Οι επιστήμονες έδωσαν επιτέλους μια εξήγηση στο γιατί αισθανόμαστε συχνά

ένα ρίγος στη σπονδυλική στήλη όταν μπαίνουμε σε μια εκκλησία ή ένα

«στοιχειωμένο σπίτι». Καμιά σχέση με φαντάσματα: πρόκειται για δονήσεις κάτω

από το όριο της ακοής μας που είναι γνωστές ως υπόηχος (infrasound). Και

αποτελούν αντικείμενο μελέτης για πρώτη φορά, με συναρπαστικά αποτελέσματα.

Ευγενία Τσουντίνοβιτς: η Ουκρανή πιανίστα φαίνεται να παίζει μέσα από έναν

αυλό υπόηχου που χρησιμοποιήθηκε στο πείραμα

Ο υπόηχος παράγεται σε δεκάδες εκκλησίες και καθεδρικούς ναούς από τους αυλούς

του εκκλησιαστικού οργάνου, οι οποίοι πάλλονται σε συχνότητα κάτω των 20 Hz,

που αποτελεί το όριο της ανθρώπινης ακοής. Όσο για τα «στοιχειωμένα» σπίτια, ο

υπόηχος δημιουργείται από τον αέρα, τον θόρυβο της κυκλοφορίας ή το βουητό των

ηλεκτρικών συσκευών. Είναι γνωστό επίσης ότι ήχος σε αυτό το φάσμα παράγεται

από ζώα όπως ελέφαντες και φάλαινες.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Χέρτφορντσαϊρ ανακάλυψαν ότι μπορούν να

προκαλέσουν απόκοσμες εμπειρίες σε εθελοντές, όπως ακραία αγωνία, αγαλλίαση κι

εκείνα τα ρίγη στη σπονδυλική στήλη. Μπορούν να κάνουν ακόμη και κεριά να

τρεμοπαίζουν. «Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι οι ήχοι χαμηλών συχνοτήτων

μπορεί να προκαλέσουν ασυνήθιστες εμπειρίες σε ανθρώπους, οι οποίοι δεν είναι

σε θέση να ακούσουν αυτούς τους ήχους», τόνισε ο δρ Ρίτσαρντ Ουάιζμαν.

«Αποδίδουν έτσι αυτές τις εμπειρίες είτε στον Θεό είτε στα φαντάσματα».

Το πείραμα

Όπως ανακοινώθηκε χθες σε συνέδριο της Βρετανικής Επιστημονικής Εταιρείας στο

Σάλφορντ του Μάντσεστερ, ο υπόηχος δοκιμάστηκε σε 750 ανθρώπους που

παρακολούθησαν μια συναυλία στο South Bank του Λονδίνου. Στη συναυλία αυτή

υπήρχε ένα επιπλέον όργανο: ένας ειδικά σχεδιασμένος αυλός μήκους 7,5 μέτρων,

που μπορούσε να ανοιγοκλείνει μυστικά και παρήγε ήχο στη συχνότητα των 17 Hz.

Το σύνηθες φάσμα της ανθρώπινης ακοής κυμαίνεται από τα 20 kHz μέχρι τα 20 Hz.

H Ουκρανή πιανίστα Ευγενία Τσουντίνοβιτς έπαιξε συνολικά τέσσερα κομμάτια

σύγχρονης μουσικής, στα δύο από τα οποία προστέθηκε ο υπόηχος. Ούτε το κοινό

ούτε η καλλιτέχνις γνώριζαν όμως σε ποια κομμάτια έγινε αυτή η «προσθήκη».

Όταν στη συνέχεια ζητήθηκε από το κοινό να καταγράψει τις εντυπώσεις του, οι

αναφορές για περίεργα αισθήματα (είτε θετικά είτε αρνητικά) στα συγκεκριμένα

κομμάτια ήταν αυξημένες κατά 22%.

Το κάστρο «κλαίει» ακόμη

Το κάστρο Μανκάστερ στην Κούμπρια της Βρετανίας έχει τρία φαντάσματα. Ο

Τομ Φουλ, το μοχθηρό πνεύμα ενός γελωτοποιού του 16ου αιώνα, βηματίζει στους

διαδρόμους και παίζει με τα πόμολα. Οι επισκέπτες της Αίθουσας Ταπετσαρίας

έχουν ακούσει επανειλημμένα τους λυγμούς ενός κοριτσιού, που πιστεύεται ότι

είναι η μοναδική κόρη του βαρόνου Μανκάστερ, η οποία πέθανε από παροξυσμό

κλάματος το 1871 σε ηλικία μόλις 11 ετών. Έξω από τα τείχη του κάστρου, μια

λευκοντυμένη γυναίκα περιπλανιέται εκλιπαρώντας για λίγη προσοχή.

Οι επιφυλάξεις

Ο ιδιοκτήτης του κάστρου Φροστ-Πένινγκτον πληροφορήθηκε τα αποτελέσματα της

έρευνας των επιστημόνων. Εκφράζει όμως τις επιφυλάξεις του: «Δεν ξέρω αν

πιστεύω στα φαντάσματα. Οι επιστήμονες διατυπώνουν τις θεωρίες τους, αλλά

είναι δύσκολο να αποδείξεις ότι κάτι δεν υπάρχει. Το πρόβλημα με αυτά τα

πειράματα είναι ότι ένα τέτοιο σπίτι δύσκολα προσφέρει εργαστηριακές

συνθήκες».

Το κάστρο Μανκάστερ, που είναι ανοιχτό στους επισκέπτες από το 1968, έχει τη

φήμη στοιχειωμένου σπιτιού εδώ και αιώνες και αποτελεί μαγνήτη για τους

ερευνητές των υπερφυσικών φαινομένων.

© The Times, 2003

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μιχάλης Μητσός