Πρώτο βήμα προς τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους αποτελεί το κούρεμα ομολόγων ύψους 206 δισ. ευρώ, που επιδιώκεται μέσω του PSI. Το ελληνικό Δημόσιο θα απαλλαγεί από δαπάνες τόκων 5 δισ. ευρώ μόνο για το 2012, οι ελληνικές τράπεζες θα γράψουν συνολικές ζημιές της τάξεως των 30 δισ. ευρώ αλλά θα στηριχθούν άμεσα από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (TΧΣ), φυσικά πρόσωπα και ασφαλιστικά ταμεία δύσκολα θα εξαιρεθούν από τις ζημιές. Τι σημαίνει όμως πρακτικά το PSI;

1. Πόσο θα μειωθεί το χρέος

από το κούρεμα;

Στόχος είναι να κουρευτεί κατά 50% χρέος 206 δισ. ευρώ, κάτι που μεταφράζεται σε μείωση χρέους περίπου 100 δισ. ευρώ. Ετσι, από 352 δισ. ευρώ ή 161% του ΑΕΠ που ήταν το χρέος το 2011 θα μειωθεί σε 252 δισ. ευρώ. Στη συνέχεια όμως θα προστεθεί μέρος του νέου δανείου, που θα αφορά την κάλυψη του φετινού ελλείμματος αλλά και τη χρηματοδότηση των τραπεζών και έτσι τελικά, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το χρέος θα διαμορφωθεί στο 152% του ΑΕΠ το 2012 και στο 155% του ΑΕΠ το 2013, για να αρχίσει να υποχωρεί από το 2014 και να φτάσει στο 120% του ΑΕΠ το 2020.

Αυτό, βεβαίως, δεν είναι παρά ένα σενάριο που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης (προβλέπεται ελαφρά ανάκαμψη από το 2013 και στη συνέχεια αύξηση 1,9%-2,7% έως το 2020), τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις και η επίτευξη συνεχών πρωτογενών πλεονασμάτων (4,3%-4,5% του ΑΕΠ από το 2013 και μετά).

Φυσικά, αν το ποσοστό συμμετοχής των ομολογιούχων είναι μικρότερο, το χρέος θα μειωθεί αντίστοιχα κατά μικρότερο ποσοστό. Ωστόσο η κυβέρνηση έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα προχωρήσει στη θέσπιση «ρήτρας συλλογικής δράσης», υποχρεώνοντας όλους τους ομολογιούχους να συμμετάσχουν, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει εξασφαλίσει υψηλό ποσοστό εθελοντικής συμμετοχής.

2. Τι σημαίνει αυτή η μείωση του χρέους για την ελληνική οικονομία;

Η μείωση φέρνει ανάσα στην οικονομία καθώς θα περιορίσει δραστικά τις δαπάνες για τόκους και χρεολύσια που υπολογίζονται κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό και θα μειωθεί ευκολότερα το έλλειμμα.

Το 2011, οι δαπάνες για τόκους έφτασαν τα 16,5 δισ. ευρώ ή 7,5% του ΑΕΠ. Χωρίς το PSI φέτος το ελληνικό Δημόσιο μόνο για τόκους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους θα έπρεπε να πληρώσει 17,9 δισ. ευρώ ή 8,4% του ΑΕΠ. Με την εφαρμογή του PSI οι δαπάνες για τόκους μειώνονται στα 12,750 δισ. ευρώ φέτος ή, αλλιώς, το Δημόσιο γλιτώνει περισσότερα από 5 δισ. ευρώ διευκολύνοντας τη μείωση του ελλείμματος.

Με τα χρήματα αυτά που δεν θα πηγαίνουν πλέον στην εξόφληση υποχρεώσεων, θα μπορέσει να στηριχτεί η ανάκαμψη της οικονομίας.

3. Τι ζημιές θα υποστούν οι τράπεζες; Πώς θα τις αντιμετωπίσουν;

Οι ελληνικές τράπεζες εκτιμάται ότι θα εγγράψουν ζημιές της τάξεως των 30 δισ. ευρώ από τη συμμετοχή τους στο κούρεμα, ενώ οι ανάγκες τους σε κεφάλαια θα αυξηθούν κατά περίπου 10 – 15 δισ. ευρώ εξαιτίας της αύξησης των επισφαλειών όπως προέκυψαν μετά τον έλεγχο των δανειακών τους χαρτοφυλακίων από την BlackRock.

Ηδη μέρος των ζημιών από το PSI έχει εγγραφεί στους ισολογισμούς των τραπεζών καθώς είχαν ενσωματώσει τις παραδοχές για κούρεμα 21%, επομένως οι συνολικές ζημιές θα περιοριστούν αντίστοιχα.

Για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε νέα κεφάλαια οι τράπεζες αρχικά θα επιχειρήσουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Αν δεν τα καταφέρουν θα προσφύγουν στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το νέο πακέτο βοήθειας με 30 δισ. ευρώ), με αντάλλαγμα κοινές ή προνομιούχες μετοχές τους. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πως υπάρχει συμφωνία να μην υπάρξει αντικατάσταση των διοικήσεων των τραπεζών. Το παζάρι είναι σε πλήρη εξέλιξη για το αν θα εκδοθούν κοινές ή προνομιούχες μετοχές καθώς οι κοινές μετοχές συνεπάγονται κρατικοποίηση, ενώ για την «επίβλεψη» της διαδικασίας στη διοίκηση του ΤΧΣ θα προστεθεί και υψηλόβαθμο μέλος της τρόικας, υπό τον πρόεδρο Παναγιώτη Θωμόπουλο. Σε κάθε περίπτωση, η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών είναι εξασφαλισμένη.

4. Υπάρχει κίνδυνος για τα ασφαλιστικά ταμεία και για τις συντάξεις μας;

Τα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων ύψους 25 δισ. ευρώ δεν φαίνεται να γλιτώνουν το κούρεμα. Η κυβέρνηση όμως υποστηρίζει ότι οι απώλειες θα καλυφθούν με εκχώρηση ανάλογης αξίας περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου.

5. Θα κουρευτούν και τα ομόλογα των φυσικών προσώπων;

Εξαρτάται. Κανονικά, εφόσον ενεργοποιηθούν οι «ρήτρες συλλογικής δράσης», πρέπει να κουρευτούν και αυτά όπως και τα ομόλογα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (περίπου 55 δισ. ευρώ). Ωστόσο, ο υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα ληφθεί μέριμνα ώστε να μην υποστούν κούρεμα οι ομολογιούχοι-φυσικά πρόσωπα, τουλάχιστον για ποσά μέχρι ενός ορίου (αναφέρθηκε το όριο των 100.000 ευρώ).

6. Μετά το κούρεμα θα μπορέσουμε να τα βγάλουμε πέρα με το δάνειο των 130 δισ. ευρώ από την τρόικα;

Μάλλον όχι. Το ίδιο το ΔΝΤ έχει υποστηρίξει ότι θα χρειαστούμε επιπλέον δάνειο καθώς η ύφεση στην οικονομία είναι μεγαλύτερη από όσο αναμενόταν. Οι πρώτες εκτιμήσεις ανέφεραν ότι θα χρειαστούμε άλλα 15 δισ. ευρώ, αλλά και αυτό μπορεί να αλλάξει. Κρίσιμοι παράγοντες είναι και πάλι είναι ο ρυθμός ανάπτυξης ή ύφεσης και η συγκράτηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού.

7. Τι συνέπειες έχει η υπαγωγή των νέων ομολόγων στο βρετανικό δίκαιο;

Βασικά, δεν θα είναι στο χέρι της Ελλάδας να αποφασίσει για ένα ενδεχόμενο νέο κούρεμα, το οποίο μάλλον πρέπει να αποκλειστεί.

Τελευταία Νέα