Οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που έχουν προβεί σε τακτοποίηση και έχουν καταβάλει φόρους μπορούν έπειτα από αίτηση να ζητήσουν να τους επιστραφούν «ως αχρεωστήτως καταβληθέντες» μέσα σε τρία χρόνια από την ημερομηνία καταβολής τους.

Επιπλέον, σε ό,τι αφορά τους παράνομα κλειστούς ημιυπαίθριους, οι οποίοι μπήκαν σε καθεστώς τακτοποίησης το 2010 (με τον Nόμο 3843/20, με υπουργό Περιβάλλοντος την Τίνα Μπιρμπίλη), όταν υπάρχει υπόλοιπο από την καταβολή των δόσεων που δεν υπερβαίνει τα 50 ευρώ, τότε η διαδικασία περαίωσης ολοκληρώνεται, δηλαδή χαρίζεται το οφειλόμενο ποσό.

Διευκρινίζεται ότι μόνο για τους ημιυπαίθριους που εντάχθηκαν στον προαναφερόμενο νόμο θα ισχύσει το μέτρο της οριστικής εξαίρεσης από την κατεδάφιση μόλις ενταχθούν στο μέτρο της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας των Κτιρίων. Το Προεδρικό Διάταγμα είναι στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στόχος είναι το μέτρο να αρχίσει να εφαρμόζεται το πρώτο τρίμηνο του 2014.

Για τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων στον Υμηττό με τον νέο νόμο Καλαφάτη από το υπουργείο Περιβάλλοντος ξεκαθαρίζεται ότι πρόκειται μόνο για κατοικίες –και όχι για άλλα κτίρια –που βρίσκονται εκτός δασικής περιοχής. Η προϋπόθεση που τίθεται είναι τα σπίτια να έχουν κατασκευαστεί πριν από την έναρξη της ισχύος του Προεδρικού Διατάγματος που εκδόθηκε στις 14 Ιουνίου 2011 και αφορά τον καθορισμό μέτρων προστασίας του όρους Υμηττού και των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή -Ιλισίων.

Δεν μπαίνουν στον νέο νόμο τα αυθαίρετα κτίσματα που βρίσκονται σε ρέματα και γύρω από λίμνες (όχθη, παλαιά όχθη και παρόχθια ζώνη λιμνών). Επιπλέον, διευκρινίζεται ότι μπορεί οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που έχουν υπαχθεί στις νέες διατάξεις να μην οφείλουν αναδρομικές εισφορές μέχρι τις 8 Αυγούστου 2013, αλλά από εκεί και πέρα θα πληρώνουν.

Για τις αυθαίρετες κατασκευές που έχουν υπαχθεί στον προηγούμενο νόμο (με υπουργό Περιβάλλοντος τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου) το όριο για τη μη πληρωμή αναδρομικών εισφορών είναι η 21η Σεπτεμβρίου 2011.

Γενικά, σε ό,τι αφορά το ΙΚΑ, πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος σημειώνουν: «Το ΙΚΑ δεν διαγράφει τα πρόστιμα μόνο με την ένταξη στις ρυθμίσεις του νέου νόμου, αλλά όταν έχει αποπληρωθεί όλο το πρόστιμο για τη νομιμοποίηση του αυθαίρετου». Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, μέχρι να γίνει η αποπληρωμή το ΙΚΑ δεν παίρνει αναγκαστικά μέτρα.

Επιπλέον, σε περιπτώσεις ιδιοκτητών αυθαιρέτων που εμπίπτουν στις διατάξεις για περισσότερες από μία ειδικές ομάδες που δικαιούνται μειώσεις στην καταβολή των προστίμων, επιλέγεται η πιο συμφέρουσα περίπτωση γι’ αυτούς.

Διευκρινίζεται ότι σε κάθε περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης, ο μηχανικός υποβάλλει αεροφωτογραφίες ή δημόσια έγγραφα από τα οποία αποδεικνύεται ο χρόνος κατασκευής του κτιρίου.

ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ. Σημειώνεται ότι για τις περιπτώσεις που η κύρια ή η δευτερεύουσα κατοικία έχουν επιφάνεια μεγαλύτερη από τους προβλεπόμενους περιορισμούς, τότε σε ένα φύλλο καταγραφής υπολογίζεται το ενιαίο ειδικό πρόστιμο με τους μειωτικούς συντελεστές και για την τυχόν αυθαίρετη επιφάνεια εντός των περιοριστικών ορίων και, η επιπλέον επιφάνεια σε άλλο φύλλο καταγραφής, υπολογιζόμενου του ενιαίου ειδικού προστίμου χωρίς την προαναφερόμενη μείωση.

Πλέον, μπαίνουν νέες «δικλίδες ασφαλείας» για τρίτεκνους και πολύτεκνους. Η ιδιότητα του τρίτεκνου πρέπει να αποδεικνύεται με την προσκόμιση του πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης. Το ίδιο ισχύει και για τους πολύτεκνους, οι οποίοι πρέπει να έχουν και πιστοποιητικό της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδος. Ισχύει και αντίστοιχο πιστοποιητικό αρμόδιας αλλοδαπής Αρχής.

ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΑ. Από εδώ και πέρα, στα συμβολαιογραφικά έγγραφα που προσκομίζονται για τη σύσταση ή την τροποποίηση αυτοτελών ιδιοκτησιών προσαρτώνται αντίγραφα από τα συνολικά σχέδια της άδειας δόμησης: δηλαδή, τοπογραφικό διάγραμμα και διάγραμμα δόμησης θεωρημένα από την αρμόδια Αρχή δόμησης.

Σε περίπτωση κληρονομιάς ακινήτου με αυθαιρεσίες, όταν στο έντυπο Ε9 του αποβιώσαντος αναφέρονται η αυθαίρετη κατασκευή και ο χρόνος κατασκευής της, τότε θεωρείται ως δημόσιο έγγραφο από το οποίο αποδεικνύεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της κατασκευής ή και ο χρόνος εγκατάστασης της χρήσης.

Εάν έχει μεταβιβαστεί η αυθαίρετη κατασκευή –η οποία έχει τακτοποιηθεί με τον προηγούμενο νόμο που έχει κριθεί αντισυνταγματικός -, τότε η μετάβαση στον νέο νόμο μπορεί να γίνει και από τον νέο ιδιοκτήτη. Και τυχόν ήδη καταβληθέντες φόροι, τέλη και πρόστιμα δεν αναζητούνται.

Οπως διευκρινίζεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος, για τα αυθαίρετα τμήματα που υπάρχουν σε κτίρια που έχουν κτιστεί πριν από τις 30 Νοεμβρίου 2011 δεν χρειάζεται η προσκόμιση αποδεικτικών εγγράφων για το νόμιμο τμήμα. Δηλαδή, μπορεί κάποιος σε κτίριο του ’55 να έχει κάνει μια αυθαίρετη κατασκευή πέρυσι. Αυτός χρειάζεται να προσκομίσει έγγραφα μόνο για το αυθαίρετο κομμάτι.

Αλλαγές στα εξ αδιαιρέτου

Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις σε εκτός σχεδίου οικόπεδα – και εκτός ορίων οικισμών – επί των οποίων έχει ανεγερθεί οικοδόμημα μέχρι τις 28 Ιουλίου 2011 είναι δυνατή η σύνταξη του προσυμφώνου από όλους τους συνιδιοκτήτες, ανεξάρτητα από τον αριθμό των οικοδομημάτων. Μάλιστα για τη σύνταξη του προσυμφώνου δεν απαιτείται η προσκόμιση της βεβαίωσης του μηχανικού.