Η επανάσταση του χειροποίητου θεάτρου

Ενας τόπος σαν αμερικανική έρημος. Ανυδρος. Σκαμμένος. Αφωτος. Και ξαφνικά, ανάμεσα σε μάντρες υλικών ανακύκλωσης και ξεχασμένες νταλίκες, ένα φως. Και ένα γκραφίτι: Cartel.

Το όνομα που έχει και ένας νεόκοπος χώρος πολιτισμού. Και νεανικής δημιουργίας. Φτιαγμένος με τα χέρια, από ό,τι παλιό υλικό (σωλήνες, πλάκες, παλιοσίδερα, ξύλα) βρήκαν ο παλιός γνώριμος –θεατρικά και τηλεοπτικά –Βασίλης Μπισμπίκης και οι Παναγιώτης Σούλης και Φαίη Τζήμα. Οι οποίοι έπλασαν ένα νέο στέκι στον Ελαιώνα, κοντά στην Ιερά Οδό και στέγασαν τα όνειρα και την προσπάθεια (μηνών!) των μικρών θεατρικών τους ομάδων.

Σε όλη τη θεατρική Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη εξαπλώνονται μικρές ομάδες που ενάντια στα βάσανα μιας γενιάς ούτε καν των 700 ευρώ θέλει να κάνει το κέφι της, τον περαματισμό της. Να διατηρήσει τελικά το θέατρο, με… όλη του την έννοια, ζωντανό.

Το δε κοινό, νεανικό κι αυτό –κοινό έστω του εισιτηρίου των 10 ευρώ (αν και τις Δευτέρες η ομάδα Cartel παίζει δωρεάν για ανέργους!) που μόλις και βγάζει τα έξοδα ενώ σκίζει σε επίπεδο πληρότητας -, είναι εκεί. Δυνατό. Διψασμένο. Και φτάνει ώς την εσχατιά της Αγίας Αννης για να ξεδιψάσει.

Αν αυτό που βλέπει ο θεατής είναι το ντεμπούτο στη σκηνή των παιδιών –ας μας επιτραπεί η έκφραση –που παίζουν σπαρακτικά το βρετανικό «Shopping and Fucking» (το θυμάστε από το Αμόρε;), υπό την καθοδήγηση του Βασίλη Μπισμπίκη, ας φανταστεί κάποιος τι θα κάνουν όταν θα θεωρούνται επαγγελματίες!

Το εντυπωσιακότερο όμως είναι ότι εκεί, στην έρημη εσχατιά του Ελαιώνα, αυτή η νεανική ομάδα Cartel έχει φτιάξει νέο κοινό –και για το «Striptease» του Σλάβομιρ Μρόζεκ που έπαιζαν μέχρι πρόσφατα τις Τρίτες ο Μπισμπίκης και ο Σούλης –ενώ η πολύμηνη περιπέτειά τους στο στήσιμο του θαυματουργού Cartel τους έγινε και ταινιάκι και προβλήθηκε στο πολύβουο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης.

Ο σχεδόν απόκοσμος χώρος του Cartel στήθηκε για να στεγάσει το θεατρικό όνειρο των δύο παραπάνω νέων θεατρανθρώπων. «Τα θέατρα ζητούσαν ενοίκιο 8.000-9.000 ευρώ, ποσά απαγορευτικά. Ετσι ψάξαμε και βρήκαμε ένα παλιό μηχανουργείο και σιγά σιγά, μέσα σε ένα εξάμηνο, το διαμορφώσαμε με τα ίδια μας τα χέρια. Βοήθησαν και φίλοι. Τα φώτα τα βρήκαμε πεταμένα και τα φτιάξαμε. Μας χάρισαν παλέτες. Τα καθίσματα τα πήραμε δανεικά. Η ομάδα σχηματοποιήθηκε χάρη και στην Φαίη Τζήμα και έδωσε το στίγμα της υπηρετώντας την πολιτική διάσταση του θεάτρου».

Ηξεραν ότι αυτό δεν θα τους φέρει χρήματα. Μότο τους είναι εκείνο που προβάλλουν και οι άλλες αντίστοιχες ομάδες που ζουν με θέατρο, για το θέατρο και παρότι έχουν ουρές θεατών, δεν έχουν και τον βιοπορισμό από τη σκηνή: «Η ανάγκη μας είναι να εκφραστούμε όπως θέλουμε μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πολιτικό και κοινωνικό τοπίο. Θέλουμε να πειραματιστούμε και όχι να κάνουμε ελιτίστικο, αλλά λαϊκό πειραματικό θέατρο».

ΠΕΡΙΘΩΡΙΑΚΟΙ ΗΡΩΕΣ. «Το «Shopping and Fucking» είναι ένας ύμνος πάνω στα προδομένα όνειρα και τους ανθρώπους του περιθωρίου που μπήκαν οριστικά σε μια ψευδαίσθηση και δεν θέλουν να ζήσουν πραγματικά, και ζουν μόνο μέσα από τα είδωλα σε μια ιδιότυπη οικογένεια» λέει ο Βασίλης Μπισμπίκης, σε ένα διάλειμμά του από τις πρόβες στο Εθνικό Θέατρο. Οσο για το μονόπρακτο «Striptease», που ολοκλήρωσε τις παραστάσεις του και θα επαναληφθεί στην επόμενη σεζόν, «είναι ένα υπαρξιακό κομμάτι που σκιαγραφεί την πάλη δύο πεποιθήσεων, της εσωτερικής και της εξωτερικής ελευθερίας».

Επιμένει να εξηγήσει ότι η ομάδα του Cartel κάνει θέατρο για όλους, εξού και οι δωρεάν παραστάσεις για ανέργους (με κάρτα) τις Δευτέρες ή οι παραστάσεις τους, ως δρώμενο, στην Πλατεία Συντάγματος και άλλες στην Ψυχιατρική Πτέρυγα των Φυλακών Κορυδαλλού. «Θέλουμε το θέατρο ενεργό» εξηγεί με πάθος στη φωνή.

Την ίδια ώρα, η χορογράφος (αρχικά) Κατερίνα Φωτιάδη αφού έστησε τη μουσική παράσταση «Yuppi Du!» μόνο με πολύ νέους ηθοποιούς – τραγουδιστές (με άξονα τη γλυκόπικρη γεύση που μας έχουν αφήσει οι αναμνήσεις από τα τραγούδια και τα γεγονότα του ’60 και του ’70, εποχή σημαδιακή για την ενηλικίωση της σεξουαλικής απελευθέρωσης και του εγκλεισμού της στη συνέχεια στα πιο σκοτεινά συρτάρια της συντήρησης), επέλεξε για τη συνέχεια και πάλι νέους ηθοποιούς και ένα νεανικό έργο. Το «Realism», πόνημα ενός αιρετικού Σκωτσέζου που πρωτοπαρουσιάστηκε στην «Αθήνα του Βορρά», στο περίφημο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου που φέτος κλείνει 200 χρόνια. Αξονας ένας 30άρης που ξυπνάει, αποφασίζει να κάνει κοκούνινγκ (να τεμπελιάσει στο σπίτι) και βλέπει να παρελαύνουν μπροστά του όλα τα πρόσωπα της ζωής του.

Το «Yuppi Du!» ήταν «το καμπαρέ για αυτό που χάσαμε», στα χρόνια που οι άνθρωποι «συστήνονταν και χαιρετιόνταν» αλλά και αμφισβητούσαν ώσπου αυτή η αμφισβήτηση να πνιγεί στις αντανακλάσεις της μπάλας της ντίσκο και η ουσία στον άκρατο καταναλωτισμό. «Εχουμε ανάγκη κάποια στοιχεία εκείνης της εποχής που είχε ακόμη όραμα, μπορούσε να ονειρευτεί» έλεγε πρόσφατα στα «ΝΕΑ» η σκηνοθέτις – χορογράφος.

ΑΠΟ ΑΓΑΠΗ. Το σημαντικό είναι ότι η σχετικά άπειρη –κάποιοι μόλις είχαν βγει από τη Δραματική Σχολή, με όνειρα –νεανική ομάδα δούλεψε αυτήν την παράσταση (γέμιζε ασφυκτικά με ορθίους τον κάτω χώρο του Faust) κοντά έξι μήνες, έλεγε ο συμπρωταγωνιστής Πάρις Θωμόπουλος (για την ιστορία: γιος του Γιάννη Θωμόπουλου και της κιθαρίστριας Στέλλας Κυπραίου και βαφτισιμιός του Γιάννη Σπάθα). Και το πιο παράξενο: «Δεν το κάνουμε για να βγάλουμε χρήματα. Αλλά επειδή το αγαπάμε πολύ!»