Πρόσωπα «Στο φως το σκοτάδι των φυλακών»

Το δικό του κερί έσβησε το βράδυ της Παρασκευής, σ’ ένα δωμάτιο του

νοσοκομείου Τζων Ράντκλιφ της Οξφόρδης.

Ο Πήτερ Μπένενσον έφυγε χωρίς θόρυβο, μακριά από τους προβολείς της

δημοσιότητας, όπως είχε συνηθίσει να ζει. Ήταν 83 χρόνων. Ο κόσμος τού

χρωστάει ένα δώρο το οποίο άλλαξε τη ζωή πολλών ανθρώπων που διώκονταν για τις

ιδέες τους ή για τη φυλή τους, έφερε δικτάτορες στο εδώλιο, έστρεψε την

προσοχή στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σ’ όλο τον κόσμο. Είναι ο

ιδρυτής της Διεθνούς Αμνηστίας η οποία, με 1,8 εκατ. μέλη σε 150 χώρες, είναι

η μεγαλύτερη ανεξάρτητη οργάνωση που μάχεται εναντίον κάθε άρνησης της

ελευθερίας. «Έφερε στο φως το σκοτάδι των φυλακών, τη φρίκη των θαλάμων

βασανιστηρίων και την τραγωδία των στρατοπέδων θανάτου σ’ όλο τον κόσμο»,

υπογράμμισε η Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Ιρέν Χαν.

Ο Πήτερ Μπένενσον γεννήθηκε στις 31 Ιουλίου 1921, εγγονός ενός ρωσικής

καταγωγής Εβραίου τραπεζίτη. Τον μεγάλωσε η χήρα μητέρα του, η οποία τον

έστειλε οικότροφο στο Ήτον, το σχολείο της βρετανικής ελίτ. Ήταν 16 χρόνων

όταν ο διευθυντής του σχολείου την ενημέρωσε για τις «επαναστατικές τάσεις»

του γιου της, ο οποίος καλούσε τους συμμαθητές του να υποστηρίξουν τα ορφανά

των Δημοκρατικών στον Ισπανικό Εμφύλιο. Μετά τη «Νύχτα των Κρυστάλλων», έπεισε

τους συμμαθητές του να συγκεντρώσουν χρήματα για να βοηθήσουν Εβραίους της

Γερμανίας που ήθελαν να μεταναστεύσουν στη Βρετανία. Σπούδασε νομικά στο

πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, προσηλυτίστηκε στον καθολικισμό και ήταν σαράντα

χρόνων όταν ίδρυσε, από μια παρόρμηση, τη Διεθνή Αμνηστία. Είχε διαβάσει ένα

άρθρο στην «Ντέιλυ Τέλεγκραφ» για την Πορτογαλία του Σαλαζάρ. «Με χτύπησε σαν

σφυρί», αφηγήθηκε αργότερα, «η ιστορία των δύο νεαρών Πορτογάλων που είχαν

συλληφθεί και καταδικαστεί σε κάθειρξη επτά ετών μόνο και μόνο επειδή είχαν

κάνει πρόποση «στην ελευθερία» σ’ ένα εστιατόριο της Λισαβώνας… Στην αρχή

σκέφτηκα να πάω να διαμαρτυρηθώ μπροστά στην πρεσβεία της Πορτογαλίας, μετά

αποφάσισα να οργανώσω μια εκστρατεία διεθνούς καταγγελίας».

Ήταν 19 Νοεμβρίου 1960 και ο Πήτερ χρειάστηκε άλλον ένα χρόνο για να δώσει

μορφή στην ιδέα του. Στις 28 Μαΐου 1961, σε άρθρο που υπέγραφε στον

«Ομπζέρβερ» απηύθυνε την πρώτη «Έκκληση για αμνηστία». H ανταπόκριση ήταν

μεγάλη σε όλο τον κόσμο. Δεκάδες οργανώσεις της Αμνηστίας γεννήθηκαν. Έμβλημα

της οργάνωσης έγινε το κερί μέσα στο συρματόπλεγμα – σύμβολο των ανθρώπων που

είναι φυλακισμένοι για τις ιδέες τους.

Παρέμεινε πρόεδρος της Αμνηστίας ώς το 1966. Τότε υποστήριξε πως διείσδυσαν σ’

αυτή πράκτορες, έπειτα από μια καταγγελία για βασανιστήρια από Βρετανούς

στρατιώτες στο Άντεν. Αποστασιοποιήθηκε από την οργάνωση και στη δεκαετία του

1980 ίδρυσε την Ένωση Χριστιανών Κατά των Βασανιστηρίων.