«Αν δεν ιδρώσεις, μυς δεν βλέπεις». Δεν είναι ρητό των αρχαίων ημών προγόνων, αλλά το συμπέρασμα επιστημονικής έρευνας που κατέδειξε ότι η έντονη –και όχι η ήπια άσκηση –είναι αυτή που αλλάζει δραστικά το σώμα και τους μυς σε μοριακό επίπεδο, με αποτέλεσμα τους καλογραμμωμένους μυς, το υγιές σώμα και την καλή φυσική κατάσταση.

Η έρευνα έγινε σε ποντίκια, αλλά τα συμπεράσματά της προστίθενται σε αυτά παλαιότερων ερευνών, που αποδεικνύουν ότι αν δεν πιέσουμε τον εαυτό μας την ώρα της γυμναστικής, δεν πρόκειται να δούμε σημαντικά οφέλη.

Για πολύ καιρό, οι επιστήμονες και οι γυμναστές – προπονητές ερευνούσαν την επίδραση της άσκησης στο σώμα. Φυσικά, όλοι συμφωνούν ότι έστω και λίγη άσκηση είναι καλύτερη από το τίποτα. Αλλά από εκεί και πέρα είναι η έντονη γυμναστική καλύτερη για το σώμα ή αρκεί ένας απλός περίπατος;

Παλαιότερες επιδημιολογικές έρευνες σε βαδιστές που περπατούν γρήγορα, κατέδειξαν ότι συνήθως ζουν περισσότερο από όσους περπατούν με το πάσο τους, ακόμα και αν η ενεργειακή τους δαπάνη είναι ίση, δηλαδή οι θερμίδες που καταναλώνονται στη διάρκεια του περιπάτου είναι ίδιες.

Ομως οι ειδικοί δεν ήταν σίγουροι πώς η έντονη άσκηση επιδρά στο σώμα, ιδίως κάτω από την επιφάνεια, σε κυτταρικό επίπεδο. Αυτό είναι που έψαξαν οι επιστήμονες στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Σκριπς στη Φλόριδα, οι οποίοι ήδη ερευνούσαν τη βιοχημεία στις αντιδράσεις του συμπαθητικού νευρικού συστήματος στα ποντίκια.

Το συμπαθητικό νευρικό σύστημα είναι το τμήμα του αυτόνομου νευρικού συστήματος το οποίο ενεργοποιεί τις αντιδράσεις σε ζώα και ανθρώπους, όταν έρχονται αντιμέτωποι με καταστάσεις που τους προκαλούν φόβο ή στρες.

Σε αυτήν την περίπτωση, το συμπαθητικό νευρικό σύστημα προκαλεί την έκκριση κατεχολαμινών, βιοχημικών ουσιών, όπως η αδρεναλίνη και η νορεπινεφρίνη, που κάνουν την καρδιά να «καλπάζει» και ετοιμάζουν τους μυς ώστε να μπορεί ο άνθρωπος να διαφύγει ή να παλέψει.

Στο Σκριπς, οι επιστήμονες εστίασαν την προσοχή τους στις κατεχολαμίνες και τη σχέση τους με την πρωτεΐνη CRTC2, που υπάρχει στα ποντίκια και τον άνθρωπο και ενεργοποιείται από το στρες.

Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, επηρεάζει τον τρόπο που χρησιμοποιεί ο οργανισμός τα λιπαρά οξέα και τη γλυκόζη στο αίμα κατά τη διάρκεια στρεσογόνων καταστάσεων, καθώς επίσης και την αντίδραση του οργανισμού στην ινσουλίνη.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες μελέτησαν τον ρόλο της CRTC2 στη διάρκεια της άσκησης. Η έντονη άσκηση, άλλωστε, είναι ένα είδος στρες για τον οργανισμό, ο οποίος αντιδρά εκκρίνοντας κι εδώ κατεχολαμίνες, που αυξάνουν τη δραστηριότητα του καρδιαγγειακού συστήματος. Σε πειράματα που έκαναν σε ποντίκια γενετικά τροποποιημένα για να παράγουν πολύ περισσότερη πρωτεΐνη CRTC2, οι ερευνητές είδαν ότι ανέπτυξαν δυνατότερους και μεγαλύτερους μυς έπειτα από έντονη άσκηση απ’ ό,τι τα κοινά ποντίκια.

Μελετώντας τις βιοχημικές αντιδράσεις του οργανισμού τους, οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι όταν η CRTC2 λαμβάνει σήματα από τις κατεχολαμίνες, στέλνει χημικά μηνύματα σε γονίδια μυϊκών κυττάρων, τα οποία ενεργοποιούνται και δημιουργούν πιο μεγάλους και πιο δυνατούς μυς.

Οι κατεχολαμίνες, λοιπόν, εμπλέκονται στη βελτίωση της φυσικής κατάστασης, αλλά εκκρίνονται μόνο όταν το σώμα αντιμετωπίζει μια στρεσογόνο κατάσταση, όπως είναι αυτή της έντονης άσκησης. Αυτό σημαίνει ότι «αν δεν κοπιάσεις, δεν βλέπεις αποτέλεσμα» λέει στους «Λος Αντζελες Τάιμς» ο Μάικλ Κονκράιτ, βοηθός καθηγητή στο Σκριπς, που συμμετείχε στη μελέτη. Επίσης, ο επιστήμονας τονίζει ότι δεν πρέπει να αφήνουμε το σώμα μας να συνηθίζει στη γυμναστική και είναι απαραίτητο να ανεβάζουμε σταδιακά το επίπεδο δυσκολίας των ασκήσεων.