Για «σαρωτική νίκη» στις αλβανικές εκλογές κάνει λόγο ο αρχηγός του Σοσιαλιστικού Κόμματος Εντι Ράμα υπολογίζοντας ότι ο αριστερός συνασπισμός του οποίου ηγείται θα εξασφαλίσει πάνω από 80 έδρες στη Βουλή των 140 αντιπροσώπων. Η καταμέτρηση μέχρι χθες δεν είχε ολοκληρωθεί και το Δημοκρατικό Κόμμα του απερχομένου πρωθυπουργού Σαλί Μπερίσα δεν αναγνώριζε επικράτηση του αντιπάλου του. Από το βράδυ της Κυριακής, μόλις έκλεισαν οι κάλπες, και οι δύο πλευρές δήλωναν νικήτριες σε μια χώρα που παραδοσιακά ο ηττημένος αμφισβητεί την εγκυρότητα της διαδικασίας.
Οι οπαδοί των δύο κομμάτων από την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας συναγωνίζονταν σε μια διελκυστίνδα εντυπώσεων. Νεαροί των Δημοκρατικών ανέμιζαν μπλε σημαίες, σπινιάριζαν με τις Μερσεντές τους, έπνιγαν τους φρεσκοστρωμένους δρόμους με τον καπνό από τα λάστιχα και τη μυρωδιά του συμπλέκτη. Παράλληλα, νεολαίοι των Σοσιαλιστών ζητωκραύγαζαν για την ανατροπή και δάκρυζαν από χαρά. «Είπα ότι νίκησε η Αναγέννηση απέναντι στην καταστροφή, τώρα λέω ότι η νίκη θα είναι μεγαλύτερη από ό,τι φαινόταν» δήλωσε ο Εντι Ράμα, ενώ η εκπρόσωπος των Δημοκρατικών Μελίντα Μπρέγκου είχε συστήσει στους αντιπάλους «να μην πανηγυρίζουν».

Μια ημέρα πριν ανοίξουν οι κάλπες, στο λόμπι του ξενοδοχείου Σέρατον, ο διευθυντής της Διεθνούς Διαφάνειας στην Αλβανία Ντερβίσι Λούφτι δεν μπορούσε να κρύψει την ανησυχία του. «Οι εκλογές του 2009 ήταν νοθευμένες και η χώρα κρατήθηκε όμηρος. Δεν έγιναν έργα προόδου. Κυριάρχησαν παιδιάστικες πολιτικές. Δεν είχαμε ούτε καλή κυβέρνηση ούτε άξια αντιπολίτευση. Τώρα όμως διακυβεύονται πολλά», μου έλεγε καθώς γύρω του μαζεύονταν παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Αποστολή τους ήταν να επιβλέψουν τη διαδικασία και να καταγράψουν εάν η Αλβανία τηρεί τους κανόνες δημοκρατίας.

Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ. Σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι που θα καθορίσει την ενταξιακή πορεία της στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η Αλβανία καλείται να αποδείξει κυρίως μέσα στις επόμενες ημέρες ότι έχει ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο της διαφθοράς. Από το 1991 η χώρα δεν έχει διεξαγάγει εκλογές που να είναι τελείως διαφανείς. Το 2011, δύο χρόνια μετά την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση, τρεις διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους στα Τίρανα όταν μέλη της Εθνικής Φρουράς απάντησαν με σφαίρες. Οι διαδηλωτές αντιδρούσαν σε βίντεο που έδειχνε δύο ανώτατα στελέχη της κυβέρνησης να συζητούν για μίζες ύψους 700.000 ευρώ.

Το 2009 οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ εντόπισαν αρκετά κρούσματα χειραγώγησης ψηφοφόρων. Δημοτικοί υπάλληλοι στο Ελμπασάν είχαν υποχρεωθεί από τους προϊσταμένους τους να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις του Δημοκρατικού Κόμματος. Σε σχολείο των Τιράνων διευθυντής είχε απειλήσει τους δασκάλους με απόλυση εάν δεν ψήφιζαν Μπερίσα. Για να πειστεί ζητούσε να του φέρουν φωτογραφίες με τα σταυρωμένα ψηφοδέλτια. Στην Κορυτσά ο αρχηγός ενός οικισμού Ρομά κατηύθυνε τις ψήφους 30 ατόμων.

Οι ψίθυροι για απειλές ή αγορασμένες ψήφους δεν έλειψαν ούτε αυτή τη φορά. Μία υπάλληλος σε δημόσια υπηρεσία μού είπε ότι της ζητήθηκε από το Δημοκρατικό Κόμμα λίστα με δέκα –σίγουρους –ψηφοφόρους. Εάν δεν εμφανίζονταν όλοι στα εκλογικά τους κέντρα θα έχανε τη δουλειά της. Μια ντουζίνα παρόμοια περιστατικά μου περιέγραψε και η Μιλένα Χαρίτο, υποψήφια βουλευτής με τους Σοσιαλιστές. «Δεν ξέρω πώς θα αντιδράσει ο κόσμος αν κλαπεί η ψήφος του. Οι δημοσκοπήσεις μάς έβαζαν μπροστά», είπε.

Η ΑΝΕΡΓΙΑ. «Το κόμμα του Μπερίσα είναι για τους πλούσιους, όχι για τους μεροκαματιάρηδες», σχολίασε ο Ερβίν Χόντια, μετανάστης κάποτε στην Ελλάδα, που σήμερα δουλεύει ψήστης στα Τίρανα. Στον αριστερό αντίχειρά του μια μαύρη κηλίδα από μαρκαδόρο αποδείκνυε ότι άσκησε το δικαίωμά του και βοηθούσε τις εκλογικές επιτροπές να αποκλείσουν τις διπλές ψήφους.

Το θέμα της ανεργίας (ανεπίσημα υπολογίζεται σε 30%) και η οικονομική ανάπτυξη μονοπώλησαν την ατζέντα των δύο μεγάλων αντιπάλων. Η χώρα έχει κάνει βήματα προόδου. Χωματόδρομοι σε κεντρικές συνοικίες των Τιράνων ασφαλτοστρώθηκαν. Η στοιχειωμένη ανάπλαση γύρω από το άγαλμα του εθνικού ήρωα Σκεντέρμπεη ολοκληρώθηκε. Δεν συναντάς πια εικόνες όπως εκείνη ενός αλόγου που αντίκρισα το 2007 να περιπλανιέται αδέσποτο σε κεντρική λεωφόρο της πρωτεύουσας. Τα Τίρανα όμως παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αγκυλωμένα στη φτώχεια. Το βλέπεις στα κουβάρια καλωδίων ηλεκτροδότησης και τηλεφώνων που σαν πλαστικός ιστός καλύπτουν άναρχα τις γειτονιές. Το παρατηρείς σε ταλαιπωρημένους ηλικιωμένους που σου πωλούν λαθραία τσιγάρα. Το διαπιστώνεις στη θέα τριών ορφανών κομπρεσέρ σφηνωμένων στο πεζοδρόμιο της οδού Τζορτζ Μπους –οι ιδιοκτήτες τους θα ξεπροβάλουν από τον ίσκιο μόνο εάν εμφανιστεί υποψήφιος εργοδότης.

ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ. Οι εκλογές –και γι’ αυτούς τους λόγους –ήταν πρώτο θέμα στα Τίρανα. «Αφού επίσημη θρησκεία στην Αλβανία στα χρόνια του κομμουνιστικού καθεστώτος ήταν η αθεΐα εδώ οι άνθρωποι φανατίζονται για το ποδόσφαιρο και την πολιτική», μου είπε μια νεαρή Αλβανίδα στο αρχηγείο του Ράμα. Αλλωστε πολιτικά φαίνεται πως ήταν τα κίνητρα μιας δολοφονίας το πρωί της Κυριακής στο Λάτσι, πόλη του αλβανικού Βορρά. Στην ίδια περιοχή ομάδα ψηφοφόρων του Μπερίσα φέρεται να απείλησε με Καλάσνικοφ αντιπάλους της. Στα Τίρανα, πέρα από μια σπασμένη κάμερα τηλεοπτικού σταθμού που υποστηρίζει του Σοσιαλιστές, δεν σημειώθηκαν επεισόδια.

Για πρώτη φορά η πλευρά του Ράμα επένδυσε τόσο πολύ και στην ψήφο από το εξωτερικό. Οπως εξήγησε ο Μπλέντι Τσούτσι, υπεύθυνος εκλογικών θεμάτων στους Σοσιαλιστές , το ποσοστό των υποστηρικτών τους φτάνει το 85% στους μετανάστες στην Ελλάδα. «Προσδοκούμε ότι 32.000 μετανάστες θα έρθουν από την Ελλάδα για να μας ψηφίσουν», είπε ο Τσούτσι. Και τα δύο μεγάλα κόμματα προσέφεραν δωρεάν εισιτήρια λεωφορείου σε ψηφοφόρους τους.

Το βράδυ των εκλογών, αφού είχαν σφραγιστεί οι κάλπες, ένας κουστουμαρισμένος άντρας εμφανίστηκε σε εκλογικό κέντρο της πρωτεύουσας. Ζητούσε 35 ψηφοδέλτια. Ελεγε ότι ήταν απεσταλμένος της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής –δεν είχε όμως διαπίστευση. Υποστήριξε ότι θα τα έδινε σε φυλακισμένους για να ψηφίσουν –ο αριθμός όμως που επισήμως είχε ζητηθεί γι’ αυτόν τον λόγο ήταν 20 ψηφοδέλτια. Τελικά κανείς δεν τον εμπιστεύτηκε.

«Αναγέννηση» στο facebook

Στο ισόγειο του αρχηγείου των Σοσιαλιστών δούλευε πυρετωδώς η ομάδα του Διαδικτύου. Η προεκλογική εκστρατεία του Ράμα, με σύνθημά της την «Αναγέννηση», άλλαξε το χρώμα της σε μοβ από κόκκινο και εστίασε στις νέες τεχνολογίες. Ακόμα και στο facebook είχε βάλει διαφημίσεις ο Εντι Ράμα.

Στοίχημα η διαφάνεια

Πάνω από 5.000 εκλογικά κέντρα λειτούργησαν στην Αλβανία υπό την επίβλεψη εκατοντάδων διεθνών παρατηρητών.Πριν από τέσσερα χρόνια η χώρα υπέβαλε αίτημα για είσοδοστην ΕΕ. Η διαφανής διεξαγωγή των εκλογών θα κρίνει καιτο ευρωπαϊκό της μέλλον.

Να αναγνωρίσουν όλοι τον νικητή

Παρά τις διαπιστώσεις τους για χειραγώγηση ψήφων, οι διεθνείς παρατηρητές δεν αμφισβήτησαν το 2009 το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο Ντερβίσι Λούφτι, διευθυντής της Διεθνούς Διαφάνειας στην Αλβανία, ελπίζει αυτήν τη φορά η ηττημένη παράταξη να αναγνωρίσει τον νικητή.

Καταμέτρηση στην Οπερα

Μέλη εφορευτικών επιτροπών κουβαλούσαν το βράδυ της Κυριακής τις σφραγισμένες κάλπες με τα ψηφοδέλτια στην Οπερα των Τιράνων, όπου θα ξεκινούσε η καταμέτρηση. Καμία πλευρά δεν μπορούσε να εγγυηθεί με ακρίβεια πότε θα είναι διαθέσιμα τα επίσημα αποτελέσματα.

Τελευταία Νέα