Στο στόχαστρο 30.000 χημικά

Τον «πόλεμο» αποφάσισε να κηρύξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περίπου 30.000

χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ευρέως, ακόμα και σε αγαθά καθημερινής

χρήσης, χωρίς να έχουν ουδέποτε αξιολογηθεί. H πρόταση που υιοθέτησε, ωστόσο,

για την αναθεώρηση των σχετικών κανονισμών ασφαλείας, προσκρούει στις

αντιδράσεις τόσο των βιομηχανιών όσο και των περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Οι μεν, οι βιομηχανίες, με επικεφαλής εκείνες των «Τριών Μεγάλων», της

Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας, υποστηρίζουν πως το νέο ρυθμιστικό

σύστημα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να «εξαφανίσει» έως και 1,7

εκατομμύριο θέσεις εργασίας και να καταστήσει τον κλάδο μη ανταγωνιστικό στο

πλαίσιο του παγκόσμιου εμπορίου. Οι δε, οι οικολογικές οργανώσεις αλλά και οι

οργανώσεις καταναλωτών, κατηγορούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι υπέκυψε στις

πιέσεις των «ισχυρών» και κατέστησε την προτεινόμενη νομοθεσία υπερβολικά

«φιλική προς τις επιχειρήσεις». Ουδείς μοιάζει λοιπόν (απόλυτα)

ευχαριστημένος. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωπαία επίτροπος αρμόδια για θέματα

Περιβάλλοντος, Μάργκοτ Γουόλστρομ, αποκάλεσε την πρόταση «επαναστατική».

«Υπάρχουν έντονες ανησυχίες όσον αφορά την επίπτωση των χημικών ουσιών στην

ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον», δήλωσε. «H υπάρχουσα νομοθεσία είναι

αναποτελεσματική, υπερβολικά αργή και δεν προστατεύει επαρκώς τους

καταναλωτές. Πρέπει λοιπόν να αναθεωρηθεί επειγόντως».

Περισσότερες από 100.000 χημικές ουσίες πωλούνται σήμερα στην Ευρώπη και

χρησιμοποιούνται σε υφάσματα, σε καθαριστικά, σε επικαλύψεις δαπέδων, σε

υπολογιστές, παντού γύρω μας, χωρίς να έχουν ελεγχθεί. Ο λόγος είναι ότι

κυκλοφόρησαν στο εμπόριο προτού τεθεί σε ισχύ ένα πρώτο σύστημα ελέγχου -το

1984. Στόχος της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να εγκαθιδρυθεί

σταδιακά, σε έντεκα χρόνια, ένα νέο σύστημα καταγραφής, αξιολόγησης και

χορήγησης άδειας. H ευθύνη μετατοπίζεται στους κατασκευαστές, οι οποίοι θα

πρέπει να αποδείξουν πως τα προϊόντα τους είναι ασφαλή.

Σε βάση δεδομένων

Βάσει της πρότασης, περίπου 30.000 χημικές ουσίες που παρασκευάζονται ή

εισάγονται σε ποσότητες μεγαλύτερες του ενός τόνου ετησίως θα πρέπει να

καταγραφούν σε μία κεντρική βάση δεδομένων, την οποία θα διαχειρίζεται μια

ειδική ευρωπαϊκή υπηρεσία. Λεπτομερή στοιχεία, ωστόσο, θα απαιτηθούν μόνο για

τις 10.000 χημικές ουσίες που παρασκευάζονται ή εισάγονται σε ποσότητες έως

και δέκα τόνων ετησίως – μια «παραχώρηση» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις

βιομηχανίες που εξόργισε τους οικολόγους.

Έπειτα από την καταγραφή, περίπου το 20% των 30.000 χημικών ουσιών θα

υποβληθούν σε ενδελεχή έλεγχο. Οι πιο επικίνδυνες, που υπολογίζονται σε 1.500,

θα υποβληθούν σε μια διαδικασία έγκρισης ή απόρριψης. Ακόμα και αν εγκριθούν,

ωστόσο, θα χρειάζονται ειδική άδεια για συγκεκριμένες χρήσεις. Πρόκειται κατά

κύριο λόγο για ουσίες που εγκυμονούν τον κίνδυνο συσσώρευσης στον οργανισμό

και στο περιβάλλον ή πρόκλησης ορμονικών διαταραχών.

H πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια νέα νομοθεσία παρουσιάστηκε για

πρώτη φορά τον περασμένο Μάιο. Έκτοτε, και μέχρι να φτάσει στο τελικό της

στάδιο, δέχθηκε περίπου 6.500 παρατηρήσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στο

τελικό της στάδιο, εξαιρεί από το προτεινόμενο ρυθμιστικό σύστημα τις

πολυμερείς ενώσεις (χημικές αλυσίδες μικρότερων, μονομερών ουσιών) και

προβλέπει απλούστερους ελέγχους για τις ενδιάμεσες ενώσεις (τις χημικές ουσίες

που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή άλλων χημικών ουσιών). Προκειμένου να

τεθεί σε ισχύ, θα πρέπει τώρα να υιοθετηθεί με τους ίδιους όρους από το

Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωκοινοβούλιο. Τόσο η βιομηχανία των χημικών

ουσιών όσο και οι οικολογικές οργανώσεις, ωστόσο, δεσμεύονται να την πολεμήσουν.

ΓΚΡΙΝΠΙΣ

H σκόνη περιέχει χημικά

Οι κίνδυνοι της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι πλέον γνωστοί. Λιγότερο

γνωστό, όμως, είναι πως ο αέρας που αναπνέουμε μέσα στα σπίτια μας είναι

μερικές φορές εξίσου, αν όχι και περισσότερο επικίνδυνος για την υγεία μας από

ό,τι εκείνος που αναπνέουμε στον δρόμο. H οργάνωση Greenpeace το απέδειξε

κάνοντας μια έρευνα σε 58 γαλλικές, 22 ισπανικές, οκτώ σλοβακικές, πέντε

γερμανικές και πέντε ιταλικές κατοικίες. Χρησιμοποιώντας μια σκούπα, και

συλλέγοντας σε ειδικούς σάκους το περιεχόμενό της, διαπίστωσε πως η σκόνη που

υπάρχει μέσα στα σπίτια μας περιέχει ποσότητες διαφόρων επικίνδυνων χημικών

ουσιών. Πρόκειται για πρόσθετες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε

καθημερινά καταναλωτικά αγαθά. Για τις ουσίες, για παράδειγμα, που

εξασφαλίζουν την ελαστικότητα των πλαστικών ή για τις ουσίες που καθιστούν τα

υφάσματα πυρασφαλή ή ακόμα για τις ουσίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη μούχλας

ή επιτίθενται στα ακάρεα. Ουσίες τοξικές, που εγκαθίστανται μαζί με τη σκόνη

πάνω στα χαλιά, τις κουρτίνες, την τηλεόραση, ακόμα και τα παιχνίδια των παιδιών.