Φορολογική αστάθεια

Τη μεγαλύτερη πληγή στο πεδίο αυτό αποτελεί η φοροδιαφυγή, η οποία δημιουργεί ασταθές περιβάλλον και οδηγεί σε φαύλο κύκλο ρυθμίσεων (περαιώσεις κ.λπ.), οι οποίες αποθαρρύνουν επενδυτές και επενδύσεις. Οπως τονίζουν ειδήμονες, η πάταξη της φοροδιαφυγής και η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος προέχουν από τη μείωση των συντελεστών οπως και η μείωση της διαφθοράς. Γενικά οι επιβαρύνσεις παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, ενώ, παρά την ύπαρξη ηλεκτρονικών συστημάτων, η διαδικασία εξακολουθεί να είναι χρονοβόρα. Μέσα σε έναν χρόνο μια επιχείρηση καλείται να πληρώσει 10 φορές, δαπανώντας 224 ώρες (εκ των οποίων οι 88 απαιτούνται μόνο για τον ΦΠΑ), ενώ οι συνολικές επιβαρύνσεις αντιστοιχούν στο 46,4% των κερδών της, σύμφωνα με την έκθεση Doing Business 2012 της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Ελλειµµα καινοτοµίας

Η διάρθρωση της ελληνικής παραγωγής έχει μείνει πίσω και ανταποκρίνεται στη ζήτηση περασμένων δεκαετιών. Οπως παρατηρούν γνώστες των ζητημάτων, η χαμηλή διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα συνδέεται με την αδυναμία της εγχώριας προσφοράς να ανταποκριθεί επαρκώς στη ζήτηση, που προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, περισσότερη έρευνα και βελτίωση της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Μόνο 22% των επιχειρήσεων καινοτομεί, ενώ μόλις το 45% των μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρήσεων εξάγει, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ. Η παραγωγή στην Ελλάδα αφορά σε προϊόντα χαμηλής τεχνολογίας, ενώ η ζήτηση τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό είναι για προϊόντα μέσης και υψηλής τεχνολογίας. Αν και τα δύο τελευταία χρόνια καταγράφηκε σημαντική άνοδος στις εξαγωγές, δομικές αλλαγές στη διάρθρωση του εξαγωγικού μείγματος δεν έχουν πραγματοποιηθεί. Ακόμη και σε εξαγώγιμες υπηρεσίες, όπως είναι ο τουρισμός, η προσφορά δεν ανταποκρίνεται πάντα στη ζήτηση. Η τουριστική περίοδος, για παράδειγμα, παραμένει μικρής διάρκειας.

Ιδρυση και πτώχευση

Μόνο μία πρωτοβουλία, αυτή της δημιουργίας του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ) και της Υπηρεσίας Μιας Στάσης, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 2011 μετά πολυετή καθυστέρηση, ήταν αρκετή για να βελτιώσει τη θέση της Ελλάδας στην κατάταξη της έκθεσης Doing Business 2012 για την ευκολία του επιχειρείν. Βεβαίως, παρά τη βελτίωση αυτή, που μάλιστα ως προς το ένα κριτήριο, αυτό της έναρξης μιας επιχείρησης, αποτυπώνεται στην άνοδο κατά 14 θέσεις, η Ελλάδα παραμένει σε εξαιρετικά χαμηλή θέση, πολύ μακριά από τους ευρωπαίους εταίρους της και πολύ πιο κοντά σε αναπτυσσόμενες χώρες. Και μπορεί να μειώθηκε η γραφειοκρατία ως προς την έναρξη μιας επιχείρησης, δεν συνέβη όμως το ίδιο στην περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να διακόψει τη λειτουργία της. Η διαδικασία της πτώχευσης απαιτεί δύο χρόνια. Αλλωστε, σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ, υπάρχουν 250 αντικίνητρα στην επιχειρηματικότητα. Το σημαντικότερο από τα εμπόδια στις επενδύσεις είναι η έλλειψη εθνικού χωροταξικού σχεδίου, χρήσεων γης, ο μεγάλος αριθμός αδειών για πολλές δραστηριότητες από διαφορετικές κρατικές υπηρεσίες και ο μεγάλος χρόνος αναμονής για εγκρίσεις.