O Γιόγκι Μπέρα, θρυλικός παίκτης του μπέιζμπολ (και ανακηρυχθείς από τον «Εconomist» ως ο «σοφότερος ηλίθιος» του περασμένου αιώνα), κάποτε δήλωσε ότι «δυσκολεύομαι να κάνω προβλέψεις, ειδικά για το μέλλον». Παρά το (ακούσιο) χιούμορ, δεν είχε άδικο, ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι προ εξήντα ετών διευθυντής της ΙΒΜ είχε προβλέψει ότι ο πλανήτης δεν θα χρειαστεί ποτέ πάνω από 5-6 ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ενώ ο Μπιλ Γκέιτς προ αρκετών χρόνων προανήγγειλε τον θάνατο του Τύπου στα τέλη της δεκαετίας που διανύουμε. Οπότε, εκτιμήσεις για το μέλλον οφείλουν να γίνονται με προσοχή- πόσω μάλλον στο αντικείμενο που απασχολεί έντονα όλα τα ΜΜΕ: τη διαφήμιση, καθώς οποιεσδήποτε μεταβολές, τόσο στον ρυθμό ανάπτυξης όσο και στην κατανομή της, αντανακλώνται στα Μέσα που καταναλώνουμε.

Ηεπιφύλαξη δεν αφορά μόνο το απώτερο μέλλον, εκεί που οι αστάθμητοι παράγοντες πολλαπλασιάζονται- ισχύει και για την ερχόμενη χρονιά, αφού συχνά οι προβλέψεις έγκυρων αναλυτών αποδεικνύονται… χιουμοριστικός Καζαμίας. Ποιες είναι όμως οι εκτιμήσεις για τις παγκόσμιες διαφημιστικές τάσεις το 2008; Οι διεθνείς διαφημιστικοί κολοσσοί ΖenithΟptimedia και Carat συγκλίνουν σε έναν ρυθμό ανάπτυξης 6,4% (ανώτερο του ΄06 και του ΄07 που αμφότερα κατέγραψαν άνοδο κάτω του 6%), ωστόσο τούτο δεν μπορεί να αποτελέσει πηγή αισιοδοξίας: σημαντικό μέρος αυτής της αύξησης αποδίδεται στο ανά τετραετία «ντοπάρισμα» της αγοράς μέσω αμερικανικών προεδρικών εκλογών, Ολυμπιακών Αγώνων και ποδοσφαιρικού Εuro. Επιπρόσθετα, όπως κάθε παγκόσμιος μέσος όρος, ο αριθμός καμουφλάρει επιμέρους ανομοιογένειες: το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης θα προέλθει από τις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Βραζιλία, η Κίνα και η Ινδία, ενώ ο δυτικός κόσμος θα περιοριστεί κοντά στο 4%- και αυτό με την προϋπόθεση ότι θα αποφευχθεί μία (ολοένα

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΜΕΡΙΚΕΣ

από τις πλέον ποιοτικές και επιτυχημένες εφημερίδες του πλανήτη εκδίδονται από Ιδρύματα δεν μπορεί να είναι τυχαίο…

και πιθανότερη) επιβράδυνση ή και ύφεση της αμερικανικής οικονομίας.

Αντίστοιχο ζήτημα γεωγραφικών διαφορών προκύπτει όταν εξετάσει κανείς τα επιμέρους μερίδια των Μέσων που ανταγωνίζονται στην απορρόφηση διαφήμισης. Ωστόσο, η συνολική εικόνα είναι σχετικά γνώριμη, τουλάχιστον σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΖenithΟptimedia για την επόμενη διετία: η τηλεόραση θα παραμείνει εν πολλοίς σταθερή κοντά στο 38% της δαπάνης, αλλά θα εμφανίσει οριακές απώλειες μεριδίου στις δυτικές χώρες όπου το Ίντερνετ είναι περισσότερο διαδεδομένο. Παρεμφερείς μικρές πτώσεις εκτιμώνται και για το ραδιόφωνο και τα περιοδικά, από 8,3% σε 7,8% και από 12,8% σε 12,1% αντίστοιχα. Μεγάλος χαμένος είναι οι εφημερίδες, καθώς η απώλεια μεριδίου κινείται με ρυθμούς 1% ετησίως- το 2006 βρίσκονταν στο 29%, ενώ το 2009 θα κατέχουν το 26% της αγοράς. Αντίθετα, το Διαδίκτυο παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση, αφού αναμένεται να ξεπεράσει το 10% μέσα στην επόμενη διετία (από 6% πέρυσι)- σε ορισμένες δυτικές χώρες αυτό έχει ήδη συμβεί, όπως στη Μεγάλη Βρετανία: από 14% το 2006 εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 20% στα τέλη του ερχόμενου έτους.

Εν τούτοις, ο σκληρός ανταγωνισμός των ΜΜΕ για διαφημιστικά κονδύλια αποτελεί αντιπερισπασμό καθώς, παράλληλα, δαπάνες μάρκετινγκ μετατοπίζονται εκτός Μέσων και επενδύονται σε άλλες δραστηριότητες όπως χορηγίες, εκδηλώσεις, διανομές φυλλαδίων (direct mail) και προωθητικές ενέργειες στο σημείο πώλησης- π.χ. από την αύξηση 3,6% των κονδυλίων των εθνικών διαφημιζόμενων στις ΗΠΑ το περασμένο έτος, μόνο το 0,6% πήγε σε ΜΜΕ. Αυτή η τάση ίσως είναι η κρισιμότερη, καθώς οδηγεί στην περαιτέρω απεμπλοκή της διαφήμισης από την ειδησεογραφία, πράγμα που σημαίνει ότι οι οικονομικοί πόροι για παραγωγή και διανομή ειδήσεων σταδιακά συρρικνώνονται. Ταυτόχρονα, δεδομένης της νέας πραγματικότητας των δωρεάν εφημερίδων, υποχωρεί και η ετέρα πηγή υποστήριξης: ο οβολός του αναγνώστη. Τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον; Άγνωστο- όμως το γεγονός ότι μερικές από τις πλέον ποιοτικές και επιτυχημένες εφημερίδες του πλανήτη (όπως η «Guardian», ο «Οbserver» και οι «Ιrish Τimes») εκδίδονται από ιδρύματα δεν μπορεί να είναι τυχαίο…

Ο Κωνσταντίνος Καμάρας είναι σύμβουλος της Διεθνούς Ένωσης Εφημερίδων και αντιπρόεδρος του ΙΑΒ Εurope, πανευρωπαϊκού οργανισμού για τη διαδραστική επικοινωνία.

Τελευταία Νέα