Διαστάσεις Πεντακόσια είκοσι πτώματα

Αυτός ο Ιζετμπέγκοβιτς που πέθανε προχθές, κάτι μας θυμίζει. A, ναι, ήταν

αυτός που επινόησε τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Αυτός που κατασκεύασε τους

μαζικούς τάφους των Βοσνίων. Αυτός που βομβάρδιζε τους δικούς του στις αγορές

του Σαράγεβο, ντε…

Σε μια τοποθεσία της Ανατολικής Βοσνίας, τρεις ώρες με το αυτοκίνητο από το

Σαράγεβο, ανακαλύφθηκε τον περασμένο Ιούλιο ο μεγαλύτερος μαζικός τάφος που

έχει βρεθεί μετά το τέλος των πολέμων της Γιουγκοσλαβίας. Το μήκος του φτάνει

τα 40 μέτρα, το πλάτος του τα 5 και το βάθος του τα 4 μέτρα. Μέχρι στιγμής

έχουν εκταφεί 400 σκελετοί και 124 κομμάτια ανθρωπίνων σωμάτων. Ανάμεσά τους,

τα υπολείμματα 12 με 15 γυναικών και 11 παιδιών, τα δύο από τα οποία ήταν κάτω

των δύο ετών. Οι ιατροδικαστές υπολογίζουν ότι αυτός ο τάφος πρέπει να

περιέχει συνολικά 520 πτώματα Μουσουλμάνων…

«Κοιτάξτε τα χέρια μου» λέει στον απεσταλμένο τής Μοντ ο Αμόρ Μάσοβιτς,

πρόεδρος της Επιτροπής Εξαφανισμένων. «Έχουν ήδη αγγίξει 4.000 πτώματα που

βρέθηκαν σε 199 μαζικούς τάφους. Τελικά όλα τα συνηθίζεις. Εκτός από ένα: να

βλέπεις πτώματα γυναικών και παιδιών, όπως εδώ…». Έμπειρη είναι και η

πολωνικής καταγωγής ιατροδικαστής Έβα Χονόφσκι, που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο

του Ρέικιαβικ, στην Ισλανδία. «Έχω δει και μεγαλύτερο τάφο από αυτόν. Ποτέ

μέχρι τώρα, όμως, δεν είχα δει σε έναν τάφο τόσο πολλά πτώματα, τόσο πολλά

ανθρώπινα υπολείμματα». Κατά την άποψή της, οι Σερβοβόσνιοι μετέφεραν

πιθανότατα εδώ το 1995 τα πτώματα από άλλους μαζικούς τάφους, σε μια

προσπάθεια να συγκαλύψουν τα εγκλήματά τους. Όλες οι ενδείξεις είναι ότι τα

περισσότερα πτώματα ανήκουν σε Μουσουλμάνους που ζούσαν στο χωριό Μπιέλι

Ποτόκ. Στις 31 Μαΐου 1992, οι Σέρβοι εξτρεμιστές έδωσαν στους κατοίκους

προθεσμία 24 ωρών να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Ύστερα όμως άλλαξαν γνώμη

και τους γύρισαν πίσω. Ορισμένους τούς εκτέλεσαν επιτόπου, άλλους τους

μετέφεραν σε ένα γειτονικό χωριό και τους σκότωσαν εκεί. «Με ανάγκασαν να

ανεβώ σε ένα φορτηγό μαζί με έναν από τους γιους μου» θυμάται η Φατίμα. «Ο

άνδρας μου ανέβηκε σε ένα άλλο. Ο γιος μου φώναξε: «Μπαμπά, μπαμπά!» Οι Σέρβοι

τον κτύπησαν. Δεν ξαναείδα τον άνδρα μου ποτέ».

Χάρις στην πολύτιμη βοήθεια Σέρβων αυτοπτών μαρτύρων, έχουν μέχρι σήμερα

εντοπιστεί και ανασυρθεί 18.000 πτώματα από 300 μαζικούς τάφους της Βοσνίας. H

Επιτροπή υπολογίζει ότι αγνοούνται ακόμη 21.000 άτομα, από τα οποία οι 15.000

είναι Μουσουλμάνοι, οι 2.100 Σέρβοι και οι 700 Κροάτες. Χάρις στις άοκνες

προσπάθειες ορισμένων «τυμβωρύχων» αποκαλύπτονται σιγά-σιγά τα φρικτά μυστικά

τής εθνοκάθαρσης της Βοσνίας. Χάρις στις καταθέσεις δύο Σερβοβοσνίων στη Χάγη,

ήλθαν στην επιφάνεια λεπτομέρειες για τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα. Σ’ αυτόν τον

τόπο θα κάνουμε ποτέ την αυτοκριτική μαςτουλάχιστον, γιατί σωπάσαμε τόσο πολύ,

για τόσον καιρό, σε σχέση με τόσο πολλούς;