Πάρτε ένα κομμάτι αφρικανικής γης, περικλείστε το με φράχτη και αφήστε το

μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό του κόσμου να αναπαραχθεί εκεί όπως του αρέσει.

Έπειτα από λίγο, θα έχετε ένα πρόβλημα… μαμούθ.

Αφρικανικοί ελέφαντες. Καθώς ο πληθυσμός των ανθρώπων αυξάνεται, μένει όλο

και λιγότερος χώρος για τα συμπαθή παχύδερμα

H νότια περιοχή της Αφρικής αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα με τους ελέφαντες,

ένα πρόβλημα που οι δυτικές οργανώσεις για την προστασία των ζώων δεν θέλουν

να προβάλλουν. «Μερικοί στη Δύση έχουν ακόμη την εντύπωση πως ο πληθυσμός των

ελεφάντων στη νότια περιοχή της Αφρικής απειλείται. Αλλά οι ελέφαντες δεν

είναι ένα απειλούμενο ή υπό εξαφάνιση είδος», λέει στο πρακτορείο Ρώυτερ ο

Νοτιοαφρικανός υπουργός Περιβάλλοντος Βάλι Μούζα. «H πραγματικότητα είναι πως

η νότια περιοχή της Αφρικής έχει υπερπληθυσμό ελεφάντων».

Οι συνέπειες. Κάποτε ζούσαν στην Αφρική εκατομμύρια ελέφαντες, από τη

Μεσόγειο ώς το νότιο άκρο της ηπείρου. Ενώ όμως ο πληθυσμός τους

αποδεκατίστηκε στη διάρκεια των αιώνων για το φίλντισι από τους χαυλιόδοντές

τους, λίγος χώρος υπάρχει γι’ αυτούς, καθώς ο ανθρώπινος πληθυσμός αυξάνεται.

Και αν τους περικλείσεις – όπως συμβαίνει με τους 15.000 άγριους ελέφαντες της

Νότιας Αφρικής – ο πληθυσμός τους θα φτάσει σε ένα όριο πάνω από το οποίο δεν

μπορεί να συντηρηθεί χωρίς να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο υπόλοιπο

οικοσύστημα, να έχει καταστροφικές συνέπειες για άλλα ζώα. Οι ενήλικοι

ελέφαντες καταναλώνουν κατά μέσο όρο 170 κιλά τροφής την ημέρα. «Σε

οποιαδήποτε προστατευόμενη περιοχή με ελέφαντες έχεις δύο επιλογές – ελέγχεις

την περιοχή για να διατηρήσεις τη βιοποικιλότητα ή αλλιώς έχεις ένα καταφύγιο

ελεφάντων, δεν μπορείς να έχεις και τα δύο», λέει ο δρ Ίαν Χουάιτ, βιολόγος

στα Εθνικά Πάρκα της Νότιας Αφρικής.

Θέματα όπως αυτό θα συζητηθούν στο 5ο Παγκόσμιο Συνέδριο για τα Πάρκα που

αρχίζει τη Δευτέρα στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής και θα συνεχιστεί ώς τις 17

Σεπτεμβρίου. Θα συμμετάσχουν 2.500 αντιπρόσωποι, οι οποίοι θα εξετάσουν την

κατάσταση προστατευόμενων περιοχών και θα επεξεργαστούν στρατηγικές για τη

διατήρηση της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς. Ο αγώνας για τη διατήρηση των

ελεφάντων έχει προσφέρει μερικά διδάγματα. Όταν ο Νέλσον Μαντέλα έγινε

πρόεδρος το 1994, η Νότια Αφρική επέβαλε μορατόριουμ στην επιλεκτική σφαγή

ελεφάντων, οι οποίοι έχουν μεγάλο προσδόκιμο ζωής και περίπλοκη κοινωνική

οργάνωση. «Αποφασίσαμε πως δεν θα καταφεύγουμε στην επιλεκτική σφαγή

ελεφάντων… Αυτό όμως μας υποχρεώνει να αναζητήσουμε οπωσδήποτε άλλες

εναλλακτικές επιλογές», λέει ο Μούζα. Αυτές οι εναλλακτικές επιλογές φαίνεται

πως εξαντλούνται. Επιστήμονες πειραματίζονται με αντισυλληπτικά, αλλά υπάρχουν

ακόμη ερωτηματικά σχετικά με την προσέγγιση αυτή, τόσο όσον αφορά το κόστος

όσο και την αποτελεσματικότητά της. H «βαλβίδα ασφαλείας» που προτιμάει η

Νότια Αφρική για να εκτονώνει την πίεση από τον αυξανόμενο αριθμό των

ελεφάντων είναι η μετεγκατάσταση των ζώων. Αλλά καθώς τα διαθέσιμα εδάφη και

οικοσυστήματα είναι περιορισμένα, είναι φανερό πως η προσέγγιση αυτή δεν

μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον. Όλο και περισσότερη γη στη Νότια Αφρική

χρησιμοποιείται για τη συντήρηση της άγριας ζωής. Πρώην αγροκτήματα

μετατρέπονται σε πάρκα θηραμάτων και καταφύγια, καθώς κτηματίες προσπαθούν να

επωφεληθούν από την κερδοφόρα και αναπτυσσόμενη βιομηχανία του οικοτουρισμού.

Περίπου το 6% της επιφάνειας της Νότιας Αφρικής είναι προστατευόμενες περιοχές

και ο στόχος είναι να φτάσει το 10%, αλλά κάποια στιγμή η μετεγκατάσταση θα

πάψει να αποτελεί επιλογή. Επίσης το κόστος της είναι τεράστιο, το εγχείρημα

τιτάνιο, επικίνδυνο για τους ανθρώπους και επώδυνο για τα ζώα.

H απειλή. Νοτιοαφρικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται ότι, έστω κι αν δεν

το θέλουν, είναι πιθανό να υποχρεωθούν να επιστρέψουν στην πρακτική της

επιλεκτικής σφαγής, κάτι που θα προκαλέσει σίγουρα την οργή των δυτικών

οργανώσεων προστασίας των ζώων. Είναι πιθανό να υποχρεωθούμε τελικά να

αρχίσουμε να τους σκοτώνουμε επιλεκτικά», δήλωσε στο Ρώυτερ ο Μαβούζο

Μσίμανγκ, διευθυντής των Εθνικών Πάρκων της Νότιας Αφρικής. «Δουλειά μας είναι

να εξασφαλίζουμε την βιοποικιλότητα. Δεν είναι τα συναισθήματα».