Στα νιάτα της άλλοτε γνώρισε ημέρες δόξας ως η «Εκάλη» της αρχαίας Αθήνας –γειτονιά πλουσίων που διέθεταν στα σπίτια τους ακόμη και ιδιωτικά λουτρά –και άλλοτε ως ο «Ασπρόπυργος» –καθώς τις επαύλεις αντικατέστησαν εργαστήρια μεταλλοτεχνίας και κεραμικής.

Πέντε χιλιάδες χρόνια μετά τη «γέννησή» της, αποτέλεσε αιτία πολέμου για την ανέγερση του Μουσείου Ακρόπολης καθώς χρειάστηκε να καταστραφούν 5,7 τ.μ. αρχαιοτήτων από τα 4.000 τ.μ. που έχουν αποκαλυφθεί.

Και σήμερα πλέον –ύστερα από δύο και πλέον δεκαετίες ανασκαφών –η αρχαία γειτονιά που κρύβεται στα σωθικά του κτιρίου που σχεδίασε ο Μπερνάρ Τσουμί έχει πέσει θύμα της κρίσης, καθώς δεν έχει καταφέρει να υποδεχτεί τους πρώτους της επισκέπτες, γεγονός που σύμφωνα με τον προγραμματισμό έπρεπε να έχει συμβεί από το 2010.

Πώς θα μπορούσε, όμως, όταν τα αποθεματικά του Μουσείου που προορίζονταν για την ανάδειξη της ανασκαφής κουρεύτηκαν και από 3,7 εκατ. ευρώ έμειναν στο ταμείο μόλις 900.000 ευρώ; Και τώρα η γειτονιά, με ιστορία που αρχίζει από το 3000 π.Χ. και φτάνει ώς τα μεσοβυζαντινά χρόνια, παραμένει να κοιτάζει με παράπονο τους ένα και πλέον εκατομμύριο επισκέπτες που περνάνε το κατώφλι του Μουσείου χωρίς να μπορεί να τους υποδεχτεί και έχει εναποθέσει πλέον τις ελπίδες της στο επόμενο κοινοτικό πακέτο στήριξης.

Τι θα βλέπουμε λοιπόν –όταν ανοίξει –η ανασκαφή που σήμερα είναι ορατή μόνο κάτω από τα γυάλινα δάπεδα του Μουσείου; Θα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο, όπως εξήγησε η υπεύθυνη του έργου, αρχαιολόγος Σταματία Ελευθεράτου, που έδωσε σχετική διάλεξη στα μέλη του Συλλόγου Φίλων Ακροπόλεως.

Οι πρόχειρες καλύβες από κλαδιά του 3000 π.Χ. μπορεί να μην έχουν αφήσει αρκετά ίχνη, όμως πηγάδια και αγγεία «μιλούν» για τους κατοίκους που διέθεταν σπίτια και εργαστήρια έως και τον 6ο αι. π.Χ., σε μια γειτονιά μάλλον αδιάφορη, έξω από τα τείχη και χωρίς να είναι ενταγμένη στον πολεοδομικό ιστό.

Τα πρώην «αυθαίρετα» κάτω από την Ακρόπολη, όμως, γεμίζουν με κόσμο μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οπότε η ύπαιθρος της Αττικής αδειάζει. Μεγάλοι οδικοί άξονες χαράσσονται στην περιοχή οδηγώντας από τα βόρεια προάστια προς το Φάληρο και από τα δυτικά προς την Αγορά. Αυτός ο δεύτερος μάλιστα είναι εκείνος που βρίσκεται κάτω από το γυάλινο δάπεδο στον προθάλαμο του Μουσείου και που αν μπορέσει κάποιος να τον δει από κοντά, θα διακρίνει ακόμη και τα ίχνη που έχουν αφήσει οι ρόδες των αμαξών. Οι κυριότεροι δρόμοι, δε, διέθεταν και πλευρικούς αγωγούς για την παροχέτευση των λυμάτων από τα αποχωρητήρια, τα λουτρά και τα εργαστήρια.

Η ρυμοτομία ωστόσο θα έρθει στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. στη γειτονιά με τα πλουσιόσπιτα, με τα ψηφιδωτά στο δάπεδο –στους ανδρώνες κυρίως για να προσδίδεται μια αίσθηση πολυτέλειας, αλλά και για να καθαρίζεται ευκολότερα με άφθονο νερό μετά τα συμπόσια -, ενώ με την ανακατασκευή του διονυσιακού θεάτρου τον 4ο αι. π.Χ. –όπως εξαιτίας κάθε μεγάλου έργου άλλωστε –οι οδικοί άξονες μετατοπίστηκαν και νέες διασταυρώσεις δημιουργήθηκαν.

Ο Σύλλας όμως το 86 π.Χ. περνά και αφήνει πίσω του συντρίμμια. Και όταν η γειτονιά θα αναστηθεί, δεν θα έχει, στην αρχή τουλάχιστον, επαύλεις αλλά θα γεμίσει με εργαστήρια: γλύπτες, μαρμαροτεχνίτες, κεραμείς, μεταλλοτεχνίτες θα κάνουν την περιοχή στέκι τους.

Ο,τι κατεβαίνει όμως ανεβαίνει. Και στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. οι δρόμοι «εξαφανίζονται» μαζί με τα εργαστήρια και τα οικόπεδα μεγαλώνουν για να έρθουν οι πλούσιοι της εποχής να ζήσουν κάτω από τον Ιερό Βράχο. Ψηφιδωτά με μαρμάρινες ψηφίδες, πολύχρωμες τοιχογραφίες, πολυτελή έπιπλα, αποχωρητήρια, ακόμη και ιδιωτικά λουτρά είχαν τα σπίτια. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι εκεί ζούσε και ο πατέρας του πάμπλουτου Ηρώδη του Αττικού.

Με το πέρασμα των αιώνων στη γειτονιά εξακολουθούν να υπάρχουν σπίτια μεγάλα και πλούσια, ακόμη και δημόσια αποχωρητήρια, ενώ από τον 10ο αιώνα έως και τον 13ο, που εγκαταλείπεται οριστικά, έχει μετατραπεί και πάλι σε βιοτεχνική ζώνη, γεμάτη βυρσοδεψεία, υφαντουργεία και αποθήκες.

Ολη αυτή η «βιογραφία» της γειτονιάς δε, όταν θα είναι επισκέψιμη, θα «ντυθεί» με 1.500 κινητά ευρήματα που θα μιλούν για τη ζωή των ανθρώπων κάθε εποχής, ενώ δεν θα λείψουν και οι ψηφιακές εφαρμογές για τους λάτρεις της τεχνολογίας.

Τελευταία Νέα