Μια άπληστη εταιρεία του χώρου της πληροφορικής που λυμαίνεται τα πάντα και η 11η Σεπτεμβρίου που άφησε «μια τρύπα στην αμερικανική Ιστορία» πρωταγωνιστούν στο νέο μυθιστόρημα του 76χρονου Τόμας Πίντσον

Ο γκουρού της λογοτεχνικής κριτικής Χάρολντ Μπλουμ τον έχει κατατάξει στην αφρόκρεμα της λογοτεχνίας των ΗΠΑ, μαζί με τους Ντον ντε Λίλο, Φίλιπ Ροθ και Κόρμακ ΜακΚάρθι. Εχει άλλωστε και κάποια κοινά στοιχεία το έργο του με αυτούς, αν και οι απίθανες ιδιαιτερότητες των ηρώων του, η πανταχού παρούσα παράνοια και το συνωμοτικό στοιχείο, στις δόσεις και στην έκταση μάλιστα που τα χρησιμοποιεί, μαζί με κάποιους εντελώς δικούς του γλωσσικούς κώδικες φτιάχνουν ένα χαρμάνι που τον καθιστά μοναδικό.

Το νέο βιβλίο αυτού του συγγραφέα που αρνείται να κοινοποιήσει την εικόνα του, κυρίως γιατί πιστεύει ότι αυτή δεν πρέπει να μεσολαβήσει ανάμεσα στο κείμενο και το κοινό, λέγεται «Bleeding Edge». Ο τίτλος είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα στις τεχνολογίες αιχμής και τους δίδυμους πύργους που βάφτηκαν με αίμα. Οχι τυχαία, αφού η δράση τοποθετείται στις αρχές του 2001, τη χρονική περίοδο ανάμεσα σε δύο καταστροφές: τη χρηματιστηριακή κατάρρευση της φούσκας των εταιρειών πληροφορικής και τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.

Ο Πίντσον είχε γράψει κάποτε ότι ο κοινωνικός έλεγχος μέσω Διαδικτύου θα είναι σε τέτοια κλίμακα «που οι γραφικοί τύραννοι του 20ού αιώνα με τα κωμικά μουστάκια μπορούσαν μόνο να την ονειρευτούν». Η υπόθεση Σνόουντεν, με τις παρακολουθήσεις μεγάλης κλίμακας της υπηρεσίας NSA, τον δικαιώνει. Και καθιστά το μυθιστόρημά του το πρώτο σημαντικό μυθιστορηματικό έργο στη μετα-Prism εποχή (Prism είναι το όνομα του προγράμματος που αποκάλυψε ο Σνόουντεν).

Το θέμα του κοινωνικού ελέγχου τον απασχολεί, ούτως ή άλλως, σε όλο του το έργο, ήδη από «Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας». Το «Bleeding Edge» χρησιμοποιεί –τουλάχιστον στην αρχή –στοιχεία αστυνομικού μυθιστορήματος. Υπάρχει μια ερευνήτρια –ερευνά απάτες, κυρίως του καλλιτεχνικού κυκλώματος –της οποίας όμως η άδεια έχει προσωρινά ανακληθεί. Τη λένε Μαξίν Τάρνοφ, έχει δύο παιδιά και έναν σύζυγο με τον οποίο πότε χωρίζουν και πότε τα ξαναβρίσκουν.

Η αφαίρεση της άδειας άσκησης του επαγγέλματος μάλλον την απελευθέρωσε παρά την έβαλε στη γωνία. Και βρίσκεται ξαφνικά να σκαλίζει τις υποθέσεις μιας εταιρείας πληροφορικής που, για λόγους διακωμώδησης του πράγματος, ο Πίντσον την ονομάζει hashslingrz. Αυτή η άπληστη εταιρεία και ο δισεκατομμυριούχος γενικός διευθυντής της βρίσκονται κάτω από όποια πέτρα της Νέας Υόρκης και αν σηκώσεις, απλώνουν τα πλοκάμια τους παντού και με καμιά διάθεση ανοχής σε όποιο παρείσακτο βρεθεί στον δρόμο τους. Κάπως έτσι η «Μάξι» βρίσκεται μπροστά σε ένα σωρό από πτώματα. Την εικόνα συμπληρώνουν ρώσοι μαφιόζοι, ένας ειδικός στα αρώματα που έχει εμμονή με την κολόνια του Χίτλερ, ένας νεοφιλελεύθερος τεχνοκράτης, τραπεζίτες που μπορεί και να καλύπτουν γκάνγκστερ, παρανοϊκοί μπλόγκερ, χάκερ και πολλοί γιάπηδες.

Και ηλεκτρονικά σύμπαντα που «μας πολιορκούν και διεκδικούν κάθε σπιθαμή ελεύθερου χώρου», διαμορφώνοντας «μυστικά συστήματα διακυβέρνησης της καθημερινής ζωής μας». Λέει κάπου: «Αν όλοι είναι συνδεδεμένοι με όλους, είναι αδύνατον κάποιος να χαθεί».

Ολα αυτά κρυμμένα στους ουρανοξύστες του Μανχάταν, στη γειτονιά εκείνη που αποκαλείται Σίλικον Αλεϊ. Και όχι μακριά από εκεί όπου βρίσκονταν οι Δίδυμοι Πύργοι, το σημείο που, όπως λέει ένας χαρακτήρας του βιβλίου, αποτελεί «μια τρύπα που ανοίχτηκε ήσυχα στην αμερικανική Ιστορία, ένα κενό ευθύνης». Και διευκρινίζει: «Δεν υπήρξε πουθενά εκεί στο Μανχάταν σοβιετικό πυρηνικό πλήγμα. Και εκείνοι που επαναλαμβάνουν «Ground Zero» ξανά και ξανά το κάνουν χωρίς να ντρέπονται και χωρίς να νοιάζονται για την προέλευση των λέξεων. Σκοπός είναι να κάνουν τους ανθρώπους να λυγίσουν με έναν τρόπο. Να λυγίσουν, να φοβηθούν, να μείνουν απελπισμένοι».

Οσο για τους γιάπηδες, αυτοί, λέει ο Πίντσον, έχουν κατακλύσει τη Νέα Υόρκη. Με το χιούμορ που τον διακρίνει βάζει τον γιο της ηρωίδας να παίζει ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι στο οποίο κάθε φορά που ένας γιάπης φέρεται αγενώς σε ένα σουπερμάρκετ ή στο φανάρι του δρόμου, ο παίκτης μπορεί με μια κίνηση να τον εξαερώσει.

Η λύση του όποιου μυστηρίου εμφανίζεται πολύ πριν από το τέλος του βιβλίου –άλλωστε το ζήτημα στα βιβλία του Πίντσον δεν είναι η πλοκή, συμφωνούν οι περισσότεροι κριτικοί.

Στην Ελλάδα το βιβλίο αυτό δεν είναι προγραμματισμένο να κυκλοφορήσει σύντομα. Τα άλλα βιβλία του Πίντσον κυκλοφόρησαν, κυρίως από τις εκδόσεις Χατζηνικολή παλαιότερα, τελευταία από τις εκδόσεις Καστανιώτη με μεταφραστή τον Γιώργο Κυριαζή, ο οποίος διατηρεί και το ιδιαίτερα ενημερωτικό για τους πολυάριθμους «φαν» του Πίντσον στην Ελλάδα, μπλογκ pynchonikon.

Το προηγούμενο μυθιστόρημα του Πίντσον, το «Εμφυτο ελάττωμα», θα μεταφερθεί του χρόνου στον κινηματογράφο από τον αμερικανό σκηνοθέτη Πολ Τόμας Αντερσον με πρωταγωνιστή τον Χοακίν Φίνιξ.