Είναι η «προγιαγιά» των πλοίων που διέσχιζαν το Αιγαίο από την εποχή της μινωικής κυριαρχίας έως εκείνη κατά την οποία η Μεσόγειος ήταν η θάλασσα των Ρωμαίων. Πέρασαν 3.900 χρόνια από τότε που ταξίδευε ανάμεσα στα ασφαλή νερά του Ευβοϊκού και του Μαλιακού Κόλπου. Το ξύλινο δρύινο σκαρί της –το πρώτο που έχει ανακαλυφθεί της Εποχής του Χαλκού και το τέταρτο που έχει έρθει στο φως σε ελληνική προϊστορική θέση –δεν ξεπερνούσε τα 6 μ. Στα σπλάγχνα της πιθανόν είτε καλούδια από τη μια περιοχή μεταφέρονταν σε μια άλλη είτε οι ψαράδες τη χρησιμοποιούσαν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.

Και σήμερα αποκαλύπτει την ταυτότητά της χάρη στην αναλυτική μελέτη που υπογράφει η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Τενεσί των Ηνωμένων Πολιτειών, Αλεϊντις βαν ντε Μούρτελ (σε συνεργασία με την δρα Ελένη Ζάχου) και παρουσιάζει απόψε σε διάλεξη στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών.

Ολα άρχισαν πριν από έξι χρόνια, όταν ήρθε στο φως μια μαύρη κηλίδα στον προϊστορικό οικισμό Μήτρου, στην περιοχή της Τραγάνας, εκεί που έκαναν ανασκαφή η ΙΔ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και το Πανεπιστήμιο του Τενεσί υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής.

Τι μπορούσε να πει μια μαύρη κηλίδα στο έδαφος; Πολλά, όπως απέδειξε η αρχαιολογική έρευνα. Διότι αυτή η κηλίδα δεν ήταν τίποτα άλλο από το αποτύπωμα που άφησε το ξύλινο σκαρί στο έδαφος.

Με προσοχή οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να ανασκάψουν τον μισό «πυθμένα» μήκους περίπου 3 μ. και πλάτους 1 μ. Κατάφεραν να υπολογίσουν ότι επρόκειτο για ένα λεπτό σκαρί που έμοιαζε με λόγχη και εκτιμούν ότι είχε ναυπηγηθεί γύρω στο 1900 π.Χ. από ένα τοπικό νεώριο.

Κι αν η ταυτότητα του μικρού αυτού σκάφους έμοιαζε με έναν δισεπίλυτο γρίφο, για ποιον λόγο θεωρείται πολύτιμο; Επειδή είναι το πρώτο σκαρί της εποχής αυτής τα ίχνη του οποίου έφτασαν ώς τις μέρες μας; «Οχι», απαντά η Αλεϊντις βαν ντε Μούρτελ. «Το εξαιρετικά λεπτό κύτος και οι λεπτές του καμπύλες αν και αποτελούν κοινά γνωρίσματα στις αρχαίες και μεσαιωνικές μονόξυλες βάρκες που έχουν ανακαλυφθεί στη Βόρεια Ευρώπη, ο συγκεκριμένος τύπος βάρκας αποτέλεσε τη βάση της αιγαιακής και μετέπειτα ελληνικής ναυπηγικής τέχνης και καθόρισε τα βασικά χαρακτηριστικά των ξύλινων σκαφών».

Και στο Ακρωτήρι

Δεν είναι τυχαίο ότι σκάφη που φέρουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τη βάρκα της οποίας το αποτύπωμα βρέθηκε στη θέση Μήτρου μπορεί κάποιος να δει χαραγμένεςστους σφραγιδόλιθους απότις Αρχάνες και την Ανεμοσπηλιά στην Κρήτη, αλλά και σε πολλές ακόμη απεικονίσεις πλεούμενων του μινωικού πολιτισμού, όπωςκαι σε τοιχογραφίες από

το Ακρωτήρι της Θήρας