Χαμηλές συντάξεις κι επιδόματα, μοναξιά, παντελής απουσία κοινωνικής μέριμνας: στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου οι ηλικιωμένοι Ιάπωνες που καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης έχουν πενταπλασιαστεί τα τελευταία είκοσι χρόνια. Για πολλούς από αυτούς, η φυλακή είναι το πιο φιλόξενο μέρος για να περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους.
Συνέβη στα τέλη του περασμένου Αυγούστου σε έναν σταθμό του Τόκιο: δυο νεαρές γυναίκες δέχονται επίθεση με μαχαίρι. Δράστης είναι μια γυναίκα 79 χρόνων χωρίς στέγη και με μοναδική περιουσία 6.500 γιεν (περίπου 53 ευρώ). «Δεν είχα πού να πάω», είπε στον δικηγόρο της. «Ήθελα να με συλλάβει η Αστυνομία». Αυτό το τραγικό επεισόδιο δείχνει τις διαστάσεις που έχει λάβει στην Ιαπωνία το πρόβλημα της παραβατικότητας με πρωταγωνιστές ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο για την Εγκληματικότητα», τα κρούσματα παραβάσεων του ποινικού κώδικα μειώνονται τα τελευταία χρόνια. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η ηλικιακή ομάδα 65 και άνω: συνελήφθησαν 48.605 άνθρωποι αυτής της ηλικίας, οι περισσότεροι από το 1986, έτος που άρχισαν να καταγράφονται αυτά τα στοιχεία. Μέσα σε μια 20ετία, ο αριθμός των ηλικιωμένων που έχουν καταδικαστεί για αξιόποινες πράξεις έχει πενταπλασιαστεί.

Οι ερευνητές

Το φαινόμενο αυτό οδήγησε το υπουργείο Δικαιοσύνης στην πραγματοποίηση μιας έρευνας. Οι ερευνητές πήραν συνεντεύξεις από 368 ηλικιωμένους που έχουν καταδικαστεί. «Η βασική αιτία της εγκληματικότητας είναι η έλλειψη πόρων», σημειώνει ο επικεφαλής της έρευνας Τόρου Σουζούκι. «”Θέλω να εξοικονομήσω χρήματα”, “πεινάω”, είναι οι εξηγήσεις που δίνουν συνήθως όταν συλλαμβάνονται για κλοπή», προσθέτει. Μια άλλη αιτία είναι η μοναξιά. Τόσο βαριά καμιά φορά, ώστε η Αστυνομία έχει καταγράψει περιπτώσεις ηλικιωμένων γυναικών που κλέβουν ελπίζοντας ότι θα τις συλλάβουν. Ξέρουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα περάσουν λίγες ώρες μιλώντας με κάποιον. Ηλικιωμένοι άνδρες με χαμηλά εισοδήματα που έχουν χάσει τις συζύγους τους, καταφεύγουν στην εγκληματικότητα για να πάνε φυλακή. Ξέρουν ότι εκεί θα έχουν τρία γεύματα την ημέρα και προσωπικό για να ασχοληθεί μαζί τους. Κι όταν τελειώνει η ποινή τους διαπράττουν νέο αδίκημα για να επιστρέψουν στην ασφάλεια του κελιού τους. Αυτό κάνει κι ένας 67χρονος άνδρας. «Δεν ξέρω πώς αλλιώς να βρω βοήθεια από την κυβέρνηση. Ο μόνος τρόπος είναι να κλέψω. Και κλέβω», δηλώνει. Κι ένας 76χρονος άστεγος προσθέτει: «Στη φυλακή μπορούμε να κοιμηθούμε, να φάμε και να δουλέψουμε».

Ο αριθμός των ηλικιωμένων στις φυλακές φτάνει σήμερα τις 30.000. Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, η κυβέρνηση ενέκρινε ένα κονδύλι 8,3 δισ. γιεν (περίπου 67,8 εκατ. ευρώ) για την κατασκευή τριών κέντρων που θα φιλοξενούν περίπου 1.000 ηλικιωμένους κρατούμενους. Με το μέτρο αυτό επιχειρείται να αντισταθμιστεί η απουσία κοινωνικής μέριμνας για τα άτομα της τρίτης ηλικίας. Αλλά, φυσικά, δεν επαρκεί.

«Πρέπει να βγουν από την απομόνωση»


ΚΑΝΕΝΑ ΜΕΤΡΟ δεν έχει ληφθεί μέχρι στιγμής για να αναχαιτισθεί η αύξηση της εγκληματικότητας στην τρίτη ηλικία. Είναι κάτι που αναγνωρίζει και το υπουργείο Δικαιοσύνης: «Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου η αναθεώρηση του συνόλου των μέτρων κατά της εγκληματικότητας είναι πλέον απαραίτητη», δηλώνουν στελέχη του. «Για να εμποδίσουμε τα ηλικιωμένα άτομα να διαπράττουν εγκλήματα, είναι ζωτικής σημασίας να μην τα απομονώσουμε από την κοινωνία», έγραψε στο κύριο άρθρο της η συντηρητική εφημερίδα «Γιομιούρι», σημειώνοντας ότι απαιτείται κινητοποίηση σε όλους τους τομείς. Η δημογραφική εξέλιξη δεν επιτρέπει τον εφησυχασμό. Την τελευταία 20ετία ο πληθυσμός των ηλικιωμένων έχει διπλασιαστεί από τα 13,7 στα 27,5 εκατ. Σήμερα αποτελούν το 22,1% του γενικού πληθυσμού. Και το 2050 θα είναι το 40%.

Τελευταία Νέα