Την περασμένη Δευτέρα 23/01/06 ο κ. Δ. Τσάτσος, στο πρώτο σημείωμά του από

τέσσερα για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, έδωσε την εξής απάντηση στο

ουσιαστικό ερώτημα: Τι συντελείται με την Αναθεώρηση.

«(α) Αν Σύνταγμα είναι οι θεμελιώδεις κανόνες λειτουργίας της

Πολιτείας, τότε με την Αναθεώρηση αποβλέπουμε στη βελτίωση της λειτουργίας της

Πολιτείας.

(β) Το τι συνιστά βελτίωση στη λειτουργία της Πολιτείας προκύπτει από

το πού θεωρούμε ότι αυτή πάσχει. Άρα εδώ πρέπει ο αναθεωρητικός νομοθέτης να

μας πει ποια είναι η καίρια αδυναμία της λειτουργίας της Πολιτείας μας. Θέση

στο θέμα αυτό όμως οφείλει να πάρει όχι μόνο ο αναθεωρητικός νομοθέτης αλλά

και όποιος τοποθετείται δημόσια στα θέματα της Αναθεώρησης».

Χαμηλές επιδόσεις

Στο ερώτημα πού πάσχει η Πολιτεία, θα προσπαθήσω να δώσω μερικές δικές μου

πρώτες απαντήσεις. Διάφοροι οργανισμοί δημοσιεύουν κάθε τόσο και για διάφορα

θέματα κατατακτήριους πίνακες για τις διάφορες χώρες του κόσμου.

* Το Πανεπιστήμιο του Yale εξετάζει την κατάσταση του περιβάλλοντος και

των πολιτικών που ακολουθούνται και έτσι προκύπτει ένας δείκτης

περιβαλλοντικής αειφορίας. Παγκοσμίως πρώτη στην έκθεση για το 2005 είναι η

Φινλανδία. H Ελλάδα κατατάσσεται 67η αμέσως μετά τη Νικαράγουα.

(http://www.yale.edu/esi/)

* H Transparency International δημοσιεύει τον γνωστό δείκτη διαφθοράς.

Το 2005 οι τρεις χώρες με την μικρότερη διαφθορά είναι η Ισλανδία, η Φινλανδία

και η Νέα Ζηλανδία. H Ελλάδα τοποθετείται στην 47η θέση μαζί με την Τσεχία,

την Ναμίμπια και τη Σλοβενία.

(http://www.transparency.org/policy-and-research/surveys-indices/cpi/2005)

* Το World Economic Forum δημοσιεύει την ετήσια έκθεση για την

ανταγωνιστικότητα. H τελευταία έκθεση του 2005 φέρνει στην παγκόσμια κορυφή τη

Φινλανδία, τις ΗΠΑ, τη Σουηδία και την Δανία. Οι τρεις πρώτες κατείχαν την

ίδια σειρά και το 2004. H Δανία ανέβηκε από την 5η στη 4η θέση. H Ελλάδα

τοποθετείται 46η ακριβώς πίσω από την Ιορδανία, έχοντας κατέβει 9 θέσεις σε

σχέση με το 2004.

(http://www.weforum.org/site/homepublic.nsf/Content/Growth+Competitiveness+Index+rankings+2005+and+2004+comparisons)

* Το Πανεπιστήμιο της Σαγκάης επιχειρεί κάθε χρόνο την ακαδημαϊκή

αξιολόγηση των ανά τον κόσμο πανεπιστημίων. H χώρα με τα καλύτερα πανεπιστήμια

είναι οι ΗΠΑ. Ακολουθούν η Αγγλία, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, η Ελβετία και η

Ολλανδία. H Ελλάδα είναι 15η στην Ευρώπη.

(http://ed.sjtu.edu.cn/rank/2005/ARWU2005TOP500list.htm)

* Τις οικονομικές επιδόσεις της Ελλάδας καταγράφει συστηματικά η

Eurostat. Τα τελευταία στοιχεία για το 2004 είναι τα εξής: Οι Βαλτικές Χώρες

και το Λουξεμβούργο έχουν Δημόσιο Χρέος μικρότερο από το 20% του ΑΕΠ. H Ελλάδα

έχει το μεγαλύτερο με 110%. Το 2004 η Ελλάδα είχε το μεγαλύτερο κρατικό

έλλειμμα με 6,6% του ΑΕΠ, ενώ η Δανία και η Φινλανδία είχαν πλεόνασμα 2,3% και

2,1% αντιστοίχως.

(http://epp.eurostat.cec.eu.int/pls/portal/docs/PAGE/PGP-PRD

-CAT-PREREL/PGE-CAT-PREREL -YEAR-2005/PGE-CAT-PREREL-

YEAR-2005-ΜΟΝΤΗ-09/2-26092005-ΕΝ-ΑΡ.PDF)

* Πάλι σύμφωνα με την Eurostat, η χώρα με τον χαμηλότερο πληθωρισμό

στην ευρωζώνη το 2005 ήταν η Φινλανδία με 1,1%, ενώ η Ελλάδα με 3,5% ήταν

προτελευταία εμπρός από το 3,7% της Ισπανίας.

(http://epp.eurostat.cec.eu.int/pls/portal/docs/PAGE/PGP-PRD-CAT-PREREL/PGE-CAT-PREREL-YEAR-2006/PGE-CAT-PREREL-YEAR-2006-ΜΟΝΤΗ-01/2-19012006-ΕΝ-ΑΡ.PDF)

Για να αναδείξω τα σημεία όπου πάσχει η Πολιτεία περιορίστηκα στην ενδεικτική

παράθεση στοιχείων που είναι εύκολα διαθέσιμα σε όλους. Το καλό με τα στοιχεία

αυτά είναι ότι αποτελούν μακροχρόνιες σειρές που θα επιτρέψουν στο μέλλον να

διαπιστώσουμε αν κινούμεθα προς την σωστή κατεύθυνση ή όχι. Για παράδειγμα η

κυβέρνηση ονόμασε το 2005 ως το έτος της ανταγωνιστικότητας. Σύμφωνα με τα

στοιχεία του World Economic Forum η Ελλάδα από την 37η θέση στην παγκόσμια

ανταγωνιστικότητα το 2004, έπεσε το 2005 στην 46η. Είναι φανερό ότι κάτι δεν

πήγε καλά με τις κυβερνητικές προσπάθειες.

Στις άλλες χώρες

Όπως έγραψε ο κ. Τσάτσος, το Σύνταγμα είναι οι θεμελιώδεις κανόνες λειτουργίας

της Πολιτείας. Οι κανόνες λειτουργίας διαμορφώνουν θεσμούς και οι θεσμοί

διαμορφώνουν τα κίνητρα και τα αντικίνητρα της συμπεριφοράς των πολιτικών

κομμάτων, των πολιτικών, του κομματοκρατούμενου συνδικαλισμού, των

πανεπιστημιακών δασκάλων, της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης και πολλών

άλλων.

Θα ήταν χρήσιμο να μελετηθούν οι βασικοί θεσμοί στις χώρες που αριστεύουν. Τι

προβλέπει π.χ. το Σύνταγμα της Φινλανδίας για το Περιβάλλον, ή για την

Διοίκηση, ή για τους πολιτικούς και τα κόμματα.

Αλλά είναι δυνατόν να περιμένουμε ότι ο αποκαλούμενος αναθεωρητικός νομοθέτης

– δηλαδή τα κόμματα και οι βουλευτές τους – θα διαμορφώσουν θεσμούς που θα

αλλάξουν τα κίνητρα και τα αντικίνητρα της συμπεριφοράς τους; Τι κίνητρο έχουν

να το κάνουν;

Με άλλα λόγια δεν είμαι αισιόδοξος ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης θα ασχοληθεί

με την παθολογία της Ελληνικής Πολιτείας. Όσο όλοι εμείς, η κοινωνία,

ανεχόμαστε την παθολογία της Πολιτείας, δεν δημιουργούμε τα κίνητρα να

θεραπευθεί. Όσο παρακολουθούμε από απόσταση και απαθείς την συζήτηση για το

Σύνταγμα, τόσο ενισχύουμε τις πιθανότητες να χαραμιστεί και αυτή η Αναθεώρηση.