Δρόμοι

Ήταν…

… ο πιο διάσημος φυσικός του κόσμου, μέχρι τον θάνατό του, το 1988. Λίγοι

μπορούσαν να καταλάβουν τα Μαθηματικά και τη Φυσική του. Εκείνο που έκανε

πασίγνωστο τον Ρίτσαρντ Φέινμαν ήταν ο ανοιχτός και πρόσχαρος χαρακτήρας του.

Τώρα δημοσιεύεται μία συλλογή με τα γράμματά του. Όσα επιστημονικά γράφει σε

αυτά, πάλι λίγοι θα τα καταλάβουν. Μερικά όμως είναι συγκινητικά και πολύ

ανθρώπινα.

H πρώτη…

… σύζυγος του Φέινμαν πέθανε από φυματίωση το 1945. Τους τελευταίους μήνες

της ζωής της τους πέρασε σε ένα σανατόριο στο Άλμπουκερκ, ενώ εκείνος

εργαζόταν για το σχέδιο Μανχάταν, για την κατασκευή της πρώτης ατομικής

βόμβας. Ο Φέινμαν της έγραφε κάθε μέρα. Έξι εβδομάδες πριν πεθάνει, της

έγραψε: «Είσαι καλό κορίτσι. Κάθε φορά που σε σκέπτομαι, νιώθω όμορφα.

Φαίνεται πως είμαι ερωτευμένος. Μάλλον αυτό θα πρέπει να είναι ο έρωτας. Είναι

έρωτας. Σ’ αγαπώ». Ο Φέινμαν χήρεψε όταν ήταν 27 ετών. Ενάμιση χρόνο αργότερα

έγραψε άλλο ένα γράμμα στη νεκρή σύζυγό του που κατέληγε έτσι: «Αγαπημένη μου

γυναίκα, σε λατρεύω. Αγαπώ τη γυναίκα μου. Μα η γυναίκα μου έχει πεθάνει.

ΥΓ.: Σε παρακαλώ, να με συμπαθάς που δεν θα σου το ταχυδρομήσω, μα δεν γνωρίζω

τη νέα σου διεύθυνση». Ήταν πολύ γενναίος για να αφήσει αυτή την τραγωδία να

τον καταστρέψει -όπως συμβαίνει με πολλούς που τυχαίνει να βρεθούν σε παρόμοια

θέση. Την άλλη κιόλας χρονιά δημοσίευσε την εργασία που του χάρισε το βραβείο

Νόμπελ.

Ο Φέινμαν…

… δεν υπέκυψε ποτέ στην ξυπασιά, σαν να είχε επίγνωση των κινδύνων της. Δεν

επιδίωξε ποτέ τιμητικούς τίτλους. Παραιτήθηκε από την Ακαδημία Επιστημών,

επειδή πίστευε πως ήταν μια κλειστή λέσχη ανθρώπων που χειροκροτούσαν τον

εαυτό τους, και έδινε πρόθυμα συμβουλές στους γονείς που τον ρωτούσαν για το

μέλλον των παιδιών τους. Έλεγε πως τα παιδιά πρέπει να βρουν να κάνουν κάτι

που να τους ενδιαφέρει παθιασμένα και να το επιδιώκουν ανεξάρτητα από τα

εμπόδια. Πίστευε πως οι άνθρωποι δεν πρέπει να φιλοδοξούν να γίνουν κάποιοι,

αλλά να κάνουν κάτι. Ήταν ακέραιος άνθρωπος. Αρνήθηκε να συμπεριληφθεί το

όνομά του στην τιμητική επετηρίδα των Αμερικανών επιστημόνων, επειδή πίστευε

πως η επιστήμη είναι κάτι που δεν ανήκει σε μία χώρα ή σε μία ομάδα, αλλά σε

όλους. Όταν δεν γνώριζε κάτι, δεν είχε κανένα πρόβλημα να παραδεχθεί πως η

δική του άποψη δεν άξιζε τίποτε περισσότερο από τη γνώμη οποιουδήποτε άλλου

ανθρώπου.

Τα δέκα χρόνια…

… προς το τέλος της ζωής του, ο Φέινμαν τα πέρασε με πολλά προβλήματα

υγείας. Τα τελευταία λόγια του ήταν: «Δεν θέλω να πεθάνω δύο φορές». Τι

εννοούσε; Είχε άραγε στον νου του τον θάνατο της γυναίκας του;