Αναζήτηση
ΜΕ ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ (αύριο) της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, το θέμα των
μεταρρυθμίσεων επανέρχεται στην επικαιρότητα. Το θέμα απασχολεί όλη την
Ευρώπη. Οι τρεις μεγαλύτερες χώρες-μέλη της ευρωζώνης (χώρες ευρώ), Ιταλία,
Γαλλία, Γερμανία, που από κοινού διαμοιράζονται περίπου το 75% της οικονομίας
της ευρωζώνης, εμφανίζονται να είναι παγιδευμένες σε βαθιά
οικονομική/διαρθρωτική κρίση (αν και με κάποια σημάδια αισιοδοξίας τελευταία),
διχασμένες ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά (Γερμανία και Ιταλία) ή σε ό,τι
παρουσιάζεται ως Δεξιά και Αριστερά, χωρίς μια ευρεία κοινωνική πλειοψηφία
υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Αντίθετα, οι χώρες αυτές εμφανίζονται (ιδιαίτερα η
Γαλλία) ως αλλεργικές στο αίτημα της αλλαγής και προσαρμογής στα νέα δεδομένα
της παγκοσμιοποιούμενης οικονομίας. Εμφανίζονται να φοβούνται την
παγκοσμιοποίηση και αλλαγή. Το αποτέλεσμα είναι η ευρωζώνη να εμφανίζεται σε
διαχρονική κρίση. Κι όμως αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Γιατί στην
ευρωζώνη υπάρχουν και οι πετυχημένες περιπτώσεις οι οποίες αφορούν στις τρεις
μικρότερες χώρες-μέλη: Ολλανδία, Φινλανδία, Ιρλανδία (και εκτός ευρωζώνης
υπάρχουν βεβαίως οι περιπτώσεις της Σουηδίας, Δανίας και Βρετανίας). Πώς αυτές
οι χώρες πέτυχαν εκεί που άλλες φαίνεται να αποτυγχάνουν; Η σχετική εμπειρία
δείχνει ότι για τη μεταρρυθμιστική επιτυχία θα πρέπει να πληρούνται τρεις
τουλάχιστον προϋποθέσεις: Πρώτον, θα πρέπει να υπάρχει ένα σαφές, ξεκάθαρο
πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων με ποσοτικά διατυπωμένους στόχους που να προσφέρει
ορατή προοπτική εξόδου από την κρίση. Γενικότητες, μισόλογα, αφηρημένες
αναφορές σε αρχές και αξίες (π.χ. αλληλεγγύης κ.λπ.) δεν αρκούν. Εκλαμβάνονται
απλώς ως υπεκφυγή. Δεύτερον, οι μεταρρυθμίσεις αποτελούν το προϊόν κοινωνικής
διαβούλευσης και ευρείας συναίνεσης. Δεν επιβάλλονται «από πάνω» (π.χ.
Γαλλία). Δεν αποτελούν αντιγραφή «μοντέλων» (αν και εμπνέονται από τις
«βέλτιστες πρακτικές» κάθε ξεχωριστού μοντέλου). Τρίτον, προωθούνται από
πολιτικές ηγεσίες που έχουν τη βούληση, κατανοούν και πιστεύουν στις
μεταρρυθμίσεις όχι ως μέσον… αναχαίτισης της παγκοσμιοποίησης αλλά ως
μηχανισμό θετικής αξιοποίησης της διαδικασίας αυτής. Κάτω από τις προϋποθέσεις
αυτές, δεν υπάρχει τίποτα που να εμποδίζει την Ελλάδα να πετύχει. Άλλωστε,
όπως έδειξε σχετικά πρόσφατη δημοσκόπηση, υπάρχει ευρεία κοινωνική υποστήριξη
υπέρ των μεταρρυθμίσεων.
Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος
του Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ.
