Υπουργός της Μέρκελ εξ Αγκύρας

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ. Η υπουργοποίηση της Εζογκούζ είναι πρεμιέρα στη γερμανική πολιτική και για έναν ακόμη λόγο: η νέα υπουργός Ενσωμάτωσης θα εγκατασταθεί στην καγκελαρία. Μέχρι τώρα ήταν κανόνας να καλύπτονται οι σημαντικές θέσεις στην καγκελαρία από στελέχη που ανήκουν στο κόμμα του καγκελαρίου. Αλλά με την Εζογκούζ, για πρώτη φορά μια αντιπρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) θα έχει το γραφείο της δίπλα στη Χριστιανοδημοκράτη καγκελάριο Μέρκελ.

Από το κέντρο της εξουσίας, την καγκελαρία, η Αϊντάν Εζογκούζ θα έχει τη δυνατότητα παρέμβασης σε όλα τα υπουργεία. Η θεματική της ενσωμάτωσης των μεταναστών δεν είναι υπόθεση ενός χαρτοφυλακίου. Είτε πρόκειται για την υγεία, την εκπαίδευση και την οικονομία είτε για τη νεολαία και την οικογένεια, η υπουργός Ενσωμάτωσης είναι συνομιλητής όλων των επιμέρους καθ’ ύλην αρμόδιων συναδέλφων της υπουργών.

Για τους γερμανούς σχολιαστές, η Αϊντάν Εζογκούζ είναι «αθόρυβη αλλά μαχητική». Οι συνομιλητές της, είτε είναι απλοί πολίτες είτε είναι πολιτικοί φίλοι και αντίπαλοι, εκτιμούν τη βαθιά γνώση του αντικειμένου της αλλά και την ικανότητά της να πείθει.

Η γνώση είναι και βιωματική. Οι γονείς της ανήκουν στην πρώτη γενιά των γκασταρμπάιτερ. Ο πατέρας της, έμπορος, πρωτοήρθε στη Γερμανία το 1961, η Αϊντάν γεννήθηκε το 1967 στο Αμβούργο. Τη γερμανική υπηκοότητα την πήρε το 1989. Στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου σπούδασε αγγλικά, ισπανικά και εφαρμοσμένη οικονομία. Στα φοιτητικά της χρόνια πολιτικοποιήθηκε μέσα από τους τουρκικούς φοιτητικούς συλλόγους. Στην πραγματική πολιτική σκηνή όμως την έβαλε ο Σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς, ο σημερινός κυβερνήτης του Αμβούργου. Ασχολήθηκε ως ανεξάρτητη με προγράμματα της τοπικής Βουλής του Αμβούργου και το 2004 εντάχθηκε στο SPD κάνοντας μία από τις πιο γρήγορες πολιτικές καριέρες. Το 2009 εξελέγη πρώτη φορά ομοσπονδιακή βουλευτής. Οταν ο Ολαφ Σολτς κέρδισε τις εκλογές στο Αμβούργο πριν από τρία χρόνια η Εζογκούζ θα είχε σίγουρη θέση στην κυβέρνησή του αν δεν γινόταν υπουργός Εσωτερικών ο σύζυγός της Μίχαελ Νάουμαν (SPD), με τον οποίο έχει μια 10χρονη κόρη. Η Εζογκούζ στράφηκε στην ομοσπονδιακή σκηνή, εξελέγη σε μία από τις τέσσερις θέσεις αντιπροέδρων του SPD και επανεξελέγη πριν από ένα μήνα στο τελευταίο συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.

Την περασμένη εβδομάδα, όταν οι Μέρκελ, Γκάμπριελ και Ζεεχόφερ παρουσίασαν στους πολιτικούς ανταποκριτές στο Βερολίνο την κυβερνητική συμφωνία, ο ανταποκριτής της τουρκικής εφημερίδας «Χουριέτ» θέλησε να μάθει γιατί θα παίρνουν τη διπλή υπηκοότητα μόνο τα παιδιά, αλλά όχι οι γονείς τους όπως ο ίδιος που έχει 40 χρόνια στη Γερμανία. Η ερώτηση απευθυνόταν στον Σοσιαλδημοκράτη πρόεδρο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίος απάντησε χρησιμοποιώντας τα λόγια της αντιπροέδρου του Αϊντάν Εζογκούζ: «Βεβαίως και θέλαμε περισσότερα, διαπραγματευτήκαμε σκληρά, αλλά περισσότερα δεν μπορούσαμε να αποσπάσουμε από τη Χριστιανική Ενωση. Η συμφωνία όμως είναι μια αρχή». Τη σκληρή διαπραγμάτευση έκανε για λογαριασμό του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος η Εζογκούζ, η οποία συμμετείχε στην 75μελή διαπραγματευτική ομάδα των τριών κομμάτων που αποτελούν τη σημερινή κυβέρνηση. Στη διαπραγμάτευση αυτή τη γνώρισε από κοντά και η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία δεν θα δεχόταν να ενταχθεί η Αϊντάν ως υπουργός στο στενό της περιβάλλον αν δεν εκτιμούσε τα προσόντα της.

Η Αϊντάν Εζογκούζ είναι μουσουλμάνα, αλλά μπορεί να «διαφοροποιεί το ισλάμ από τον ισλαμικό εξτρεμισμό», λέει ο Αχμέτ Γιτσάκι, πρόεδρος της Ενωσης Ισλαμικών Κοινοτήτων Βόρειας Γερμανίας. Τα αδέλφια της διατηρούν την ιστοσελίδα Μuslimmarkt με φονταμενταλιστικό περιεχόμενο. Οταν τη ρωτούν για αυτό απαντά κατηγορηματικά ότι δεν πρέπει να τη βλέπουν με όρους σογιού. Θέλει να την κρίνουν με βάση όσα λέει και πράττει η ίδια και όχι από αυτά που κάνουν άλλοι.

Ο ΕΞΤΡΕΜΙΣΜΟΣ. Η διπλή υπηκοότητα δεν είναι καθόλου αυτονόητη για τη γερμανική κοινωνία, παρά τα εκατομμύρια των μεταναστών που ήρθαν πριν από δεκαετίες ως γκασταρμπάιτερ (επισκέπτες – εργάτες), αλλά έμειναν στη χώρα ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Η κοκκινοπράσινη κυβέρνηση του Σρέντερ στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας άνοιξε ένα παράθυρο για την αυτόματη απόκτηση και της γερμανικής υπηκοότητας για τα παιδιά που γεννιούνται στη Γερμανία. Με την ενηλικίωσή τους όμως ήταν υποχρεωμένοι να επιλέξουν μία από τις δύο, τη γερμανική ή των γονιών τους. Αυτή η υποχρέωση επιλογής θα καταργηθεί μετά τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν τα κυβερνητικά κόμματα. «Πρώτη φορά αίρεται η γενική απαγόρευση της διπλής υπηκοότητας», λέει η Εζογκούζ.

Πέρυσι, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τους εμπρησμούς σπιτιών τούρκων μεταναστών στο Μελν και στο Ζόλινγκεν με πέντε νεκρούς και πολλούς τραυματίες, αλλά και τις δολοφονίες οκτώ Τούρκων και ενός Ελληνα από τον νεοναζιστικό πυρήνα NSU, η Εζογκούζ κατηγόρησε την προηγούμενη κεντροδεξιά κυβέρνηση ότι στον προϋπολογισμό για το 2014 περικόπτει τα κονδύλια σε προγράμματα κατά του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Το λάθος αυτό θα έχει τη δυνατότητα να διορθώσει η ίδια.

Η Εζογούζ αντικατέστησε την Τρίτη τη Μαρία Μπέμερ των Χριστιανοδημοκρατών, την οποία κατηγορούσε για αδράνεια και ασυνέπεια στην πολιτική ενσωμάτωσης. Εντονη κριτική ασκούσε και στον υπουργό Εσωτερικών Χανς Πέτερ Φρίντριχ από την υπερσυντηρητική στα θέματα αλλοδαπών Χριστιανοκοινωνική Ενωση της Βαυαρίας (CSU). Στη νέα κυβέρνηση θα είναι τα πράγματα κάπως ευκολότερα για την υπουργό Ενσωμάτωσης. Στο υπουργείο Εσωτερικών, που διαχειρίζεται τα περισσότερα ζητήματα για το καθεστώς των μεταναστών, επανέρχεται ο Χριστιανοδημοκράτης Τόμας ντε Μεζιέρ. Αλλά και το πολιτικό πλαίσιο είναι προοδευτικότερο με τη συγκυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών. «Στην κυβερνητική συμφωνία υπάρχουν πολλά και αυτά ισχύουν», λέει η Εζογούζ.