ΧPHΣTOΣ IΩAKEIMIΔHΣ «Πνέει πιο σκληρός άνεμος για τους καλλιτέχνες»

Στο Λονδίνο αναστάτωσε την έγκριτη Βασιλική Ακαδημία εισάγοντας τα καινά

δαιμόνια της σύγχρονης τέχνης με τις εγκαταστάσεις και τα χάπενινγκ. Στο

Βερολίνο του ’80 και του ’90 βασίλεψε σαν «τσάρος» χτίζοντας κυκλώπειες

εκθέσεις, ικανές να σπάσουν την απομόνωση του τείχους του αίσχους. Και στην

Ελλάδα;

Ουδείς προφήτης. Το 1976 ο δρ Χρήστος Ιωακειμίδης κατηγορήθηκε σαν «πράκτορας»

των Τούρκων, επειδή έδειξε στο Λονδίνο όχι τους γηγενείς, αλλά Έλληνες

καλλιτέχνες που ζούσαν τότε στο εξωτερικό, όπως ο Τάκις, ο Τσόκλης, η Χρύσα, ο

Παύλος, ο Αντωνάκος κ.ά. Σήμερα, στην Αθήνα, ο Χρήστος Ιωακειμίδης εισάγει και

πάλι καινά δαιμόνια με την έκθεση «Outlook». Ογδόντα πέντε καλλιτέχνες, ξένους

και Έλληνες, ηλικίας 23-50 χρόνων – εξαιρούνται οι έξι «δάσκαλοι» της νέας

γενιάς, που είναι μεγαλύτεροι. Αυτούς που σύμφωνα με την τριετή έρευνα που

προηγήθηκε σε ατελιέ από το Μεξικό μέχρι τη Φινλανδία, αντιπροσωπεύουν την

τέχνη του σήμερα, «μια τέχνη καλειδοσκοπική», όπως λέει, «όπου δεν υπάρχει ο

Ένας σημαντικός καλλιτέχνης, αλλά υπάρχουν ποικίλες σημαντικές διαπιστώσεις

και διατυπώσεις».

Ο Ιωακειμίδης δεν ανήκει στους γραφειοκράτες της ιστορίας της τέχνης,

αλλά στην αντίθετη όχθη, από την πλευρά των καλλιτεχνών. «Τα τελευταία, λέει,

χρόνια υπάρχει υπερβολική φλυαρία και δήθεν εμβάθυνση για διάφορα ιδεολογήματα

που χειραγωγούν την τέχνη για να κάνει τη δουλειά του ο εκάστοτε

ενδιαφερόμενος».

Αν και σπούδασε Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης στη Χαϊδελβέργη, τη Μέκκα των

κλασικών σπουδών, ακολούθησε τον γκουρού της εικαστικής και καθημερινής

ποίησης, της ευαισθησίας για το περιβάλλον, τον Γιόζεφ Μπόις, στους αντίποδες

της κατεστημένης σύγχρονης τέχνης.

Το ταλέντο του βγήκε στη δημιουργία συνθετικών εκθέσεων που «μένουν» στη

μνήμη, καθώς εισήγαγε έργα τέχνης ασυνήθιστα μεγάλης κλίμακας, ως προς τον

όγκο, τον αριθμό, τη συμπυκνωμένη ενέργεια που εκπέμπουν, την επικαιρότητά

τους, κάτι που θα δούμε σύντομα και στην Αθήνα. Σ’ αυτό τον τομέα, της

ενορχήστρωσης εικόνων, αισθήσεων και νοημάτων ο Ιωακειμίδης θεωρείται

«αυθεντία», ένα είδος καλλιτέχνη.

Οι εκθέσεις του στην Ευρώπη για το Νέο Πνεύμα της Εποχής, την Τέχνη των

Μητροπόλεων, τον Εικοστό Αιώνα (έκανε την πρώτη αναδρομική του περασμένου

αιώνα στο Βερολίνο) έκοψαν εκατοντάδες χιλιάδες εισιτήρια και έγραψαν την

ιστορία εν τω γίγνεσθαι.

Με την έκθεση «Outlook» επιδιώκονται πολλοί ταυτοχρόνως στόχοι: Να μπει η

Αθήνα στον παγκόσμιο εικαστικό χάρτη, να δειχθεί σ’ ένα μέσο κοινό ποια είναι

η τέχνη σήμερα, να προκληθεί η δημιουργία έργων εμπνευσμένων από τη σύγχρονη

Αθήνα, να προκύψει διάλογος μεταξύ Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, να

κινητοποιηθεί ο ντόπιος νεανικός και δυναμικός κύκλος ανθρώπων, να βγει

μπροστά, να δει, να ενδιαφερθεί, να συγκινηθεί.

Στο ερώτημα με τι κριτήρια διακρίνονται τα αυθεντικά έργα, απαντά ότι «αυτό

που προέχει είναι η αισθαντική, η ερωτική σχέση με την τέχνη. H τέχνη δεν

είναι θεώρημα. Αυτή η θέση μου δεν έχει αλλάξει». Και παίρνοντας το παράδειγμα

του «Outlook» εξηγεί ότι προηγείται η έρευνα πεδίου, μια ανάλυση του τι

γίνεται, τι είναι σημαντικό, ποια είναι η κατάσταση της τέχνης σήμερα, ποια

ακριβώς είναι η νεωτερικότητα. H επιλογή ήταν σκληρή, επιλεκτική, είχε

εκπλήξεις. Ιδιαίτερα από τα εργαστήρια των καλλιτεχνών της Αθήνας. Και η

έκπληξη ήταν η ίδια η δύναμη των έργων. «Αυτή η διαδικασία είναι η εγγύηση του

αποτελέσματος για μένα. Ότι αυτά τα έργα αυτή τη στιγμή είναι η τέχνη τού

σήμερα. H διαπίστωση δεν είναι ούτε αυθαίρετη ούτε προσωπική. Το «Outlook»

εκφράζει το πολύ σύγχρονο πρόσωπο της τέχνης της εποχής μας και μια κριτική

ανάλυση των ιστορικών φαινομένων», καταλήγει.

Για την παγκοσμιοποίηση της τέχνης ο Ιωακειμίδης πιστεύει ότι η

μεταφορά του όρου ήταν «αποπροσανατολιστική», ενώ αντιθέτως έχει τεράστια

σημασία για την οικονομία. «Υπάρχει, ωστόσο, ένα θέμα, η σχέση της τέχνης με

την πληροφορία. Περνάμε μια φάση κατά την οποία οι νέοι καλλιτέχνες νομίζουν

ότι χτυπώντας με το ποντίκι τους σε ψήγματα του δικτύου ξέρουν τα πάντα. Το

αντίθετο είναι η πραγματικότητα, για δύο λόγους: η κατ’ ανάγκην περιορισμένη

οθόνη του υπολογιστή και ο τρόπος ψηφιακής επεξεργασίας αλλοιώνουν σε πολλά

επίπεδα την άμεση πληροφορία. H χειραγώγηση είναι τεράστια και οι συνέπειες

κολοσσιαίες για το εικαστικό γίγνεσθαι, γιατί οι χρήστες της πληροφορίας

ξέρουν ψήγματα, όχι την αλήθεια.

Ποτέ στην ιστορία της τέχνης δεν υπήρχε τέτοια υπερπροσφορά πολιτιστικών

προϊόντων-ισμών και ομοειδών εκδηλώσεων και δεν μπορεί να υπάρξουν στεγανά.

Γι’ αυτό και ο άνεμος που πνέει είναι πιο σκληρός για τους καλλιτέχνες».

«H αυθεντικότητα είναι το στοίχημα»

«Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε πλέον στην εποχή του ελληνικού φωτός,

αλλά στην εποχή μιας σύνθετης εικαστικής παραγωγής», λέει ο Χρήστος

Ιωακειμίδης στα «NEA». «Εκεί είναι το στοίχημα: οι άνθρωποι που έχουν μια

αυθεντικότητα στη δουλειά τους. Οι λίγοι που έβαλαν τη σφραγίδα τους στην

τέχνη. Το θέμα δεν είναι ο αριθμός. Είναι τα δυνατά πρόσωπα».

Σε τι βοηθάει τελικά η τέχνη τον άνθρωπο;

«Τον κάνει άνθρωπο. Τον εξέλιξε από τον κόσμο των ζώων. Αυτό πιθανολογείται

ότι άρχισε σε προϊστορικούς αιώνες στην Ανατολική Αφρική. Είναι μια διαδικασία

πολύμορφη και ποικιλότροπη για να φθάσουμε. Είναι το ψάξιμο, η περιέργεια, η

ανάγκη επικοινωνίας, σήμερα είναι η ανάγκη διαλόγου. Τελικώς η τέχνη είναι

κάτι που φτιάχνει τη ζωή μας πιο όμορφη, σωστή, βαθιά πολύμορφη».

INFO

Διεθνής έκθεση «Outlook», Πολιτιστική Ολυμπιάδα. Στο Γκάζι, το Εργοστάσιο της

οδού Πειραιώς και το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Μουσείου Μπενάκη, από 24

Οκτωβρίου έως 25 Ιανουαρίου. Είσοδος: 6 και 3 ευρώ.