Τα τρίγωνα των Βερμούδων καταπίνουν τους πολιτικούς;

Οταν επί έναν χρόνο –τουλάχιστον –ο Φρανσουά Ολάντ περνούσε την πόρτα της πολυκατοικίας στην οδό Ντου Σιρκ του 8ου παρισινού διαμερίσματος για να συναντήσει την ερωμένη του Ζιλί Γκαγέ, το τελευταίο που σκεφτόταν θα ήταν πως με αυτές τις ερωτικές… παρακάμψεις, έστω και με μηχανάκι, θα έφερνε ξανά στην επικαιρότητα την απιστία.

Το δίλημμα ανάμεσα στην ελεύθερη ερωτική ζωή και την προσήλωση σε έναν μόνο σύντροφο δεν είναι καινούργιο. Εχει βασανίσει λίγο έως πολύ τους περισσότερους που έχουν μια μόνιμη σχέση. Αλλωστε, η απιστία μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές, όσες και τα ζευγάρια και οι συνθήκες της κοινής τους ζωής. Αυτό που είναι καινούργιο είναι πως το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερες έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα πως ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος από τη φύση του για να έχει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του έναν μόνο σύντροφο. Η δε μονογαμία φαίνεται πως είναι περισσότερο αποτέλεσμα κοινωνικών συμβάσεων και όχι βιολογικών διεργασιών.

Υπό την έννοια αυτή, η απιστία μοιάζει να είναι κάπως αναμενόμενη, αν όχι δεδομένη, σε έναν μακροχρόνιο δεσμό και εν μέρει δικαιολογημένη. «Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι βιολογικές παράμετροι είναι ένα μόνο κομμάτι από το παζλ, που περιλαμβάνει την προσωπικότητα, τις εμπειρίες, τις κοινωνικές συνθήκες και πολλά άλλα. Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι βιολογικά μπορούμε να απιστούμε, αλλά από εκεί και πέρα δεν επιλέγουν όλοι να απιστήσουν» τονίζει η Εύη Κυράνα, ψυχολόγος υγείας – σεξολόγος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνη του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου.

Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, οι λόγοι της απιστίας ποικίλλουν και δεν είναι εύκολο να κατηγοριοποιηθούν. Μπορεί να περιλαμβάνουν την επιθυμία για ερωτικό πάθος και συναισθηματικές εντάσεις, την επιθυμία κάλυψης κάποιων προσωπικών αναγκών (π.χ. ανάγκη για προσοχή), την εκτόνωση άγχους κ.λπ. «Πρόσφατα δημοσιεύτηκε από ιταλούς επιστήμονες μια μελέτη που έδειξε ότι οι άνδρες που απιστούσαν είχαν χαμηλή ικανοποίηση από την ποιότητα της βασικής σχέσης τους. Επιπλέον, είχαν περισσότερο επαγγελματικό άγχος και μεγαλύτερη πιθανότητα ενδοοικογενειακών προστριβών και εντάσεων. Επίσης, οι γυναίκες των συγκεκριμένων ανδρών παρουσίαζαν σημαντική πιθανότητα να έχουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία ή προβλήματα υγείας. Σε βιολογικό επίπεδο, όμως, είχαν υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης (ορμόνη που ευθύνεται για τη σεξουαλική επιθυμία) και άλλων ανδρικών ορμονών», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ακόμα και έτσι, ωστόσο, αν μπορεί να δικαιολογηθεί κάπως η απιστία, αυτό δεν σημαίνει πως η εναλλαγή εραστών πίσω από την πλάτη του επίσημου συντρόφου, όπως στην περίπτωση του Ολάντ, δεν είναι παράλληλα και μια ρήξη της εμπιστοσύνης και της αφοσίωσης που υπάρχει ανάμεσα στο ζευγάρι. Αλλωστε, οι περισσότεροι απατημένοι δεν θυμώνουν μόνο γιατί ο/η αγαπημένος/η τους έκανε σεξ με κάποιον άλλον, αλλά γιατί είπε ψέματα και εξαπάτησε. Παρ’ όλα αυτά, «μελέτες έχουν δείξει ότι βιολογικά ο άνθρωπος μπορεί ταυτόχρονα να νιώθει βαθιά αγάπη και δεσμό για έναν άνθρωπο και ερωτικό πάθος για άλλον. Φαίνεται πως, σε βιολογικό επίπεδο, ενεργοποιούνται διαφορετικά συστήματα με την ανάγκη για σεξ, το ερωτικό πάθος και την αγάπη σε σχέση δεσμού. Τα τρία αυτά συστήματα μπορούν να λειτουργούν χωριστά και επομένως γίνεται εφικτό βιολογικά να αισθάνεται κάποιος αγάπη για ένα πρόσωπο, αλλά να ερωτεύεται άλλο» δηλώνει η κυρία Κυράνα.

Οπως και να έχει, δεν είναι λίγες οι φορές που τα όρια ανάμεσα στην προσωπική ελευθερία του ατόμου και τον σεβασμό της κοινής ζωής του ζευγαριού δεν είναι πάντα διακριτά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως υπογραμμίζει η ψυχολόγος, «το κάθε ζευγάρι θα πρέπει να βάζει τους δικούς του κανόνες (κάποιες φορές οι κανόνες δεν έχουν ειπωθεί καθαρά, αλλά έχουν καθοριστεί μέσα από τις συμπεριφορές). Υπάρχουν ζευγάρια που αποφασίζουν να είναι μονογαμικά και δεσμεύονται γι’ αυτό. Αλλα έχουν μια σχετική ανοχή για τις εξωσυζυγικές επαφές, η οποία δεν έχει συμφωνηθεί απαραίτητα λεκτικά, αλλά μέσα από τη συμπεριφορά τους δημιουργούνται άγραφοι κανόνες. Αλλα ζευγάρια (πιο σπάνια τα συναντάμε) έχουν συναποφασίσει να υπάρχει η ελευθερία να έχουν επαφές με τρίτους».

Αν και συνήθως η απιστία θεωρείται «προνόμιο» των ανδρών, οι στατιστικές αποδεικνύουν ότι και οι γυναίκες επιδίδονται εξίσου καλά στο «σπορ». Η είσοδός τους στην αγορά εργασίας και η χειραφέτησή τους παίζουν σημαντικό ρόλο. Δεν φοβούνται πλέον να απομακρυνθούν από τους συντρόφους τους και την (οικονομική) υποστήριξη που τους παρέχουν. Ομως, όταν απιστήσουν, αισθάνονται περισσότερες ενοχές σε σχέση με έναν μοιχό, αφού συνήθως εκείνες έχουν επωμιστεί στους ώμους τους το συναισθηματικό βάρος της επίσημης σχέσης τους. Με λίγα λόγια, αν η Βαλερί Τριερβελέρ ήταν εκείνη που φορούσε το κράνος και πήγαινε με το σκούτερ να συναντήσει τον εραστή της, ίσως να μη ζητούσε απλώς μια συγγνώμη με σοκολατάκια και λουλούδια, όπως ο πρόεδρος της Γαλλίας.

Ο πουριτανισµός _{ξανάρχεται}

Παρότι πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη έδειξε ότι συγκριτικά με 10, ακόμη και 20 χρόνια πριν υπάρχει σήμερα μικρότερη ανοχή στις εξωσυζυγικές σχέσεις, οι Γάλλοι φαίνεται να είναι η εξαίρεση στον κανόνα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Pew Research σε 39 χώρες, είναι οι πιο ανεκτικοί στην απιστία. Μόλις το 47% των ερωτηθέντων έκρινε «ηθικά απαράδεκτες» τις εξωσυζυγικές σχέσεις έναντι 79% στην Ελλάδα, ποσοστό που αποτελεί και τον συνολικό μέσο όρο. Ετσι, δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει το γεγονός πως στο πλευρό του Ολάντ βρίσκεται το 77% των συμπατριωτών του όσον αφορά τον σάλο για την παράλληλη σχέση του με την ηθοποιό Ζιλί Γκαγέ καθώς, όπως υποστήριξαν σε δημοσκόπηση της Ifop, οι ερωτικές περιπέτειες του προέδρου τους «είναι ιδιωτική υπόθεση που αφορά μόνο τον ίδιο».

Το ίδιο επιχείρημα χρησιμοποίησε άλλωστε και ο ίδιος ο πρώτος πολίτης της χώρας όταν βρέθηκε απέναντι στους δημοσιογράφους και υπεραμύνθηκε του δικαιώματός του να κρατά μακριά την προσωπική του ζωή από τις κάμερες και τα φλας των φωτογράφων, αρνούμενος να δώσει διευκρινίσεις σχετικά με το σκάνδαλο που προέκυψε τις τελευταίες εβδομάδες. Διάλεξε έναν διαφορετικό τρόπο υπεράσπισης από αυτόν των προκατόχων του Ζακ Σιράκ και Φρανσουά Μιτεράν, που είχαν παραδεχτεί μέσω δηλώσεων τα «ολισθήματά» τους. Η στάση του αυτή είναι βέβαια κατανοητή αν αναλογιστεί κανείς ότι σήμερα η διάκριση ανάμεσα στον προσωπικό και τον δημόσιο βίο ενός πολιτικού είναι πιο έντονη.

Σκεφτόμενοι σαν συνήγοροι του διαβόλου, όμως, μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε ότι ο Ολάντ στην πραγματικότητα καλύφθηκε από την κίνηση της Γκαγέ να καταφύγει νομικά εναντίον του περιοδικού «Κλόουζερ» που έφερε το θέμα στη δημοσιότητα. Ή ίσως να είχε υπόψη του την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που το 2012 δικαίωσε σκανδαλοθηρικά περιοδικά που είχαν δημοσιεύσει φωτογραφίες της βασιλικής οικογένειας του Μονάχου κατά τη διάρκεια χειμερινών τους διακοπών χωρίς την άδειά τους. Το σκεπτικό του Δικαστηρίου ήταν πως οι γερμανοί γαλαζοαίματοι είναι δημόσια πρόσωπα και συνεπώς υπάρχει εύλογο ενδιαφέρον του κοινού για την προσωπική τους ζωή.

Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα το ίδιο Δικαστήριο κράτησε αντίθετη στάση στην υπόθεση της Σούζαν Ρουουσούνεν, της Φινλανδής που καταδικάστηκε στη χώρα της επειδή εξέδωσε βιβλίο όπου εξιστορούσε όλες τις πικάντικες λεπτομέρειες για την ερωτική σχέση που διατηρούσε το 2006 με τον τότε πρωθυπουργό της χώρας Μάτι Βανχάνεν. Σύμφωνα με την απόφαση, προκειμένου να προστατευθεί η προσωπική ζωή του πρώην πολιτικού, «έπρεπε να περιοριστεί η ελευθερία της έκφρασης των εναγομένων», εμποδίζοντας την επίσημη κυκλοφορία του βιβλίου.