Το 1975 ήταν η χρονιά της κόκκινης χιονοστιβάδας στην Ιταλία. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο εκείνου του έτους το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα εκτοξεύεται στο 33,4%, μόλις δύο μονάδες πίσω από τη Χριστιανική Δημοκρατία, που έχει καταγράψει απώλειες δυνάμεων.

Ηταν ένα αποτέλεσμα που δεν είχε καταφέρει να προβλέψει ούτε η CIA. Και ενώ στη Ρώμη αρχίζει να ακούγεται για πρώτη φορά ο όρος «ιστορικός συμβιβασμός», στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στην αμερικανική πρεσβεία στην ιταλική πρωτεύουσα χτυπάει συναγερμός. Η ανησυχία αποκαλύπτεται πλήρως στα τηλεγραφήματα που διέρρευσαν από τη Wikileaks.

Η παρουσία στην Ιταλία του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού κομμουνιστικού κόμματος θεωρείται «το μεγαλύτερο πρόβλημα των ΗΠΑ στην Ευρώπη». Οι Αμερικανοί σπεύδουν να κινηθούν. «Πώς θα μπορούσαμε να σας βοηθήσουμε;» είναι το ερώτημα που απευθύνει ο αμερικανός πρόξενος έπειτα από εντολή του Χένρι Κίσινγκερ στον ιταλό ιερέα Ντον Τζουσάνι, ιδρυτή του καθολικού κινήματος Θεία Κοινωνία και Απελευθέρωση (CL). «Μπορείτε να βοηθήσετε το Λαϊκό Κίνημα (σ.σ.: πολιτική πτέρυγα του CL). Και να δώσετε ένα χεράκι στο πεδίο της επικοινωνίας και των μέσων ενημέρωσης», είναι η απάντησή του.

Ο καθολικός ιερέας με την πλούσια πολιτική δράση εκθέτει το πρόβλημα στον αμερικανό συνομιλητή του. Ακόμη και ο κινηματογράφος βρίσκεται στα χέρια της Αριστεράς, τίποτε δεν μπορεί να συναγωνιστεί σε μαζικότητα τα φεστιβάλ της «Ουνιτά», της ιστορικής εφημερίδας του ιταλικού ΚΚ. Η Αριστερά κυριαρχεί στα πανεπιστήμια, στις διαδηλώσεις, στον πολιτισμό. Ο αμερικανός διπλωμάτης συμφωνεί: «Φτάνει με την αριστερή ηγεμονία, πρέπει να προωθήσουμε ένα είδος χριστιανικού τρόπου ζωής που δεν θα είναι καθαρά θρησκευτικός».

Η συνάντηση αυτή καταγράφεται σε ένα τηλεγράφημα με ημερομηνία 19 Δεκεμβρίου 1975 που αποστέλλεται από το αμερικανικό προξενείο του Μιλάνου στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στην Ουάσιγκτον. Το αποτέλεσμα του ραντεβού ήταν, μεταξύ άλλων, η δημιουργία ενός περιοδικού, του «Σάββατο». Φυσικά δεν φτάνει για να τιθασεύσει τους αμερικανικούς φόβους.

Λίγους μήνες αργότερα, μια πολυσέλιδη έκθεση της αμερικανικής πρεσβείας με παραλήπτη τον Κίσινγκερ αναφέρεται σε ένα και μόνο πρόσωπο: τον σημερινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο. Τον Νοέμβριο του 1976, έναν χρόνο αφότου βλέπει την αμερικανική πρεσβεία να του αρνείται τη βίζα για να ταξιδέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες, με εντολή του Κίσινγκερ, ο Ναπολιτάνο επιχειρεί τρεις φορές –και τις τρεις μάταια –να συναντηθεί με τον Τεντ Κένεντι κατά τη διάρκεια της παραμονής του Δημοκρατικού γερουσιαστή στη Ρώμη.

Το μόνο που καταφέρνει να εξασφαλίσει το PCI είναι μια πρόσκληση σε δείπνο για τον τομεάρχη διεθνών υποθέσεων του κόμματος Σέρτζο Σέγκρε. Οι προσκεκλημένοι είναι πάνω από τριάντα και η συμβουλή της αμερικανικής πρεσβείας στον Κένεντι είναι να αποφύγει κάποιο φωτογραφικό στιγμιότυπο με τον κομμουνιστή πολιτικό.

ΕΛΙΓΜΟΙ. Ο Τεντ Κένεντι προσπαθεί να επιλέξει τη διπλωματική οδό. Οταν του ζητούν να πει τη γνώμη του για τον ευρωκομμουνισμό απαντά ότι «ασφαλώς οι ιταλοί κομμουνιστές είναι διαφορετικοί από τους Κινέζους». Και γιατί δεν συναντηθήκατε μαζί τους; «Μάλλον δεν είναι η κατάλληλη στιγμή». Θα έπρεπε να περάσουν άλλα δύο χρόνια για να μπορέσει να επισκεφθεί ο Ναπολιτάνο, υψηλόβαθμο στέλεχος του PCI, την Αμερική. Ο Κένεντι και ο Ναπολιτάνο συναντήθηκαν και πάλι το 2001. Το κλίμα, φυσικά, ήταν πολύ διαφορετικό. Ο Αμερικανός υποδέχθηκε τον παλιό του εχθρό με την προσφώνηση «καλωσορίζω τον αγαπημένο μου κομμουνιστή». «Τον αγαπημένο σου πρώην κομμουνιστή», τον διόρθωσε εκείνος.