«ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν όλες τις τελικές ρυθμίσεις που ενσωματώθηκαν στον νέο νόμο για τα αυθαίρετα και δίνουν απαντήσεις για το τι πρέπει να κάνουν οι ιδιοκτήτες στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται με την ψήφιση του σχετικού νόμου.

Ποιες είναι οι κατηγορίες των αυθαιρέτων και τι ισχύει για κάθε μία από αυτές;

Με το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται υπάρχουν πέντε κατηγορίες αυθαιρέτων. Τα αυθαίρετα διαχωρίζονται ανάλογα με τον χρόνο κατασκευής τους και την έκταση της παράβασης.

1η κατηγορία: εδώ ανήκουν όλα τα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μέχρι τις 9 Ιουνίου 1975. Τα αυθαίρετα αυτά εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση μόνο με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ.

2η κατηγορία: περιλαμβάνει τα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μέχρι την 1η Ιανουαρίου 1983. Και αυτά εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση με την προϋπόθεση ότι οι ιδιοκτήτες εκτός από την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ θα πρέπει να καταβάλουν και το 15% του προβλεπόμενου προστίμου.

Σε αυτή την κατηγορία δεν μπορούν να υπαχθούν ακίνητα στα οποία υπάρχουν άλλες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν μεταγενέστερα του 1983.

Σημειώνεται ότι οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που ανεγέρθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 1983 έως την 1η Ιανουαρίου 2003 θα πρέπει να καταβάλουν το 80% του προστίμου.Oι ιδιοκτήτες της τελευταίας γενιάς αυθαιρέτων 2003-2011 θα πρέπει να πληρώσουν ολόκληρο το πρόστιμο.

3η κατηγορία: πρόκειται για αυθαιρεσίες που στην πλειονότητά τους έγιναν εν αγνοία του ιδιοκτήτη (για παράδειγμα οι αλλαγές στις πέργκολες, τα χωρίσματα δωματίων με γυψοσανίδες, η εξωτερική μόνωση κ.ά.). Αυτές οι αυθαιρεσίες τακτοποιούνται για πάντα –χωρίς καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής στον νόμο –με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ.

4η κατηγορία: αυθαιρεσίες που δεν ξεπερνούν το 40% της κάλυψης και της δόμησης ή το 20% του ύψους –σε σχέση με όσα προβλέπονται από την οικοδομική άδεια. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται και οι περισσότεροι ημιυπαίθριοι. Η εξαίρεση από την κατεδάφιση είναι οριστική μετά την υπαγωγή στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα του Κτιρίου. Το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος της αυθαιρεσίας, ενώ υπάρχει καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής μέσα σε τρία εξάμηνα από την ισχύ του νόμου.

5η κατηγορία: εδώ ανήκουν οι λεγόμενες μεγάλες παραβάσεις. Δηλαδή τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα –και κατασκευές –που δεν διαθέτουν οικοδομική άδεια. Επίσης στην κατηγορία αυτή ανήκουν και όσα αυθαίρετα έχουν οικοδομική άδεια, αλλά η υπέρβαση δόμησης και κάλυψης είναι μεγαλύτερη από 40%, σε σχέση με όσα προβλέπονται από την οικοδομική άδεια.

Το πρόστιμο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος της αυθαιρεσίας. Τα αυθαίρετα αυτά εξαιρούνται από την κατεδάφιση για 30 χρόνια. Το καθεστώς αυτό μπορεί να αλλάξει αν η περιοχή μπει στο σχέδιο πόλης και αν ο ιδιοκτήτης αγοράσει τον απαραίτητο συντελεστή δόμησης από την Τράπεζα Γης. Και εδώ υπάρχει καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής στον νόμο μέσα σε διάστημα 18 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου.

Διευκρινίζεται: Ολα τα αυθαίρετα κτίσματα, είτε έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις προηγούμενων νόμων είτε θα ενταχθούν στον νέο νόμο, πρέπει μέσα στην επόμενη πενταετία να ενταχθούν στο μέτρο της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίων (ΗΤΚ). Χωρίς την υπαγωγή στο μέτρο της ΗΤΚ δεν θα μπορεί να γίνει καμία διευθέτηση αυθαιρέτου ούτε μεταβίβαση ή πώληση ακινήτου.

Υπάρχουν εκπτώσεις;

– Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής του προστίμου μέσα στο πρώτο εξάμηνο, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού προστίμου.

– Εάν καταβληθεί το 30% του προστίμου μέσα στο πρώτο εξάμηνο, η έκπτωση περιορίζεται στο 10% του προστίμου.

– Στην περίπτωση που πρόκειται για κύρια και μοναδική κατοικία (μέχρι 70 τ.μ. συν 15 τ.μ. για κάθε παιδί) σε οικισμούς άνω των 3.000 κατοίκων, παρέχεται στον ιδιοκτήτη έκπτωση 60% του προστίμου.

Ποιοι δικαιούνται εκπτώσεις στα πρόστιμα;

Εκτός από τις προαναφερόμενες κατηγορίες (μονογονεϊκές οικογένειες, μόνιμοι κάτοικοι Θράκης και άτομα με αναπηρία πάνω από 67%) εκπτώσεις δικαιούνται ακόμη:

– Ιδιοκτήτες αυθαιρέτων με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω δικαιούνται έκπτωση 85%.

– Οι παλιννοστούντες ομογενείς δικαιούνται έκπτωση 80% για την κύρια κατοικία.

– Τα παιδιά των παλιννοστούντων δικαιούνται έκπτωση 50% για την κύρια κατοικία.

– Οι πολύτεκνοι δικαιούνται έκπτωση 80% για την κύρια κατοικία και 50% για τη δευτερεύουσα κατοικία.

– Οι τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ (και οικογενειακό έως 40.000 ευρώ) δικαιούνται έκπτωση 70% για την κύρια κατοικία.

– Οι μακροχρόνια άνεργοι δικαιούνται έκπτωση 30% για την κύρια κατοικία.

Θα γίνει συμψηφισμός των προστίμων;

Οσοι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων έχουν ενταχθεί στον προηγούμενο νόμο (Ν. 4014/11) και έχουν καταβάλει μέρος του ειδικού προστίμου, μπορούν να ενταχθούν στον νέο νόμο με συμψηφισμό των καταβληθέντων προστίμων και παραβόλων. Τα καταβληθέντα ποσά αφαιρούνται από την τελευταία δόση και τις αμέσως προηγούμενες χρονικά μέχρις ότου ολοκληρωθεί ο συμψηφισμός.

Επιστρέφονται χρήματα από καταβληθέντα πρόστιμα;

Στην περίπτωση που μετά τον προαναφερόμενο υπολογισμό προκύπτει ότι τα καταβληθέντα ποσά υπερβαίνουν το ποσό του προστίμου, αυτά δεν αναζητούνται. Από το υπουργείο Περιβάλλοντος επισημαίνουν ότι τους επόμενους μήνες θα ξεκαθαρίσει αν θα γίνει ή όχι επιστροφή χρημάτων για τις περιπτώσεις αυθαιρέτων που ανεγέρθηκαν πριν από το 1975 και για τις ευπαθείς ομάδες.

Τι προβλέπεται για τις ασφαλιστικές εισφορές;

Για αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης που δηλώνονται στον νόμο, δεν οφείλονται αναδρομικές βεβαιωμένες ασφαλιστικές εισφορές (ΙΚΑ) και οποιοσδήποτε φόρος, πρόστιμο ή τέλος.

Πού εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής;

Για κατοικίες, κατά τον υπολογισμό της αξίας προκειμένου να επιβληθεί οποιοσδήποτε φόρος (μεταβίβαση, κληρονομιάς, ακίνητης περιουσίας, ΤΑΠ, προσδιορισμός τεκμηρίου διαβίωσης), εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 50% για όλους τους χώρους τόσο σε υπόγεια όσο και σε εσωτερικούς εξώστες και σοφίτες.

Πώς διαφυλάσσεται η κόκκινη γραμμή;

Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, δεν πρόκειται να γίνει καμία διευθέτηση αυθαιρέτων που κτίστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011. Αυτή η κόκκινη γραμμή διαφυλάσσεται με αεροφωτογραφίες και με δημόσια έγγραφα (λογαριασμοί ΔΕΚΟ) και έγγραφα φορολογικής και δημοτικής Αρχής.

Ποια αυθαίρετα αποκλείονται από τις ρυθμίσεις του νόμου;

Αυτά που έχουν ανεγερθεί σε δασικές εκτάσεις, σε αρχαιολογικούς χώρους, σε αιγιαλό και σε δημόσιες εκτάσεις.

Τι προβλέπεται για όσους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του προηγούμενου νόμου;

Με ηλεκτρονική αίτηση θα γίνεται η μετάβαση από την προηγούμενη ρύθμιση στη νέα.

Πώς υπολογίζονται τα πρόστιμα;

Δεν αλλάζει κάτι στον τρόπο υπολογισμού των προστίμων. Ισχύει ό,τι και στον προηγούμενο νόμο. Υπολογίζονται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της αυθαίρετης κατασκευής επί την Τιμή Ζώνης επί επιλεγμένους συντελεστές (οι λεγόμενοι συντελεστές τετραγωνιδίου).

Ποιοι είναι οι συντελεστές τετραγωνιδίου;

Για παράδειγμα: ο συντελεστής είναι 1,4 για αυθαίρετη αλλαγή χρήσης από κατάστημα σε κατοικία σε εκτός σχεδίου περιοχές.

Τι δεν θεωρείται αυθαιρεσία;

Με τον νόμο η αλλαγή διαμερισμάτωσης δεν θεωρείται πλέον αυθαιρεσία.

Τι προβλέπεται για τα τουριστικά καταλύματα;

Σύμφωνα με όσα προβλέπονται, τα τουριστικά καταλύματα που είχαν πληρώσει το πρόστιμο του ΕΟΤ και έχουν άδεια λειτουργίας δύνανται να ενταχθούν, ανεξάρτητα αν η χρήση επιτρέπεται στην περιοχή ή έγιναν σε παλιό αιγιαλό πριν από την οριοθέτησή του. Η προϋπόθεση είναι να λειτουργούσαν νόμιμα μέχρι τις 28 Ιουλίου 2011.

Τι προβλέπεται για τις αυθαιρεσίες στις λεγόμενες εργατικές πολυκατοικίες (ΟΑΕΚ);

Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις της τελευταίας στιγμής, οι αυθαιρεσίες μπορούν να τακτοποιηθούν με την καταβολή μόνο ενός παραβόλου 500 ευρώ. Οι ηλεκτρονικές αιτήσεις για την υπαγωγή στον νόμο μπορεί να γίνουν είτε μεμονωμένα (δηλαδή κάθε διαμέρισμα χωριστά) είτε για όλη την πολυκατοικία.

Τι προβλέπεται για τις υποβαθμισμένες περιοχές δήμων με υψηλή μέγιστη Τιμή Ζώνης;

Σύμφωνα με τον νέο νόμο, σε δήμους όπου άνω του 10% της έκτασης είναι ακριβές περιοχές με Τιμή Ζώνης 2.200 ευρώ, ο υπολογισμός του προστίμου θα γίνεται με βάση την ελάχιστη Τιμή Ζώνης της τοπικής κοινότητας.

Τι προβλέπεται για τους μηχανικούς που θα υπογράψουν προκειμένου να γίνουν δικαιοπραξίες για τα αυθαίρετα που ανεγέρθηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011;

Προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή από 30.000 έως 100.000 ευρώ. Ο νέος νόμος επιβάλλει ακόμη, εκτός από οριστική παύση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, και διαγραφή από οποιοδήποτε Μητρώο επαγγέλματος μηχανικού.

Τι προβλέπεται για όσους δεν ενταχθούν στις διατάξεις του νέου νόμου;

Θα πληρώσουν πρόστιμο ανέγερσης σε ποσοστό 30% επί της αξίας του αυθαιρέτου, όπως αυτή υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια του αυθαιρέτου επί την Τιμή Ζώνης που ισχύει στην περιοχή του ακινήτου, σύμφωνα με τις αντικειμενικές αξίες του υπουργείου Οικονομικών. Επιπλέον, πρόστιμο διατήρησης σε ποσοστό 5% επί της αξίας του αυθαιρέτου και το αυθαίρετο κατεδαφίζεται.

Τι ισχύει από εδώ και πέρα σε αυθαίρετα που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς;

Επιτρέπεται η ένταξη στον νέο νόμο αυθαιρέτων που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς. Πριν γίνει η ένταξη όλος ο φάκελος υποβάλλεται σε αρμόδια επιτροπή για λόγους αρχιτεκτονικής και μορφολογικής ένταξης του αυθαιρέτου στο περιβάλλον.

Επιπλέον, σε παραδοσιακούς οικισμούς με λιγότερους από 2.000 κατοίκους δεν επιτρέπεται η υπαγωγή ανεξάρτητων νέων κατασκευών εκτός των υφιστάμενων κτισμάτων μετά την κήρυξη του οικισμού ως παραδοσιακού αν δεν έχουν υπέρβαση μεγαλύτερη του 10% οποιουδήποτε όρου δόμησης.

Ο νέος νόμος είναι διασφαλισμένος απέναντι στο Συμβούλιο της Επικρατείας;

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος επισημαίνουν ότι η διασφάλιση της συνταγματικότητας του νόμου γίνεται τόσο μέσω της εκτενούς αναμόρφωσης του θεσμού του περιβαλλοντικού ισοζυγίου όσο και μέσω της διαφορετικής αντιμετώπισης, με πολεοδομικά χαρακτηριστικά, της παντελώς αυθαίρετης δόσης, ιδίως της εκτός σχεδίου. Στα «όπλα» του ΥΠΕΚΑ είναι ακόμη η κατηγοριοποίηση των αυθαιρέτων και η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίων.

Τελευταία Νέα