Αναζήτηση
Τρία είναι τα επιτεύγματα – σταθμοί του Κωνσταντίνου Καραμανλή που οριοθέτησαν το πλαίσιο της Μεταπολίτευσης.
3. Η ένταξη της χώρας στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.
Στις τέσσερις δεκαετίες που ακολούθησαν από την 24η Ιουλίου 1974 το θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε μεταπολιτευτικά αποδείχθηκε στέρεο και ανθεκτικό. Η σημερινή βαθιά και πολύπλευρη κρίση στην οποία περιδινείται η χώρα δεν είναι κρίση του δημοκρατικού πολιτικού πλαισίου που διαμορφώθηκε μετά τη Μεταπολίτευση του 1974, αλλά κυρίως κρίση η οποία οφείλεται στη χρεοκοπία πολιτικών που εφαρμόστηκαν και επιλογών που υιοθετήθηκαν.
Με τη βαθιά ιστορική του γνώση, αλλά και με τη στρατηγική του ενόραση ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προέβλεψε τη διολίσθηση σε παθογένειες και στρεβλώσεις που είχαν χαρακτηρίσει το ελληνικό κράτος από τη σύστασή του. Στο Συνέδριο της Χαλκιδικής το 1979 προειδοποιούσε προφητικά πολίτες και πολιτικούς: «Στη δημοκρατία ο ίδιος ο λαός προσδιορίζει την τύχη του, με τις καλές ή τις κακές επιλογές του. Θα εξαρτηθή όμως και από εμάς τους ίδιους, που έχομε χρέος να τον καθοδηγούμε με θάρρος και ειλικρίνεια. Και το χρέος αυτό θα το εκπληρώσουμε αν, αποφεύγοντες οι ίδιοι την δημαγωγία, τον προστατεύσουμε από την παραπλάνηση».
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο Συνέδριο της Χαλκιδικής έδωσε στον ελληνικό λαό ένα σταθερό ιδεολογικό πρόταγμα που θα οδηγούσε στο συνολικό εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας μέσα σε συνθήκες ανεξαρτησίας, δημοκρατίας, κοινωνικής δικαιοσύνης, ελεύθερης δημοκρατικής οικονομίας και μιας κοινωνίας εμποτισμένης από αξίες. Στην ιστορική του ομιλία στη Χαλκιδική, στις 5 Μαΐου 1979, καθόρισε με σαφήνεια τις αρχές του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού και το όραμά του για την ελληνική κοινωνία σε πέντε κατευθυντήριους άξονες:
1. Εθνική ανεξαρτησία
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεωρούσε ότι η εθνική ανεξαρτησία αποτελεί ύψιστη επιδίωξη για κάθε έθνος και απαραίτητη προϋπόθεση της δημοκρατίας. Πίστευε όμως ότι για να διασφαλίσει την ανεξαρτησία του ένα μικρό έθνος – κράτος πρέπει να ανήκει σε ευρύτερες οικογένειες κρατών και να συνάπτει συμμαχίες που θα λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της ισχύος του. Αυτήν την έννοια είχε το «ανήκομεν εις την Δύσιν» και για τον λόγο αυτό ενέταξε την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
« Η Νέα Δημοκρατία θεωρεί πρωταρχικό χρέος της την διασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Η εθνική ανεξαρτησία άλλωστε αποτελεί προϋπόθεση της δημοκρατίας. Η Νέα Δημοκρατία πιστεύει ότι η θέση της Ελλάδος είναι στον δυτικό κόσμο, με τον οποίο από μακρού έχει συνδεθή πολιτικά, οικονομικά και αμυντικά. Η Νέα Δημοκρατία επεδίωξε και επέτυχε την οργανική ένταξη της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Γιατί πιστεύει στην ιδέα της Ηνωμένης Ευρώπης και θέλει να συμβάλη στην πραγματοποίησή της. Αλλά και γιατί πιστεύει ότι στο χώρο της Κοινότητος η χώρα μας, διατηρώντας τα εθνικά της χαρακτηριστικά, θα επιταχύνη την οικονομική και πολιτιστική της ανάπτυξη. Θα κατοχυρώση τους δημοκρατικούς της θεσμούς, θα ενισχύση την εθνική της ανεξαρτησία. Και θα έχει λόγο όχι μόνον για την δική της τύχη, αλλά και για την πορεία της Ευρώπης, αφού θα επηρεάζη με την ψήφο της τις αποφάσεις της Κοινότητος».
2. Ελευθερία
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πίστευε στην ελευθερία όχι μόνο ως πολιτικό αγαθό αλλά και ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εδραίωση της ειρήνης στον κόσμο.
«Η Νέα Δημοκρατία πιστεύει ότι κανένας λαός δεν θέλει τον πόλεμο. Γι’ αυτό και θεωρεί την ελευθερία, εθνική και πολιτική, βασικό παράγοντα για την εδραίωση της παγκόσμιας ειρήνης. Γιατί μόνον υπό συνθήκες ελευθερίας μπορούν οι λαοί να εκδηλώσουν την ειρηνόφιλη θέλησή τους και να επηρεάσουν την πολιτική των Κυβερνήσεών τους».
3. Δημοκρατία
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πίστευε βαθιά σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα που συνδυάζει την ελευθερία με την τάξη και την κοινωνική δικαιοσύνη.
«Η Νέα Δημοκρατία πιστεύει στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Σε μια δημοκρατία όμως μαχόμενη και όχι παράλυτη. Σε μια δημοκρατία ικανή να προστατεύη αποτελεσματικά την ελευθερία και την πρόοδο του κοινωνικού συνόλου. Σε μια δημοκρατία, που να συνδυάζη την ελευθερία με την τάξη και την τάξη με την κοινωνική δικαιοσύνη. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξη ελευθερία χωρίς τάξη, όπως δεν μπορεί να υπάρξη και τάξη χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη.
Δεν δέχεται όμως εξ ίσου η Νέα Δημοκρατία την κατάχρηση της ελευθερίας, που υπονομεύει την δημοκρατία και τελικά την αποσυνθέτει. Η δημοκρατία προϋποθέτει ελεύθερο και αυτοπειθαρχούμενο πολίτη. Γιατί η δημοκρατία δεν επιβάλλεται. Η δημοκρατία βιώνεται. Και πρέπει να γίνεται πράξη στην καθημερινή ζωή του πολίτη».
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεωρούσε τα δημοκρατικά κόμματα απαραίτητους πυλώνες του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Και έβλεπε τη Νέα Δημοκρατία ως ένα σύγχρονο προοδευτικό δημοκρατικό κόμμα.
Σήμερα, λοιπόν, που τίθεται το ερώτημα για το αν θα πρέπει να απευθυνθεί στον δεξιό ή στον μεσαίο χώρο, γίνεται επίκαιρη η περικοπή της ομιλίας του: «Η Νέα Δημοκρατία απορρίπτει την θεωρία του ταξικού κόμματος, που οδηγεί στην εθνική αποσύνθεση. Η Νέα Δημοκρατία δεν εκπροσωπεί τα συμφέροντα ορισμένης κοινωνικής τάξεως. Εκπροσωπεί εκείνους που την ακολουθούν και που προέρχονται από όλες τις τάξεις του ελληνικού λαού, για το σύνολο του οποίου και αγωνίζεται. Αδέσμευτη από δογματισμούς και μεσσιανισμούς, η Νέα Δημοκρατία διατηρεί την δυνατότητα να προσφεύγη στις προσφορότερες κάθε φορά λύσεις, ακόμα και τις πιο ριζοσπαστικές, που υπαγορεύονται από τα συμφέροντα του έθνους. Γι’ αυτό και δεν εντάσσεται στο ανεδαφικό και παραπλανητικό σχήμα Δεξιά – Κέντρο – Αριστερά».
4. Κοινωνική δικαιοσύνη
Βασικό στοιχείο στη φιλελεύθερη ιδεολογία του Κωνσταντίνου Καραμανλή ήταν η κοινωνική δικαιοσύνη. Και προειδοποίησε ότι η αίσθηση της κοινωνικής αδικίας κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ιδέα της δημοκρατίας και συμβάλλει στην άνοδο των άκρων.
«Η Νέα Δημοκρατία αποβλέπει στην κοινωνική δικαιοσύνη. Πιστεύει ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να εδραιωθή και να λειτουργήση ομαλά και αποδοτικά, χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη. Οταν ένας λαός δεν μπορεί να επιτύχη την κοινωνική δικαιοσύνη στο πλαίσιο της δημοκρατίας, κλονίζεται η εμπιστοσύνη του στην ιδέα της δημοκρατίας. Και τότε κερδίζει έδαφος η προπαγάνδα των ολοκληρωτικών κινημάτων, που προσπαθούν να πείσουν τον λαό ότι, αν αποδεχθεί να θυσιάση τις ελευθερίες του, θα τον οδηγήσουν σε κάποια γη της επαγγελίας».
5. Ελεύθερη δημοκρατική οικονομία
Ο ριζοσπαστικός φιλελευθερισμός του Κωνσταντίνου Καραμανλή πίστευε στην ελεύθερη οικονομία με ένα κράτος ρυθμιστή που θα παρεμβαίνει για να εξισορροπεί οικονομικές και κοινωνικές αντιθέσεις και να περιορίζει τις ανισότητες. Προειδοποιούσε όμως προφητικά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ότι ο υλικός ευδαιμονισμός, εάν δεν αντισταθμιστεί από άλλες υψηλότερες πνευματικές επιδιώξεις θα οδηγήσει σε πολύμορφη κρίση. Δυστυχώς επαληθεύτηκε. Η λαίλαπα του λαϊκισμού οδήγησε σε έναν μιθριδατισμό, σε μια ευημερία με δανεικά, με τα σημερινά επακόλουθα.
«Η Νέα Δημοκρατία πιστεύει στην ελεύθερη δημοκρατική οικονομία. Γιατί η πείρα έχει αποδείξει την ικανότητά της να βελτιώνη σταθερά το βιοτικό επίπεδο του λαού. Η Νέα Δημοκρατία πιστεύει στον δημιουργικό ζήλο του ατόμου, που εντείνει τις ικανότητές του και πολλαπλασιάζει την παραγωγικότητά του. Πιστεύει όμως παράλληλα ότι, όπως η αναρχία καταργεί την ελευθερία, έτσι και η ασυδοσία στον ελεύθερο συναγωνισμό κλονίζει τις βάσεις όχι μόνον της οικονομικής, αλλά και της κοινωνικής ζωής μιας χώρας. Γι’ αυτό η Νέα Δημοκρατία πρεσβεύει ότι το Κράτος οφείλει παρεμβαίνον να εξισορροπή τις οικονομικές και κοινωνικές αντιθέσεις. Η οικονομική ανάπτυξη δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά προϋπόθεση και μέσον της κοινωνικής προόδου. Ασφαλώς ο άνθρωπος δεν γίνεται ευτυχέστερος με την συνεχή συσσώρευση υλικών αγαθών. Αντίθετα, ο υλικός ευδαιμονισμός, από την φύση του ακόρεστος, είναι ένα από τα νοσηρά συμπτώματα της εποχής μας και αιτία της πολύμορφης κρίσεως που επικρατεί κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες. Και αν δεν αντισταθμισθή από άλλες υψηλότερες πνευματικές επιδιώξεις, οι σύγχρονες κοινωνίες θα καταστήσουν αγχώδη τη ζωή τους. Γιατί η ευτυχία του ανθρώπου εξαρτάται περισσότερο από την ποιότητα της ζωής του, παρά από τον πλούτο που διαθέτει».
Η Νέα Δημοκρατία κέρδισε ιστορικά το στοίχημα του δημοκρατικού πλαισίου, το στοίχημα της Μεταπολίτευσης. Σήμερα, όπως είπε ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, έχει την ιστορική ευθύνη να κερδίσει το στοίχημα της «νέας μεταπολίτευσης». Εχει το καθήκον και το χρέος να ανασυγκροτήσει τη χώρα. Στηριγμένη, λοιπόν, στην ιδεολογική παρακαταθήκη του ιδρυτή της, η Νέα Δημοκρατία, καταθέτει σήμερα τη δική της πρόταση για τις πολιτικές εκείνες της επόμενης ημέρας, που θα βγάλουν το συντομότερο δυνατόν τη χώρα από την κρίση και θα ανοίξουν τον δρόμο για μια νέα εθνική προοπτική. Τριάντα πέντε χρόνια μετά, το επικαιροποιημένο ιδεολογικό της πρόταγμα, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός αποτελεί την ιδεολογική σταθερά της παράταξής μας και δίνει το στίγμα μας ως μιας παράταξης ταγμένης στην υπηρεσία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του έθνους.
Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός παρέχει το πλαίσιο διαμόρφωσης ενός νέου κοινωνικού πεδίου συναίνεσης. Πάνω σ’ αυτό η ελληνική κοινωνία θα μπορέσει να αποκαταστήσει την ενότητά της για να βγει η χώρα από την κρίση και να πραγματοποιήσει τη μεταμνημονιακή ανόρθωση, ανοίγοντας τον δρόμο για μια Νέα Ελλάδα. Οι μεταρρυθμίσεις που γίνονται σήμερα από την κυβέρνηση Σαμαρά είναι βαθιές και πολυεπίπεδες και χρειάζεται να ολοκληρωθούν. Να επεκταθούν πέρα από τις μνημονιακές επιταγές και υποχρεώσεις σε ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης του τόπου.
– Αφορούν στις πρακτικές και τις νοοτροπίες δεκαετιών που συσσώρευσαν προβλήματα και οδήγησαν στην κρίση: την αντίσταση των απανταχού προνομιούχων σε κάθε αναγκαία αλλαγή, την διαφθορά, τους θύλακες ανομίας, τον λαϊκισμό.
– Αφορούν στην ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών σε κάθε πτυχή του δημόσιου βίου ώστε οι ακραίες φωνές κάθε προέλευσης να χάσουν οριστικά κάθε έρεισμα για τα καταστροφικά τους κηρύγματα.
– Αφορούν στην επιτακτικά αναγκαία επανασύνδεση του ατομικού συμφέροντος με το συλλογικό και το εθνικό μέσα από εύρωστους θεσμούς που θα κλείνουν τον δρόμο σε βαθιά αντικοινωνικές συμπεριφορές.
– Αφορούν στην επιβράβευση των νησίδων αριστείας στην παιδεία, τη δημόσια διοίκηση, την αυτοδιοίκηση, την ιδιωτική πρωτοβουλία και την ανάδειξή τους σε μέτρο σύγκρισης και αξιολόγησης.
– Αφορούν, τέλος, στην αποκατάσταση των αδικιών και τη διασφάλιση της ουσιαστικής συμμετοχής όλων των Ελλήνων στην οικονομική, κοινωνική, πνευματική ζωή του τόπου.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι πρώην υπουργός και βουλευτής Α’ Πειραιώς και Νήσων, ΝΔ
