Στις κάλπες υπό τη σκιά του Ιράκ

Υπό τη σκιά της σχεδιαζόμενης επίθεσης κατά του Ιράκ, και σε κλίμα απόλυτης

αβεβαιότητας γύρω από την έκβασή τους, πραγματοποιούνται την ερχόμενη Τρίτη οι

εκλογές για την ανανέωση του Κογκρέσου. Είναι από τις λίγες φορές που κανείς

δεν διακινδυνεύει προβλέψεις για τον τελικό συσχετισμό δυνάμεων ο οποίος θα

προκύψει και θα καθορίσει τη νομοθετική ατζέντα της επόμενης διετίας και τον

βαθμό ελευθερίας κινήσεων του προέδρου Μπους, όχι μόνο στα εξωτερικά θέματα

αλλά και στην εσωτερική πολιτική.

Κατά την προεκλογική περίοδο, ο κ. Μπους επικέντρωσε τη ρητορική του στον

κίνδυνο της τρομοκρατίας και την ανάγκη αφοπλισμού του Σαντάμ Χουσεΐν ακόμη

και διά της βίας και βρήκε ευήκοον ους, από μια κοινή γνώμη που εξακολουθεί να

τελεί υπό το σοκ της 11ης Σεπτεμβρίου και να επιδεικνύει αυξημένη ευαισθησία

και ανησυχία στο θέμα της εθνικής ασφάλειας. Απόρροια αυτής της

πραγματικότητας η πίεση που αισθάνθηκαν οι Δημοκρατικοί, πολλοί εκ των οποίων

«υπέκυψαν» στον κίνδυνο του πολιτικού κόστους και, παρά τους αρχικούς

δισταγμούς, εξουσιοδότησαν τον Αμερικανό Πρόεδρο να αναλάβει στρατιωτική

δράση, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει προηγουμένως εξαντλήσει κάθε διπλωματικό

μέσο.

Έτσι, απεδείχθη περίτρανα ότι είχε δίκιο ο σύμβουλος πολιτικής στρατηγικής τού

κ. Μπους, Καρλ Ρόουβ, όταν το καλοκαίρι επισήμανε σε κύκλους του

Ρεπουμπλικανικού Κόμματος ότι η έμφαση στον πόλεμο (από την τρομοκρατία έως το

Ιράκ) θα αποφέρει πολιτικά οφέλη. Τα προβλήματα της οικονομίας, η κατακόρυφη

πτώση του χρηματιστηρίου, τα σκάνδαλα τύπου Ένρον, αλλά και το υψηλό κόστος

φαρμάκων για τους συνταξιούχους – ζητήματα που θα ευνοούσαν τους Δημοκρατικούς

– πέρασαν σε δεύτερη μοίρα.

Η παραδοσιακή συσπείρωση των Αμερικανών πολιτών γύρω από τον εκάστοτε πρόεδρο

σε περιόδους εξωτερικού κινδύνου διατήρησε σε υψηλά επίπεδα τη δημοτικότητα

του κ. Μπους (στο 60%, που είναι πάντως αισθητά μικρότερη από το 89% το οποίο

είχε μετά την 11η Σεπτεμβρίου) και εμμέσως λειτούργησε ενισχυτικά για τους

Ρεπουμπλικανούς υποψήφιους γερουσιαστές και βουλευτές.

Εκλογές ανά διετία. Στις ΗΠΑ πραγματοποιούνται εκλογές κάθε δύο χρόνια,

την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου. Σε αυτές εκλέγονται η ολομέλεια των 435 μελών

της Βουλής των Αντιπροσώπων (για διετή θητεία), το ένα τρίτο των 100

γερουσιαστών (εξαετή θητεία), και το ένα ή τα δυο τρίτα (ανάλογα τη φορά) των

50 κυβερνητών, των οποίων η θητεία είναι τετραετής, όπως φυσικά και του

προέδρου, ο οποίος εκλέγεται κάθε δεύτερη διετία.

Οι εκλογές του 2000 ήταν οι πιο αμφίρροπες στην αμερικανική πολιτική ιστορία.

Στην περίπτωση του προέδρου, ο Γκορ κέρδισε την πλειοψηφία (μισό εκατομμύριο

περισσότερες ψήφους), αλλά έχασε στους εκλέκτορες 271-267 (οι 25 της Φλόριντα

πήγαν στον Μπους για 537 ψήφους σε σύνολο 6 εκατομμυρίων). Στη Γερουσία ο

συσχετισμός δυνάμεων που προέκυψε ήταν 50-50, ενώ στη Βουλή οι Ρεπουμπλικανοί

είχαν το 51% των εδρών έναντι 49% των Δημοκρατικών (η διαφορά είναι 223-208,

με έναν ανεξάρτητο και τρεις κενές έδρες). Στη Γερουσία οι Δημοκρατικοί

διαθέτουν την ισχνότερη δυνατή πλειοψηφία με 50 έναντι 49 (μετά την

ανεξαρτητοποίηση ενός Ρεπουμπλικανού), που σημαίνει ότι την ερχόμενη Τρίτη μια

νίκη ή ήττα σε μια πολιτεία μπορεί να μεταθέσει τον έλεγχο του Σώματος στο ένα

ή το άλλο κόμμα.

Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να διατηρήσουν την πλειοψηφία

στη Βουλή, αλλά στη Γερουσία, που είναι και το σημαντικότερο από τα δύο

Σώματα, η κατάσταση παρουσιάζεται εντελώς αμφίρροπη.

Πανίσχυρος Μπους. Εάν, πάντως, οι Ρεπουμπλικανοί επικρατήσουν και στα

δύο, σε συνδυασμό με την παρουσία του κ. Μπους στον Λευκό Οίκο, θα διαθέτουν

μια πανίσχυρη εξουσία με καθοριστικές συνέπειες για το μεσοπρόθεσμο μέλλον της

χώρας σε πολλούς τομείς: από τη χάραξη των νομοθετικών προτεραιοτήτων, τη

χρηματοδότηση μέτρων ασφαλείας και τον διορισμό ανώτατων δικαστών στο

εσωτερικό, έως την επικύρωση διεθνών συνθηκών και μεγαλύτερη ελευθερία

κινήσεων για την άσκηση μονομερούς πολιτικής στο εξωτερικό.

Το κόμμα που ελέγχει τη Βουλή και τη Γερουσία αναλαμβάνει την προεδρία των

επιμέρους επιτροπών και χαράζει τη νομοθετική ατζέντα της διετίας που

ακολουθεί. Εάν ο πρόεδρος του Νομοθετικού Σώματος και ο ένοικος του Λευκού

Οίκου ανήκουν σε διαφορετικά κόμματα, τα μέτρα και οι νόμοι που προτείνονται

και ψηφίζονται είναι προϊόν εκατέρωθεν συμβιβασμών.

Ελπίδες και στόχοι

Ο πρόεδρος Μπους ελπίζει ότι ο Τζον Τιουν θα αποσπάσει τη Νότια Ντακότα από

τον Τομ Ντασλ, αρχηγό των Δημοκρατικών της Γερουσίας. Στη Μινεσότα, ο θάνατος

του Δημοκρατικού Πολ Γουέλστοουν έφερε τον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Γουόλτερ

Μοντέιλ αντιμέτωπο με τον Ρεπουμπλικανό Νορμ Κόουλμαν.