστάσεις, δεν έχει διαρροές προς τις εξόδους στη μέση), θερμό και αυθόρμητο κάθε που ακούγονται το όνομα και οι στίχοι ελλήνων ποιητών: «Σ’ αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται τον άλλον. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο» – Γιώργος Σεφέρης, «Σαν πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις…» – Μανόλης Αναγνωστάκης, «Ο,τι είχες να πεις για τα φθινόπωρα, τα κύκνεια…» – Κική Δημουλά, «Αντισταθείτε σ’ αυτούς που λέγονται μεγάλοι…» – Μιχάλης Κατσαρός, «…γι’ αυτά τα απλά πράγματα πολεμάμε…» – Τάσος Λειβαδίτης, «Εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου, απ’ τον κόσμο, εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο» – Γιάννης Ρίτσος. Και το κοινό να χειροκροτεί, ηχηρά, συγκινημένο. Σαν μια μεγάλη, περήφανη νίκη των ποιητών, που με τον λόγο, με τις λέξεις που καρφώνονται σαν πρόκες, εκείνες τις στιγμές, μέσα στο ζεστό βράδυ της Επιδαύρου, φάνταζαν σαν σωτήρες, σε έναν κόσμο που βυθίζεται αύτανδρος στην απώλεια αξιών…

Μία νύχτα ακόμη

Οι φετινές νύχτες στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου δεν θα λήξουν με τους κατά ΚΘΒΕ «Πέρσες» στο πιο «δύσκολο» διήμερο της σεζόν, στις 15 και 16 Αυγούστου. Ο Δήμος Λυγουρίου έχει υποβάλει πρόταση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για μία ακόμη παράσταση, την επόμενη εβδομάδα (κατά τα μέχρι σήμερα καθιερωθέντα, ως προς την παραχώρηση από το υπουργείο Πολιτισμού, με την έγκριση των αρχαιολόγων, αν «συνάδει προς τον χώρο»). Πρόκειται για ένα αφιέρωμα, με άξονα και τα 60 χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από τα πρώτα Επιδαύρια, στον θεατράνθρωπο Δημήτρη Ροντήρη – για το οποίο θα διαβάσετε περισσότερα στην αυριανή στήλη των «ΝΕΩΝ», «Εδώ Λυγουριό».

INFO

Επόμενες παραστάσεις των «Βατράχων»: Κηποθέατρο Δήμου Αλεξανδρούπολης (9/8), Αμφιθέατρο Νέων Μουδανιών (12/8), Ρωμαϊκό Ωδείο Πάτρας (18-19/8), Θέατρο Αρχαίας Ηλιδας στην Αμαλιάδα (21/8), Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» (27/8), Αμφιθέατρο Πολιτιστικού & Αθλητικού Κέντρου Νέας Μάκρης (29/8), Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας (31/8), Κηποθέατρο Παπάγου (3/9), Δημοτικό Θέατρο Αλσους Ηλιούπολης «Δημήτρης Κιντής» (5/9), Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς (7/9), Θέατρο Αλσους Νέας Σμύρνης (10/9), Θέατρο Πέτρας (12/9), Θέατρο Αλίκη Βουγιουκλάκη Βριλησσίων (14/9), Δημοτικό Θέατρο Αιγάλεω «Αλέξης Μινωτής» (17/9)

Τελευταία Νέα