Αναζήτηση
Η αδικία πάντα υπήρξε αντίπαλος του δικηγόρου – θρύλου και στενού φίλου τού Νέλσον Μαντέλα
Mια σειρά βιωµάτων και παραστάσεων του Τζορτζ Μπίζου (απ την πρώτη του δασκάλα Ευγενία Κωτσάκη µέχρι τα κλέφτικα τραγούδια) υπήρξαν οι συνισταµένες για την αµετανόητη στάση του κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Δεκατριών ετών, µέσα σε µια βάρκα µε νεοζηλανδούς στρατιώτες, ξεκινάει από τη Μεσσηνία για την Κρήτη, όµως καταλήγει, µέσω Αιγύπτου, το 1941, στη Νότια Αφρική. Απ το κατάστρωµα του πλοίου και µόλις µπαίνουν στο Ντέρµπαν κάτι δεν του αρέσει. Δεκάδες ρακένδυτοι µαύροι τραβάνε κάρα. Το 1948 η ζωή του αλλάζει. Στο ΠανεπιστήµιοΒιτς ο Τζορτζ Μπίζος γνωρίζει για πρώτη φορά τον φοιτητή Νοµικής Νέλσον Μαντέλα και συνδέονται.
«Το απαρτχάιντ ήταν πολύ σκληρό. Οι λευκοί είχαµε περισσότερα δικαιώµατα. Στον δρόµο έβλεπες δέκα µαύρους µε φτυάρια και έναν λευκό να τους εποπτεύει», θυµάται µε συγκίνηση.
Στα 92 του ο άνθρωπος – σύµβολο, ο Μαντέλα, προλογίζει την αυτοβιογραφία του Μπίζου, που πάντως υπεράσπισε νοµικά και άλλους αγωνιστές κατά του απαρτχάιντ όπως τον θρυλικό Στιβ Μπίκο. Το 1976 η εξέγερση των µαθητών πρώτα στο Σοβέτο και στη συνέχεια αλλού στη Νότια Αφρική άναψε το φιτίλι της αντίστασης κατά του απαρτχάιντ µε αφορµή τη χρήση της γλώσσας των Αφρικάνερ. Τον Αύγουστο του 1977, ο Στιβ Μπίκο, ηγέτης του κινήµατος Μαύρη Συνείδηση, πέθανε από κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις στη διάρκεια αστυνοµικής ανάκρισης.
Το λογικό θα ήταν να αρχίζαµε την κουβέντα για τον φίλο σας Νέλσον Μαντέλα. Θα ήθελα όµως να θυµηθείτε την περίπτωση του δολοφονηµένου αγωνιστή Στιβ Μπίκο.
«Το 1976 και το 1977 ξέσπασαν ταραχές πρώτα στο Σοβέτο και µετά στις περιφέρειες των µαύρων της Ν. Αφρικής. Ο Μπίκο εγκατέλειψε τις σπουδές Ιατρικής και άρχισε να αγωνίζεται επηρεασµένος από την αντίδραση των Μαύρων Πανθήρων στις ΗΠΑ. Τον είχαν περιορίσει. Κάποια στιγµή επιχείρησε κρυφά να συναντήσει τους αρχηγούς του κινήµατος και λίγο πριν επιστρέψει στο Πορτ Ελίζαµπεθ (στα νόµιµα όριά του δηλαδή) συνελήφθη και άρχισαν οι ανακρίσεις. Οταν βρέθηκε νεκρός στο κελί του είπαν αρχικά ότι έκανε απεργία πείνας. Η οικογένειά του µε κάλεσε διότι είχα πάρει µέρος ήδη στη δίκη του Μαντέλα. Οταν οι κατηγορούµενοι αστυνοµικοί ζήτησαν αµνηστία έκαναν ένα λάθος: η ηµεροµηνία των καταθέσεων ήταν τρεις εβδοµάδες µετά τον θάνατο του Μπίκο. Αυτοί είπαν ότι είχαν αυτές τις καταθέσεις πριν τον πιάσουν και έγιναν ρεζίλι. Στη συνέχεια ήλθαν µε µια καινούρια εκδοχή ότι ήταν τροµοκράτης ότι αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις και κατά λάθος χτύπησε το κεφάλι του στον τοίχο. Μετά λόγω αίτησης της Αµνηστίας φτιάξανε µια καινούρια ιστορία, ότι δεν απαντούσε στην ανάκριση και χτυπήθηκε από έναν λοχαγό µόνο µε µια µπουνιά».
Τελικά βέβαια οι πέντε αστυνοµικοί έχασαν την υπόθεση. Κατά τη διάρκεια της δίκης (κι όταν η έκβαση δεν ήταν καλή για την οικογένεια του θύµατος) η χήρα του Μπίκο ρώτησε τον Μπίζο κλαίγοντας: «Τζορτζ, κανείς υπεύθυνος;» και αυτός ήταν ο τίτλος του πρώτου βιβλίου του µαχητικού δικηγόρου.
Με τη στάση σας κατά του απαρτχάιντ δεν κινδυνεύσατε;
«Με παρακολουθούσαν, µε απειλούσαν, δεν µου έδιναν διαβατήριο 32 χρόνια για να έλθω στην Ελλάδα, ενώ ο πρωθυπουργός της Νότιας Αφρικής Φόστερ όταν τα πράγµατα ζόρισαν µου έστειλε µήνυµα µέσω του δικηγόρου του: Πες του Γιώργου ότι το σχοινί στον λαιµό του έχει κοντύνει!». 
«Οταν πήγαινα σε φίλους (έπαιζα και µπριτζ τότε) ήξερα για την παράλληλη παρακολούθηση. Δηλαδή, µόλις πηγαίνεις σπίτι σου σε παρακολουθούν, µετά στον επόµενο δρόµο σε αναλαµβάνει άλλος (κινείται παράλληλα), ύστερα από τρία στενά άλλος κοκ. Εγώ λοιπόν, αντί να πηγαίνω ίσια για το σπίτι έστριβα και πήγαινα πίσω. Πάθαιναν ταραχή!» απαντάει γελώντας και αναπόφευκτα η κουβέντα πάει στον Μαντέλα και στη δίκη του αιώνα (εκεί που σταµατάει ο Α τόµος της αυτοβιογραφίας του).
«Τον Ιούλιο του 1963 συνέλαβαν την ηγεσία του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ΑΝC). Ο Νέλσον ήταν ήδη φυλακή, αλλά τότε βρήκαν πολλά ντοκουµέντα, το ηµερολόγιο του, τις επαφές του για όπλα στο εξωτερικό και άλλα. Οι εφηµερίδες λέγανε: Θάνατος για όλους! Η δίκη κράτησε από τον Οκτώβριο του 1963 µέχρι τις 11 Ιουνίου του 1964».
«Λόγω της στάσης µου εναντίον του απαρτχάιντ, µε παρακολουθούσαν, µε απειλούσαν, ενώ επί 32 χρόνια δεν µου έδιναν διαβατήριο για να έλθω στην Ελλάδα!»
«Η απολογία του ήταν… σωκρατική»
Τι θυµάστε από την απολογία του Μαντέλα; «Ηταν τετράωρη και σωκρατική. Αν και πάντοτε πίστευα ότι ο Σωκράτης… τα έκανε λίγο χάλια χωρίς δικηγόρο. Ο Μαντέλα είπε πως έκανε εγκλήµατα σύµφωνα µε τη νοµοθεσία, αλλά αυτή δεν ήταν δίκαιη. Και µεταχειριστήκαµε το δικαστήριο ως µια ευκαιρία να πείσουµε τον κόσµο για τον αγώνα. Στη δίκη ενώ ο κόσµος ήξερε τους Μαντέλα και Μπέκι, δεν ήξεραν τους άλλους οκτώ. Τους πρότεινα να γράψουν την ιστορία τους σε δέκα σελίδες και να τις δηµοσιεύσουµε. Τις επιµελήθηκε η φίλη µου και νοµπελίστρια Ναντίν Γκόρντιµερ που µας στάθηκε». Αληθεύει ότι στη φυλακή ο Μαντέλα ανέβαζε
αρχαίες τραγωδίες;
«Εγώ έδωσα στον Μαντέλα την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και έπαιξε τον Κρέοντα µαζί µε άλλους κρατουµένους. Νοµίζω διδάχθηκε απ τα αρχαία κείµενα και για την πολιτική εξουσία».
Σήµερα τι γίνεται στη Νότια Αφρική;
«Εχουµε το καλύτερο Σύνταγµα στον κόσµο, έχουµε χτίσει 2,5 εκατ. σπίτια, αν και χρειαζόµαστε άλλα τόσα για να εξαλείψουµε τις παραγκουπόλεις. Δεν γίνεται να λυθούν σε 15 χρόνια αδικίες 3,5 αιώνων».
Το Μουντιάλ τι άφησε;
«Εκανε τους πλούσιους πλουσιότερους» (γελάει).
