ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ φέτος είκοσι πέντε χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στην

Ευρωπαϊκή Ένωση (Ιανουάριος 1981). Ελάχιστοι αμφισβητούν σήμερα ότι η ένταξη

στην E.E. υπήρξε το καταλυτικό γεγονός της μεταπολιτευτικής περιόδου. Υπήρξε

το γεγονός που συνέβαλε καθοριστικά στην εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών,

στην ισχυροποίηση του διαπραγματευτικού ρόλου και της θέσης της Ελλάδας στο

διεθνές σύστημα, στην αύξηση της ευημερίας στη χώρα. H συμμετοχή στην Ένωση

λειτούργησε ως παράγων για τον εκσυγχρονισμό / εξευρωπαϊσμό του πολιτικού,

κοινωνικού και οικονομικού συστήματος της χώρας. Ταυτόχρονα, όμως, φάνηκαν και

οι «περιορισμοί» που έχει η συμμετοχή στην Ένωση στη διαδικασία του

εκσυγχρονισμού. H εικοσιπενταετής συμμετοχή της Ελλάδας δεν υπήρξε, ως

γνωστόν, ούτε γραμμική ούτε εύκολη. Για πολλά χρόνια, η Ελλάδα εθεωρείτο το

«μαύρο πρόβατο», ο «αθεράπευτος ασθενής» της Ένωσης. Στις αρχές της δεκαετίας

του 1990, γινόταν ακόμη λόγος για την αποβολή ή πάντως περιθωριοποίηση της

χώρας στην Ένωση. H κατάσταση αυτή άλλαξε ριζικά μετά το 1996. Οι κυβερνήσεις

Σημίτη έφεραν την Ελλάδα από το περιθώριο, στο κέντρο, στον εσωτερικό πυρήνα

της Ένωσης. H Ελλάδα πέτυχε την ένταξή της στην Οικονομική και Νομισματική

Ένωση (ΟΝΕ ). Το μείζον αυτό επίτευγμα υπήρξε το αποτέλεσμα σχεδιασμένης

στρατηγικής που ούτε οι ασκήσεις της απογραφής ούτε οι (επιεικώς απαράδεκτες

δηλώσεις) περί «πολιτικής απάτης» μπορούν να ακυρώσουν. Παράλληλα, η Ελλάδα

διασφάλισε την ένταξη της Κύπρου στην Ένωση και την «ευρωπαϊκή εμπλαισίωση»

της Τουρκίας με το πακέτο ρυθμίσεων του Ελσίνκι (1999). Με λίγα λόγια, η

Ελλάδα αναδείχτηκε μέσα στην περίοδο αυτή μία από τις εννέα χώρες – μέλη της

Ένωσης που συμμετέχει στο σύνολο των ενοποιητικών διαδικασιών. H ισχυρή αυτή

θέση που κατάκτησε δεν μπορεί όμως να θεωρηθεί και δεδομένη. Πρώτα απ’ όλα, η

ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σήμερα σε κρίση, το «ενοποιητικό εγχείρημα»

σε αδιέξοδο, το ευρωπαϊκό όραμα σε αμφισβήτηση. H κατάσταση αυτή εγκυμονεί

κινδύνους και ταυτόχρονα οδηγεί σε σχεδιασμούς για το μέλλον του ευρωπαϊκού

αρχιτεκτονήματος. Οι σχεδιασμοί αυτοί αφορούν την Ελλάδα. Θα διατηρήσουμε τη

θέση μας και σε ποια Ευρωπαϊκή Ένωση;

Ο Π.K. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος

του Δ.Σ. του ΕΛΙΑΜΕΠ.