Νοέμβριος κι ο ουρανός φέρνει αέρα καλοκαιριού. Είναι κι αυτά τα γιασεμιά, που

απλώνουν το άρωμά τους παντού. Είναι κι εκείνο το χωριό, που επισκέφθηκα ξανά,

έπειτα από χρόνια. Τόσο οικείο, τόσο γνώριμο και, ταυτόχρονα, τόσο μακρινό…

Άφησα το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου. Πεζή, μήπως και θυμηθώ σπίτια κι

ανθρώπους, μήπως και ξαναβρώ εικόνες και χρώματα που έπλασαν αναμνήσεις άλλης

ηλικίας. Σε κάθε βήμα, σε κάθε καλημέρα, σε κάθε λέξη, κι ένα πέταγμα – μια

στιγμή που ξυπνούσε.

Το καφενείο, μικρό και έρημο. Ο κήπος, στην άκρη του χωριού, με τις ροδιές.

Εκείνο το μπαλκόνι απέναντι – από εκεί θα έριχνε την πρώτη της ματιά, η μικρή

φιλενάδα, πριν πάρει αγκαλιά τις κούκλες της κι έρθει, ν’ αρχίσει το παιχνίδι.

Στο πίσω σπίτι, πόρτες και παράθυρα ορθάνοιχτα. Μυρίζει πάστρα. Πλησιάζω με

σιγουριά – την ξέρω καλά ετούτη τη γωνιά. Κι όσο προχωρώ, τόσο πιο συγγενική

διακρίνεται η εικόνα της γιαγιάς.

Δεν άλλαξε καθόλου – φαίνεται τα χρόνια πέρασαν από δίπλα της, χωρίς ν’

αφήσουν σκόνη. Τη βρήκα να ετοιμάζει το προζύμι – δεν θα μπορούσα να φτάσω

άλλη, καλύτερη, στιγμή. Μ’ αγκάλιασε με τα χέρια γεμάτα αλεύρι – κολλημένο,

ακόμη, λειωμένο απ’ το νερό, είχε δρόμο μέχρι να τυλιχθεί με λάδι. Δεν την

άφησα να σκουπίσει τα χέρια στην ποδιά, ούτε να ξεπλυθεί. Ήθελα να δω τη

διαδρομή.

Έμεινα εκεί, με ανάσες βαθιές, να κοιτώ τα δάχτυλά της να δουλεύουν το ζυμάρι.

Και το χαμόγελό της να ρωτά πού ήμουν τόσα χρόνια. «Τριγύριζα, γιαγιά. Γύρω,

τριγύρω»… Δεν είπα πως επέστρεψα να βρω τις αναμνήσεις. Δεν είπα πως

ξεθώριασαν και μαύρισαν στο χθες. Δεν είπα πως αναζητούσα το μποστάνι κι

εκείνο το ψάθινο καλάθι του παππού. Άλλωστε, σήμερα, οι μνήμες φωτίζονταν και

πάλι. Κι ήταν παράξενο. Γιατί δεν τις κρατούσε το μυαλό. Δεν τις ξυπνούσαν

σκέψεις. Αισθήσεις ήταν που ανακάλυπταν το ξεχασμένο παζλ. Η όραση (οι συκιές

στον κήπο), η ακοή (τα τζιτζίκια που ζαλίζουν και ζαλίζονται), η γεύση (κρέας

ψητό και ζυμωτό ψωμί), η αφή (το ίδιο τραχύ άγγιγμα στον κορμό της

αγριοβελανιδιάς), η όσφρηση (ποια να ξεχωρίσω απ’ όλες τις μυρωδιές)…