[ Δρόμοι ]

Το έγκλημα…

… δεν είναι πια αυτό που ήταν άλλοτε. Ο Ρασκόλνικοφ του Ντοστογιέφσκι σκοτώνει με το τσεκούρι μια γριά και ο Μερσό του Καμύ πυροβολεί έναν αθώο Άραβα. Παρ΄ όλα αυτά, αυτοί οι δυο μάς αγγίζουν βαθιά: είναι δυο βασανισμένες ψυχές, δυο ανθρώπινα πλάσματα. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για τα μέλη των μαφιόζικων συμμοριών που ξεκληρίζονται μεταξύ τους στους δρόμους των δυτικών μεγαλουπόλεων. Είτε παίρνουν αυτό που θέλουν είτε αυτό που τους αξίζει, δεν μας αρέσουν καθόλου. Γιατί στον δαρβινικό κόσμο που μέσα του ζουν, τα θέλουν όλα δικά τους. Έλεγε ο κακός Φέιγκιν του Ντίκενς: «Μερικοί εξορκιστές λένε πως το νούμερο τρία είναι μαγικό, άλλοι πάλι λένε το επτά. Μα δεν είναι κανένα από αυτά, φίλε μου, κανένα. Είναι το νούμερο ένα». Υπάρχει…

… ένας κοινωνιολόγος που για να καταλάβει το έγκλημα μελετά τον Καμύ και τον Ντοστογιέφσκι. Ο Βιντσέντσο Ρουτζέρο είναι καθηγητής της Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιντλέσεξ. Πριν από δέκα χρόνια είχε δημοσιεύσει τις «Βρώμικες οικονομίες», ένα δοκίμιο για το οργανωμένο έγκλημα στην Ευρώπη. Σε κάποια σημεία του θύμιζε τις εξορμήσεις του Ευμόλπου και του Εγκολπίου κατά της οργανωμένης διαφθοράς των καλεσμένων στο σπίτι του Τριμαλχίωνα (στο «Σατυρικόν»). Βρίσκοντας ομοιότητες ανάμεσα στο οικονομικό έγκλημα των επιχειρηματιών και το κοινό έγκλημα των μαφιόζων, ο Ρουτζέρο κατέληγε πάνω κάτω στο ίδιο συμπέρασμα με τον Μπρεχτ: «Πιο πολύ από τη φτώχεια, τα πλούτη είναι η αληθινή αιτία του εγκλήματος». Στο τελευταίο του δοκίμιο «Εγκλήματα φαντασίας» ο Ρουτζέρο μελετά τη σχέση ανάμεσα στην παραβατική συμπεριφορά και τη λογοτεχνία. Αυτή τη φορά δεν ευχαριστεί για τη συνεργασία τους νομικούς και πανεπιστημιακούς, αλλά προσωπικότητες πολύ πιο γνωστές: τον Ντοστογιέφσκι, τον Καμύ, τον Ζολά, τον Τουέν και πολλούς άλλους. Δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσει κανείς την «ανώμαλη» συμπεριφορά, αν δεν τη βάλει απέναντι στην «ομαλή» συμπεριφορά των πολλών. Ο Ρουτζέρο δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό χωρίς τον Ζολά και τα διαφορετικά πρόσωπα που έδωσε στη Νανά του- πότε θύματος και πότε θύτη.

Εκείνο…

.. που γοητεύει ιδιαίτερα τον συγγραφέα είναι η εγκληματικότητα των ισχυρών όταν αυτή μπερδεύεται με το νόμιμο κέρδος. Ο Φέλιξ Κρουλ του Τόμας Μαν και ο καπεταν-Άχαμπ του Μέλβιλ τον βοηθούν σε αυτό το έργο. Το βιβλίο του καταλήγει με το κυνηγητό των κάθε λογής «διαφορετικών». Είναι ένα κυνηγητό που το έχουμε ξανασυναντήσει στην «Ιστορία της ατιμωτικής κολόνας» του Μαντσόνι, όπου το κυνηγητό των «πανουκλιασμένων» χρησίμευε, όπως και τώρα, για να δίνει νομιμοποίηση και ισχύ στους κυνηγούς.

Στο μεσοπολεμικό…

… Σικάγο και τη Νέα Υόρκη, διεφθαρμένοι αστυνομικοί παρακολουθούσαν με τα χέρια στις τσέπες τις μαφιόζικες συμμορίες να εξοντώνονται μεταξύ τους στους δρόμους. Όσο περισσότερα πτώματα, τόσο περισσότερα στόματα κλειστά, που δεν θα αποκάλυπταν ποτέ τα ονόματα των αστυνομικών που βρίσκονταν στο μαφιόζικο μισθολόγιο.