Η ψήφος περνάει από τον εγκέφαλο

Γιατί ένας οπαδός του ΠΑΣΟΚ προτιμά τον Γεώργιο Παπανδρέου; Γιατί ένας νεοδημοκράτης συμπαθεί περισσότερο τον Ευάγγελο Βενιζέλο; Και τι είναι αυτό που κάνει τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ να προτιμούν τον έναν υποψήφιο από τον άλλον; Οι επιστήμονες έχουν στα χέρια τους τις πρώτες ενδείξεις: τα συναισθήματακαι όχι οι λογικές σκέψεις!- που γεννούν οι εικόνες των πολιτικών οδηγούν τους ψηφοφόρους στις κάλπες…

Στα άδυτα του εγκεφάλου των Ελλήνων ψηφοφόρων «βουτάνε» τον τελευταίο μήνα οι επιστήμονες, με σκοπό να ανακαλύψουν τι κάνει έναν πολιτικό συμπαθή ή αντιπαθή και ποια… ανώτερη δύναμη οδηγεί τους Έλληνες να επιλέξουν εκείνον που θα ψηφίσουν. Πώς; Με τη βοήθεια του λειτουργικού μαγνητικού τομογράφου (fΜRΙ) οι ερευνητές είναι σε θέση να απεικονίσουν τον εγκέφαλο καταγράφοντας τη δραστηριότητά του απέναντι σε διάφορα… πολιτικά ερεθίσματα.

Πάντως, τουλάχιστον οι μισοί από όσους έχουν ξαπλώσει μέχρι στιγμής στον τομογράφο δηλώνουν απόλυτα μπερδεμένοι- πολύ περισσότερο, μάλιστα, από όσο ήταν πριν από τη συμμετοχή τους στο ερευνητικό πρόγραμμα. «Βγήκαν όλα στη φόρα, τόσο οι αντιπάθειες όσο και οι συμπάθεές μου. Ήταν σαν να μου έκαναν το τεστ της αλήθειας. Δυστυχώς όμως, δεν με βοήθησε καθόλου σε ό,τι αφορά την ψήφο μου την 11η Νοεμβρίου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, συμπαθώ και τους δύο υποψηφίους- τουλάχιστον έτσι έδειξαν οι μαγνητικές τομογραφίες- αλλά εγώ νόμιζα πως είχα αποφασίσει» λέει στα «ΝΕΑ» ο ιδιωτικός υπάλληλος Γιώργος Κοροπούλης.

Το στοίχημα που έβαλαν οι ειδικοί είναι να κατανοήσουν πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος όταν αντικρύζει την εικόνα ενός πολιτικού αρχηγού

Εκπλήξεις. Και δεν είναι ο μοναδικός, αφού οι εκπλήξεις για τους συμμετέχοντες διαδέχονται η μία την άλλη. «Το τι ψήφισα στις εθνικές εκλογές φάνηκε αμέσωςτουλάχιστον οι ειδικοί το κατάλαβαν και αυτό πράγματι μου έκανε εντύπωση. Το παράξενο είναι πως προσπάθησα να μη σκέπτομαι τίποτα καθ΄ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, για να τους δυσκολέψω» τονίζει η Ελένη Καραγαβριηλίδου. Αυτό όμως που πραγματικά την έκανε να διερωτάται για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλός της, είναι το γεγονός πως το… μυαλό της συμπαθεί και τον αρχηγό του αντίπαλου πολιτικού κόμματος.

Το στοίχημα που έβαλαν οι ειδικοί στο πρώτο νευροπολιτικό πείραμα στην Ελλάδα, το οποίο άρχισε στις αρχές του περασμένου μήνα, είναι να κατανοήσουν πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος όταν αντικρύζει την εικόνα ενός βουλευτή ή αρχηγού πολιτικού κόμματος.

Το πείραμα. Για το πείραμα οι ειδικοί επέλεξαν έξι φωτογραφίες του Πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, έξι του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Γιώργου Παπανδρέου και έξι του Ευάγγελου Βενιζέλου. Στη συνέχεια, ξάπλωσαν κάθε έναν από τους συμμετέχοντες στον λειτουργικό μαγνητικό τομογράφο και τους φόρεσαν μια ειδική μάσκα στο κεφάλι, η οποία λειτουργούσε ως προβολέας των φωτογραφιών.

«Από εκεί και πέρα, η διαδικασία είναι απλή. Κατ΄ αρχάς λαμβάνουμε μια ανατομική εικόνα του εγκεφάλου, η οποία λειτουργεί ως σημείο αναφοράς- με αυτό τον τρόπο δηλαδή, συγκρίνουμε τον εγκέφαλο πριν και μετά τα ερεθίσματα. Έπειτα αρχίζει το κύριο μέρος της δοκιμασίας, η διάρκεια του οποίου δεν ξεπερνά τα 2- 3 λεπτά» λέει στα «ΝΕΑ» ο ακτινολόγος, ειδικευμένος στη νευροακτινολογία- διευθυντής τμήματος του διαγνωστικού κέντρου «Εγκέφαλος», Παναγιώτης Τούλας.

Έτσι, οι ψηφοφόροι βλέπουν από την ειδική μάσκα που φορούν το πρώτο σετ φωτογραφιών, το οποίο συμπεριλαμβάνει πρόσωπα άγνωστων ανθρώπων. Έπειτα από 30 δευτερόλεπτα, βλέπουν το επόμενο σετ με τις εικόνες του Κώστα Καραμανλή, ακολουθεί διάλειμμα με φωτογραφίες αγνώστων και μετά οι φωτογραφίες των δύο επόμενων πολιτικών- ανάμεσα στις φωτογραφίες των πολιτικών, πάντα παρεμβάλλονται εικόνες απλών ανθρώπων που λειτουργούν ως μέτρο σύγκρισης. «Με βάση τις ενεργοποιήσεις που έχουμε στον φλοιό του εγκεφάλου, θα εκτελέσουμε κάποια στατιστικά τεστ που θα μας δώσουν την καθαρή εικόνα των αποτελεσμάτων, δηλαδή με ποια συναισθήματα συσχετίζονται αυτές οι ενεργοποιήσεις. Ζητούμενο είναι να δούμε ποιες νευρολογικές αντιδράσεις προκαλεί στους αναποφάσιστους η θέα των πολιτικών αρχηγών» προσθέτει ο κ. Τούλας.

Νευροπολιτική και διαφήμιση

Μήπως τα εκατομμύρια που ξοδεύονται στη διαφήμιση, στις περιοδείες και στην τηλεοπτική κάλυψη είναι στην ουσία πεταμένα χρήματα; Ο κ. Φώτης Φιλιππόπουλος, ιδρυτής της πρώτης εταιρείας στη χώρα μας «Delphi» που πραγματοποιεί έρευνες νευροπολιτικής και νευρομάρκετινγκ, απαντά πως «η πολιτική διαφήμιση λειτουργεί αλλά μερικές φορές, αφού οι πιστοί κάθε κόμματος έχουν ούτως ή άλλως αποφασίσει. Συνεπώς, οι μοναδικοί που θα επεξεργαστούν τα δεδομένα είναι οι αναποφάσιστοι. Αυτό όμως που ξεχνάμε είναι πως κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας η απουσία της λογικής είναι εμφανής, τουλάχιστον στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ενώ το συναίσθημα κυριαρχεί».

Ακούγεται παράξενο, αλλά έρευνες στο εξωτερικό αποδεικνύουν πως είναι πέρα για πέρα αληθινό! Ο καθηγητής Drew Westen του Πανεπιστημίου Εmory, στην Ατλάντα των ΗΠΑ, συγκέντρωσε αναποφάσιστους Αμερικανούς και εξέτασε τον εγκέφαλό τους. Πού κατέληξε; Οι μετέχοντες στην έρευνα από όλες τις πολιτικές παρατάξεις κατέληξαν σε πλήρως προκατειλημμένα συμπεράσματα, αγνοώντας πληροφορίες που λογικά δεν θα μπορούσαν και δεν θα έπρεπε να αγνοηθούν.

Ειδικότερα, όταν κατέληξαν στην τελική τους απόφαση, η δραστηριότητα έπαψε στις περιοχές που σχετίζονται με αρνητικά συναισθήματα, όπως είναι παραδείγματος χάριν η αηδία. Αντίθετα, η δραστηριότητα αυξήθηκε στα κυκλώματα που συμμετέχουν στα αισθήματα συμπάθειας και ανταμοιβής. Το συμπέρασμα; «Αυτός που κερδίζει τη συμπάθεια των ψηφοφόρων, αυτός είναι και ο νικητής των εκλογών», συμπληρώνει ο κ. Φιλιππόπουλος.