Δυσκολότερη έγινε από την 1η Αυγούστου η προσφυγή των φορολογουμένων στη Δικαιοσύνη για την επίλυση φορολογικών διαφορών. Πλέον, επιχειρήσεις, επιτηδευματίες και φυσικά πρόσωπα για να προσφύγουν κατά πράξης επιβολής φόρου, προσαύξησης ή προστίμου στην οποία έχει προχωρήσει η Εφορία πρέπει να καταβάλουν το 50% του αμφισβητούμενου ποσού και να υποβάλουν στην Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων ενδικοφανή προσφυγή με αίτημα την επανεξέταση της πράξης. Πάντως, το αυστηρό αυτό πλαίσιο δεν ισχύει για όλες τις υποθέσεις, καθώς όσες πράξεις επιβολής φόρου εκδόθηκαν μέχρι τις 31 Ιουλίου 2013 μπορούν να υπαχθούν στις διατάξεις του Ν. 3943/2011 για τη διοικητική επίλυση φορολογικών διαφορών και να γλιτώσουν την καταβολή του 50% του βεβαιωμένου φόρου.

Αποτυχημένη απόπειρα. Διαπιστώνοντας ήδη από τα τέλη του 2010 τη «φάμπρικα» της δικαστικής διαφυγής που είχαν βρει οι επιτήδειοι για να καθυστερούν την πληρωμή των φόρων –ή να τη διαφεύγουν λόγω παραγραφής –η τρόικα ζήτησε από την τότε κυβέρνηση να θεσπίσει μια διαδικασία επίλυσης φορολογικών διαφορών που να προηγείται της δικαστικής προσφυγής. Ετσι, με τον Ν. 3943/2011 θεσπίσθηκε στο υπουργείο Οικονομικών η Επιτροπή Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών, με σκοπό την απεμπλοκή των δικαστηρίων από φορολογικές υποθέσεις και την ταχύτερη είσπραξη βεβαιωμένων φόρων και προστίμων. Η Επιτροπή ενεργοποιήθηκε στις 31 Μαΐου 2012 και ανέλαβε τη διοικητική επίλυση φορολογικών διαφορών σε κάθε φορολογικό αντικείμενο, εφόσον η διαφορά υπερέβαινε το ποσό των 50.000 ευρώ.

Παρά τις προθέσεις του νομοθέτη, η Επιτροπή Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών εξελίχθηκε σε εργαλείο για τους φοροφυγάδες. Για την προσφυγή στη Δικαιοσύνη κατά της πράξης επιβολής φόρου οι φορολογούμενοι έπρεπε να καταβάλουν πρώτα το 50% των βεβαιωμένων φόρων, ενώ για την προσφυγή στην Επιτροπή δεν υπήρχε οικονομική απαίτηση. Αξιοποιώντας αυτό το παράθυρο του νόμου επιχειρήσεις στις οποίες είχαν επιβληθεί από το ΣΔΟΕ, τα τελωνεία και άλλες υπηρεσίες πρόστιμα-καμπάνες ακόμη και άνω των 300.000 ανά υπόθεση υπέβαλαν μαζικά αιτήσεις για διοικητική επίλυση των διαφορών τους.

Μέσα σε έναν χρόνο στην Επιτροπή Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών συσσωρεύτηκαν περισσότερες από 500 φορολογικές υποθέσεις με βεβαιωμένα και ανείσπρακτα έσοδα, ύψους περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Η αδυναμία της Επιτροπής να διεκπεραιώνει περισσότερες από 8 – 10 υποθέσεις την εβδομάδα ουσιαστικά κατέστησε αυτό το νομικό πλαίσιο «επισφαλές» για τα δημόσια έσοδα. Μια επιχείρηση με πρόστιμο 300.000 ευρώ προσφεύγοντας στην Επιτροπή κατάφερε να κερδίσει ακόμη και ένα ολόκληρο έτος πλήρους αποφυγής της καταβολής του προστίμου και, το κυριότερο, απέφυγε να καταβάλει τα 150.000 ευρώ που ο νόμος την υποχρέωνε να πληρώσει για να προσφύγει στα δικαστήρια.

Το νέο πλαίσιο. Από τις αρχές του 2013 η τρόικα ζήτησε την κατάργηση της Επιτροπής Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών και την αλλαγή της διαδικασίας, ώστε οι υποθέσεις να τίθενται υπό την κρίση της διοίκησης και συγκεκριμένα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων.

Ετσι, από την 1η Αυγούστου ο φορολογούμενος που αμφισβητεί την καταλογιστική πράξη φόρου, δασμού, προστίμου κ.τ.λ. που έχει εκδοθεί εις βάρος του οφείλει να υποβάλει «ενδικοφανή προσφυγή» με αίτημα την επανεξέταση της πράξης από την Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης. Με την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής, θα καταβάλλεται ποσοστό 50% του αμφισβητούμενου ποσού του φόρου.

Η διαδικασία. Η αίτηση θα υποβάλλεται στην Εφορία, στο τελωνείο ή στη φορολογική αρχή (ΣΔΟΕ) που εξέδωσε την πράξη και θα αναφέρει τους λόγους στους οποίους ο φορολογούμενος βασίζει το αίτημά του. Η αίτηση θα κατατίθεται από τον φορολογούμενο εντός 30 ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης της πράξης σε αυτόν. Ακολούθως η φορολογική Αρχή θα αποστέλλει εντός 7 ημερών την ενδικοφανή προσφυγή του φορολογουμένου συνοδευόμενη από σχετικά έγγραφα και τις απόψεις της στην Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης προκειμένου να αποφανθεί επί της υπόθεσης. Εντός 60 ημερών από την υποβολή της ενδικοφανούς προσφυγής η Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης θα εκδίδει απόφαση την οποία θα κοινοποιεί στον υπόχρεο, αλλιώς θα τεκμαίρεται πως η αίτησή του έχει απορριφθεί.

Ο φορολογούμενος θα μπορεί εν συνεχεία να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Δικαστηρίου κατά της απόφασης της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανεξέτασης, αλλά όχι κατά της πράξης προσδιορισμού φόρου που εξέδωσε η φορολογική Αρχή.

Πρέπει να σημειωθεί πως η Επιτροπή Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών θα καταργηθεί όταν διευθετηθούν και οι περίπου 500 υποθέσεις που έχει να διεκπεραιώσει. Αυτό σημαίνει πως θα απαιτηθεί τουλάχιστον ένας χρόνος μέχρι να φθάσουν στα δικαστήρια οι υποθέσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ και ενδιάμεσα το Δημόσιο δεν θα μπορεί να εισπράξει ούτε το 50% του φόρου που έχουν βεβαιώσει οι φορολογικές Αρχές. Σήμερα σε εβδομαδιαία βάση η Επιτροπή Διοικητικής Επίλυσης Φορολογικών διευθετεί περίπου 20 υποθέσεις.

Απώλειες 1,5 δισ. ευρώ

Σήμερα, περισσότερες από 110.000 υποθέσεις φορολογικού ενδιαφέροντος εκκρεμούν στη Δικαιοσύνη, εκ των οποίων 100.000 στο Πρωτοδικείο, 9.000 στο Εφετείο και 1.000 στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι διοικητικοί δικαστές υπολογίζουν τις απώλειες του Δημοσίου από τις εκκρεμείς υποθέσεις φορολογικού ενδιαφέροντος σε 1,5 δισ. ευρώ