Πριν από τρία χρόνια, αν και επιθυμούσε να προσφέρει, φοβόταν μήπως η επιστροφή στην Ελλάδα αποδειχθεί «ανώφελη θυσία». Μία εβδομάδα όμως μετά την επίθεση στον Μαραθώνιο της Βοστώνης, ο επικεφαλής του Τμήματος Τραύματος στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης βρίσκεται στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Πρωθυπουργού. Σκοπός της επίσκεψης είναι να στήσει ένα σύστημα τραύματος παρόμοιο με αυτό των ΗΠΑ. Το 2010 «ΤΑ ΝΕΑ» είχαν δει από κοντά πώς δουλεύει η ομάδα του έλληνα γιατρού, ακολουθώντας τον σε μια εφημερία του στα επείγοντα. Ηταν ένα ταξίδι κόπωσης και αδρεναλίνης που ξεκίνησε με την περίθαλψη θύματος μαχαιρώματος και τελείωσε οκτώ χειρουργεία αργότερα.Αυτός ο μηχανισμός χρειάστηκε να κινητοποιηθεί μετά τις εκρήξεις της 15ης Απριλίου. Η ομάδα του δρος Βέλμαχου δέχτηκε τους περισσότερους τραυματίες και κατάφερε να τους κρατήσει στη ζωή. Την ίδια ώρα στη χώρα μας καταγράφεται μεγάλη καθυστέρηση στα τμήματα επειγόντων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής Στυλιανό Κατσαραγάκη, ένας ασθενής με σοβαρά τραύματα «κάνει κατά μέσο όρο 54 λεπτά μέχρι να φτάσει στο νοσοκομείο, ενώ ένας ασθενής με τραύμα χαμηλής σοβαρότητας χρειάζεται κατά μέσο όρο δύο λεπτά λιγότερο». Κάθε χρόνο οι τραυματίες στην Ελλάδα φτάνουν τους 32.000

Επιλέγει προσεκτικά τις λέξεις. Είναι το ίδιο ψύχραιμος όπως στις συνεντεύξεις Τύπου που έδινε έξω από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης για να ενημερώσει για την πορεία των χειρουργείων στους τραυματίες της τρομοκρατικής επίθεσης στη Βοστώνη. Πέρασε σχεδόν 30 ώρες συνεχόμενα στο χειρουργικό τραπέζι. Την περασμένη Παρασκευή, μετά τη σύλληψη του Τζοχάρ Τσαρνάεφ, τον κάλεσαν στον βομβητή. Ο ίδιος άνθρωπος που έσωσε τα θύματα θα χειρουργούσε και τον κατηγορούμενο ως θύτη. Τελικά, τελευταία στιγμή, το ασθενοφόρο μετέφερε τον 19χρονο σε πιο κοντινό νοσοκομείο.

«Το τραύμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως για ανθρώπους έως 45 ετών. Στην Ελλάδα υπάρχουν μονάδες που προσφέρουν έργο και χειρουργοί με σχετικές γνώσεις, χρειαζόμαστε όμως ένα οργανωμένο σύστημα» λέει ο δρ Βέλμαχος όταν τον συναντάμε στην Αθήνα.

Δύο ημέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση, ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς τηλεφώνησε στον δόκτορα Βέλμαχο για να τον συγχαρεί. Του ζήτησε να έλθει στην Ελλάδα για να συζητήσουν τις δυνατότητες δημιουργίας συστήματος χειρουργικής τραύματος στη χώρα μας. Συναντήθηκαν την περασμένη Τρίτη και ο γιατρός βρίσκεται σε επικοινωνία με συνεργάτες του Πρωθυπουργού για να συντονίσουν τις επόμενες κινήσεις.

Ως τραυματικά ορίζονται τα περιστατικά που έχουν προκληθεί από ατύχημα (όπως σεισμό, τροχαίο, πυροβολισμό). «Ο τραυματίας μπορεί να έχει κάκωση στα νεφρά και να χρειάζεται ουρολόγο. Κάκωση στο γαστρεντερικό και να θέλει γενικό χειρουργό. Κάκωση στην πύελο και να απαιτείται ορθοπεδικός. Η ομάδα τραύματος περιλαμβάνει πέρα από αυτές τις ειδικότητες και τους αναισθησιολόγους ή εκπαιδευμένους νοσηλευτές και την παρουσία κοινωνιολόγου και ψυχολόγου. Ολους αυτούς πρέπει να τους συντονίζει κάποιος» λέει ο δρ Βέλμαχος.

24 ΩΡΕΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ. Τον Φεβρουάριο του 2010 «ΤΑ ΝΕΑ» είχαν παρακολουθήσει από κοντά πώς ο δρ Βέλμαχος οργανώνει το νοσοκομειακό προσωπικό ώστε να μη σπάσει η αλυσίδα της φροντίδας. Κάθε χρόνο εξυπηρετούνται στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης περίπου 4.200 ασθενείς. Σε περίπτωση που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είχε ένα ατύχημα στις βορειοανατολικές πολιτείες θα τον μετέφεραν εκεί. Από το 2004 ο έλληνας γιατρός ανέλαβε τη διεύθυνση του Τμήματος Τραύματος και καθιέρωσε ένα καινούργιο σύστημα περίθαλψης.

Το Τμήμα Τραύματος αποτελείται από τρεις πρωινές ομάδες (μπλε, κόκκινη και άσπρη) και μία βραδινή. Κάθε ομάδα παρακολουθεί καθημερινά περίπου 20 ασθενείς. Οταν ειδοποιούνται για κάποιον τραυματία, ενεργοποιούνται οι ομάδες αιμοδοσίας, αδειάζει ένα κρεβάτι στην Εντατική ή βρίσκεται σε ετοιμότητα ένα από τα 60 χειρουργικά δωμάτια. Αυτά κάποτε δεν ήταν αυτονόητα. Αν πάθαινε κάποιος διάτρηση παχέος εντέρου τα μεσάνυχτα υπήρχε κίνδυνος να πεθάνει. Θα περνούσε από εξετάσεις στα επείγοντα και θα καλούσαν τον γιατρό να έλθει από το σπίτι του. «Δεν θέλω να κοιμούνται οι γιατροί στα σπίτια τους. Θέλω να είναι στο νοσοκομείο. Μόνο έτσι κερδίζουμε ζωές» έλεγε το 2010 στα «ΝΕΑ» ο δρ Βέλμαχος.

Στο νοσοκομείο όπου εργάζεται, κάθε γιατρός κουβαλάει ένα PDA, μια φορητή ηλεκτρονική συσκευή με πρόσβαση στο Ιντερνετ. Εκεί μπορεί να δει το ιστορικό των ασθενών του. Το σύστημα είναι προσβάσιμο και από τον υπολογιστή του σπιτιού του. Στην Εντατική παράλληλα με τις άλλες ειδικότητες υπάρχει πάντα ένας χειρουργός τραύματος.

Σε εκείνο το 24ωρο που περιελάμβανε γοργό βάδισμα σε δαιδαλώδεις διαδρόμους και ασφυκτική αίσθηση ευθύνης είχαμε ρωτήσει τον δρα Βέλμαχο για την Ελλάδα. Πριν από δύο δεκαετίες ένας φίλος του είχε χτυπήσει έξω από το 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο στην Αθήνα. «Δεν τον βοήθησε κανείς. Πέθανε από ρήξη σπλήνα» είχε πει ο γιατρός. «Ενώ η Ελλάδα έχει τόσα φωτισμένα μυαλά, πάσχουμε στην οργάνωση. Θεωρώ ήρωες όσους εργάζονται εκεί».

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ.

Από την Αθήνα στη Βοστώνη

Ο Γιώργος Βέλμαχος γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε Ιατρική στην Αθήνα. Πραγματοποίησε την ειδικότητά του στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο και στις αρχές του ’90 βρέθηκε στη Νότια Αφρική, όπου εργάστηκε στο μεγαλύτερο τότε κέντρο τραύματος στον κόσμο. Το 1994 μετανάστευσε στην Καλιφόρνια και αργότερα του πρότειναν από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ τη διεύθυνση του τμήματος τραύματος στο Γενικό Νοσοκομείο Μασαχουσέτης.

Αναγνωρίζει, όπως λέει στα «ΝΕΑ», ότι «είναι δύσκολο να αντιγράψεις ένα σύστημα που δουλεύει καλά στην Αμερική. Πρέπει να το προσαρμόσεις στις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας. Μπορεί όμως να μεταφέρεις τη βασική δομή». Στην Ελλάδα σύστημα τραύματος λειτουργεί στο νοσοκομείο ΚΑΤ, ενώ το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας έχει τον επιτελικό ρόλο καθορισμού τού πού και πώς θα διακομιστούν οι ασθενείς και αναλαμβάνει δράση σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (όπως στον σεισμό της Αθήνας το ’99, ή στην πτώση του αεροπλάνου της εταιρείας Helios σε περίπτωση που εντοπίζονταν επιζήσαντες στα συντρίμμια).