|
Με τη Μαρίνα Λαλιώτη: Παντρεμένοι από το 1977. Με τον Ανδρέα Παπανδρέου: Η «χημεία» τους ταίριαξε. Ρίο – Αντίρριο: Ένα από τα μεγάλα στοιχήματά του
|
Η χούντα βρίσκεται στο φόρτε της το ίδιο και το αντιδικτατορικό φοιτητικό
κίνημα. Μια από τις εστίες του είναι κι η Οδοντιατρική Σχολή, όπου
πραγματοποιούνται τακτικά συνελεύσεις κι εξίσου τακτικά εισβάλλουν οι
ασφαλίτες και τις διαλύουν. Σε μια τέτοια επιδρομή, ένας από τους άντρες της
Ασφάλειας, ο μακαρίτης πλέον Χρηστάκης, στρέφεται στον Κώστα Λαλιώτη. «Ρε συ»,
του λέει με το πασίγνωστο ύφος των συναδέλφων του της εποχής, «δεν φοβάσαι;» Ο
μάλλον αποσβολωμένος Λαλιώτης σκέφτεται για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου κι
απαντά με τα λόγια ενός σουξέ της εποχής, ο Πάριος το τραγουδούσε: «Τι κι
άντρας που είμαι, φοβάμαι, φοβάμαι»…
Έκτοτε έχουν περάσει κάπου 30 χρόνια κι ο τότε επίδοξος οδοντογιατρός
ετοιμάζεται για την… πραγματική του πολιτική ενηλικίωση. Τη θέση του
γραμματέα του ΠΑΣΟΚ του κόμματος του οποίου τυγχάνει ιδρυτικό μέλος, αλλά
και «ιστορικό στέλεχος», όπως έσπευσαν να επισημάνουν σχεδόν όλοι όσοι
εκφράστηκαν θετικά για τη «μεταπήδηση» του κ. Λαλιώτη από την κυβέρνηση στο
κόμμα.
Εν προκειμένω, ο προσδιορισμός «ιστορικό» δεν έχει να κάνει μόνον με τα πολλά
χρόνια αλλά και με μια διαδρομή με πάνω και κάτω, αντιφάσεις και
συμφιλιώσεις, αλλά πάντα με την ενεργό συμμετοχή του πάλαι ποτέ «θείου
βρέφους». Σε όλα αυτά τα χρόνια, τα ερωτήματα γύρω από την προσωπικότητά του
παραμένουν είναι σκληρός ή ευαίσθητος, είναι ένα παιδί ή ένας Μακιαβέλι και
άλλα πολλά…
Όπως θα μας επισήμαινε όμως ακόμη κι ο Φρόυντ, για να καταλάβουμε το σήμερα
πρέπει να δούμε το χθες. Αρχής γενομένης από τα Δολιανά, όπου γεννήθηκε, κι
ήρθε στην Αθήνα για να ετοιμασθεί για το πανεπιστήμιο κάτι που έκαναν τότε
πλείστα όσα παιδιά από την επαρχία. Έτσι, όμως, ξεφεύγει από άποψη εγγύτητας
από τον πατέρα και τη μάνα. Ο ένας περιγράφεται ως ένας «σοφός», νοικοκύρης
του ΕΛΑΣ που είχε το πρώτο αυτοκίνητο στο χωριό στη δεκαετία του ’50. Η άλλη
ως μια «δυναμική γυναίκα», στην οποία «ο Κώστας» είχε ιδιαίτερη αδυναμία.
Κι έπειτα το 1973 έρχεται η συντονιστική επιτροπή του Πολυτεχνείου. Εκεί
συναντάται και με τον Νίκο Χριστοδουλάκη, τότε ΚΚΕ Εσωτερικού, και τη Μαρία
Δαμανάκη, τότε ΚΚΕ, και με τον Μήτσο Παπαχρήστο, τον «Μητσούλη», που μέχρι
σήμερα μιλά με άνεση μαζί του. Οι ηρωισμοί, ωστόσο, έχουν και το κόστος τους.
Για τον Κώστα Λαλιώτη ήταν το ΕΑΤ-ΕΣΑ το σημερινό Πάρκο Ελευθερίας και…
τόπος κοινωνικής συνάθροισης. Η μεταχείριση των ΕΣΑτζήδων τον οδηγεί στο
«401», όπου μένει 11 μέρες σε αφασία λόγω των κακώσεων στο κεφάλι του. Όχι,
όχι, «ο Κώστας δεν μίλησε».
1974: Η πρώτη γνωριμία με τον Ανδρέα
|
|
Κάπου τότε ήταν που ακούστηκε για πρώτη φορά ο αφορισμός «ο Κώστας είναι
σκληρός άνθρωπος» κι ορισμένοι θεωρούν πως η μετέπειτα πορεία του τους
δικαίωσε. Στην πραγματικότητα, βέβαια, τα πράγματα δεν είναι τόσο
μονοδιάστατα.
Κι έρχεται το 1974 κι ο Ανδρέας Παπανδρέου στην Ελλάδα. Ολίγοι ελάχιστοι
που έχουν την τύχη να έχουν ζήσει και τον έναν και τον άλλον κάνουν λόγο για
μια «σχέση alter ego». Ο ένας ήταν στο εξωτερικό επί χούντας κι επιπλέον
καθηγητής πανεπιστημίου, με άριστη γνώση των οικονομικών αλλά και των διεθνών
εξελίξεων και της γεωστρατηγικής. Ο άλλος, ένας αγωνιστής βασανισμένος
δεκαετίες νεώτερος και χωρίς καν να έχει πάρει το πτυχίο της Οδοντιατρικής
(κάτι που υπογείως τού «χτύπαγε» πάντα η Δεξιά). Εν ολίγοις, η τέλεια
συμπληρωματική κατάσταση υπό την προϋπόθεση ότι υπήρχε η χημεία.
Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ο επόμενος σταθμός στη ζωή του Κώστα Λαλιώτη δεν
ήταν πολιτικός, αλλά προσωπικός: από το 1977 είναι παντρεμένος με τη Μαρίνα
Λαλιώτη, κορυφαία προσωπικότητα σήμερα στον χώρο της Ψυχιατρικής, που μένει
στο πλευρό του σε όλες τις κρίσεις και στις ευτυχισμένες ώρες. Κορυφαία στιγμή
ευτυχίας η γέννηση της κόρης του Νίκης. Δύο γυναίκες στη ζωή του ΠΑΣΟΚικού
στελέχους που καθορίζουν τον συναισθηματικό του κόσμο αλλά και άλλες, όπως η
Μελίνα Μερκούρη, που ουδέποτε έκρυψε την αδυναμία της προς «το παιδί».
Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το ’81, σηματοδοτεί την αρχή μιας «ανηφόρας»
για τον κ. Λαλιώτη. Πώς να συμβιβάσει την αγάπη για τον Ανδρέα με τη σκληρή
πραγματικότητα της καθημερινής διακυβέρνησης; Τελικώς, η εσωτερική πολιτική
σύγκρουση καταλήγει στην αποχώρησή του από την πολιτική, το 1985. Έχουν
προηγηθεί τα «ανοίγματά» του στην εκτός ΠΑΣΟΚ Αριστερά, η απόπειρα ενός
πρωτογενούς εκσυγχρονισμού στους χώρους όπου βρέθηκε την ίδια στιγμή, όμως,
ο Μένιος Κουτσόγιωργας βάζει τη σφραγίδα του στην κυβέρνηση κι η «πιάτσα» βοά
για παρακολουθήσεις, τραμπουκισμούς και άλλα συναφή. Ξεπερνώντας μια εσωτερική
διλημματική κατάσταση, ο Κώστας Λαλιώτης εισβάλλει στο αυτοκίνητο του Ανδρέα
Παπανδρέου, καθώς ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κατευθύνεται στο Καστρί. Με δάκρυα στα
μάτια λέει κάποια πράγματα στον Ανδρέα κανείς ποτέ δεν έμαθε τι ακριβώς
και του ανακοινώνει πως «εγώ φεύγω». Μετά, στη μέση της διαδρομής, ανοίγει την
πόρτα και βγαίνει απότομα από το αυτοκίνητο.
Κόντρα και προσωρινή αποχώρηση από την πολιτική
|
|
Ακολούθησαν τα «τυπικά» η ανταλλαγή επιστολών μεταξύ προέδρου και… θετού
υιού. Για δύο χρόνια, όμως, ο κ. Λαλιώτης μένει μακράν της πολιτικής είναι η
εποχή που υποχρεώνεται, για βιοποριστικούς λόγους, να εργαστεί ως υπάλληλος
στις εκδόσεις του Πέτρου Κωστόπουλου, επίσης φίλου του από παλιά. Υπάρχει,
ωστόσο, μια λεπτομέρεια. Για πρώτη και μοναδική φορά η Κεντρική Επιτροπή του
ΠΑΣΟΚ αποφασίζει, σε κλειστή τότε συνεδρίασή της στο «Ιντερκοντινένταλ», να
κρατήσει κενή τη θέση του. Κάποιοι σύντροφοί του θυμούνται ότι υπάρχουν κι
άλλα πράγματα που γίνονται «άπαξ» στη ζωή του Κώστα όπως ότι χόρεψε
ζεϊμπέκικο, για πρώτη και τελευταία φορά δημόσια, λίγο πριν από αυτήν την
κρίση, το 1984, στη γιορτή της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ.
Ένα άλλο γεγονός που δεν συζητείται συχνά ούτε στην οικογένεια Λαλιώτη ούτε
ευρύτερα είναι η ασθένειά του λύκος του αίματος, που τον χτύπησε το 1983. Το
μόνο που έχει μείνει από αυτό το τραύμα είναι μια εσωτερική μεταφυσική,
ενδεχομένως αναζήτηση, όπως συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους που
αντιμετωπίζουν το φάσμα του θανάτου αιφνιδιαστικά. Αλλάζει το βλέμμα, αλλάζει
ο τρόπος που βλέπεις τα πράγματα, «δεν είσαι ποτέ πια ο ίδιος»…
Το 1987, κι ενώ το ΠΑΣΟΚ είναι ορατό ότι παίρνει την κατιούσα, ο κ. Λαλιώτης
επανακάμπτει στην πολιτική σκηνή και φθάνει να γίνει μέλος της «τρόικας»,
μαζί με τον Άκη Τσοχατζόπουλο και τον Γιώργο Γεννηματά. Ακολουθεί όμως το
«Πεντελικόν» κι η πρώτη εμφάνιση του Κώστα Λαλιώτη ως ρυθμιστή των
καταστάσεων ή ως ηγέτη, όπως έλεγαν κάποιοι. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θέλει να
επιβάλει ως γραμματέα τον Άκη Τσοχατζόπουλο. Απέναντί του βρίσκεται ένα κράμα
σημερινών εκσυγχρονιστών, ανησυχούντων και… τον Κώστα Λαλιώτη, τον οποίο
κάποιοι προβάλλουν ως αντίπαλο του Άκη. Τελικώς και μάλλον συμβολικά
υποψήφιος κατέρχεται ο Παρασκευάς Αυγερινός. Πρόκειται για την πρώτη
αμφισβήτηση του προέδρου, το πρώτο τραύμα στο σώμα του ΠΑΣΟΚ, την πρώτη φορά
που ο Ανδρέας απειλεί ευθέως με διάσπαση κι έχει τη «σφραγίδα Λαλιώτη».
Μονάχα που όταν έρχονται τα δύσκολα το 1989 και ο Μητσοτάκης ο Κώστας
είναι πάλι στον ρόλο του επιθετικού. Λέγεται ότι τότε πρωτοείπε το «εγώ
πατροκτόνος δεν γίνομαι». Κάποιοι λένε ότι αυτή ήταν κι η δικαιολογία του όταν
συγκροτήθηκε η Ομάδα των Τεσσάρων κι αυτός δεν εμφανίστηκε στο δείπνο της
Βάσως Παπανδρέου.
Πριν αλέκτορα φωνήσαι, ωστόσο, ολόκληρο το κόμμα είχε τη δυνατότητα να
καμαρώσει το απόγειο των εσωτερικών ζυμώσεων: ο Κώστας Λαλιώτης «ισορροπεί»
στην εκλογή πρωθυπουργού από την κοινοβουλευτική ομάδα, διασφαλίζοντας, όμως,
επί της ουσίας την εκλογή Σημίτη. Κι αμέσως μετά ζητεί τη διαρχία ο Σημίτης
πρωθυπουργός, ο Άκης πρόεδρος. Εδώ, όμως, έχασε. Κι η αλήθεια είναι πως
επρόκειτο για τις λίγες φορές που έχασε στους υπολογισμούς του επί των
πολιτικών εξελίξεων. Ενδεχομένως, διότι ο κ Σημίτης έχει καλύτερα μπλοκάκια…
Η μακρά θητεία στο ΥΠΕΧΩΔΕ και η περηφάνια για το Μετρό
|
|
Τα άλλα είναι λίγο – πολύ γνωστά: Η μακρά θητεία στο ΥΠΕΧΩΔΕ και η άκρατη
περηφάνια για το Μετρό. Η ιδιόρρυθμη σχέση με τον Κώστα Σημίτη και εκείνο το
παλαιότερο «το 2000 θα είμαι μόνον 49 ετών». Το μπλουζάκι πόλο σαν
σήμα-κατατεθέν στο ΠΑΣΟΚ, που εμπλουτίστηκε με κοστούμια και γραβάτες. Κι η
θέση του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής.
Παρ’ όλ’ αυτά, 30 χρόνια αργότερα, το ερώτημα «Ποιος είναι, πραγματικά, ο
Κώστας Λαλιώτης;» επιδέχεται πάντα και νέες απαντήσεις…
