ΠΡΟΣΩΠΑ Η κορυφή του παγόβουνου

Ο Ρολάν Ντυμά δεν είναι ο μόνος στη Γαλλία που κατηγορείται για διαφθορά.

Τα σκάνδαλα διαδέχονται το ένα το άλλο. Κανένας νόμος, καμία εγκύκλιος δεν

μπορεί να σταματήσει το κακό.

Ας εξετάσουμε τα σκάνδαλα μόνο των τελευταίων εβδομάδων. Ο πρόεδρος Ζακ Σιράκ

κατηγορήθηκε για πράξεις διαφθοράς. Ο Ζαν-Κριστόφ Μιτεράν, πρώην δήμαρχος του

Παρισιού και γιος του πρώην προέδρου Μιτεράν, κλείστηκε στη φυλακή. Και ο

Ρολάν Ντυμά, πρώην πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, παραπέμφθηκε σε

δίκη. Δικαίως διερωτάται λοιπόν κανείς: γιατί υπάρχει τόση διαφθορά στη

Γαλλία; Και γιατί η χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό το συνεχιζόμενο

πρόβλημα;

Η διαφθορά στη Γαλλία δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, σημειώνει στη

«Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ο Ιβ Μενί, διευθυντής του Κέντρου Προχωρημένων Σπουδών

Ρομπέρ Σουμάν στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας. Παρ’ όλο

που η διαφθορά υπήρχε όμως πριν από τον πόλεμο και επί προεδρίας Ντε Γκωλ, οι

πολιτικές επιπτώσεις απορροφούνταν από τα μέσα ενημέρωσης, την απάθεια της

κοινής γνώμης και ένα κλίμα συνενοχής στους κόλπους της πολιτικής τάξης.

Το κλίμα άρχισε να αλλάζει στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Τα μέσα ενημέρωσης,

που ώς τότε δεν ενδιαφέρονταν να κάνουν έρευνες σε βάθος, άλλαξαν στάση.

Κριτική στάση απέναντι στους σοσιαλιστές υιοθέτησαν όχι μόνο ο οικονομικός

Τύπος και δεξιές εφημερίδες όπως η «Φιγκαρό», αλλά και η έγκυρη «Λε Μοντ», που

άρχισε να ερευνά υποθέσεις διαφθοράς είτε εμπλέκονταν σε αυτές δεξιοί είτε

αριστεροί. Οι δικαστές, ή μάλλον μερικοί δικαστές, έγιναν και αυτοί πιο

ενεργοί, υποστηριζόμενοι από μια κοινή γνώμη που ανακάλυπτε έκπληκτη τις

υπερβολές ή την απληστία των ηγετών της.

Ο μετασχηματισμός του συστήματος δεν θα ήταν όμως δυνατός χωρίς βαθιές

διαρθρωτικές αλλαγές. Η συσσώρευση των εξουσιών δέχθηκε έντονη κριτική λόγω

της σκανδαλώδους πολιτικής που ακολουθούσαν τοπικά διευθυντήρια, ενώ η

αλληλοσύνδεση των ελίτ δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στην ιδιωτικοποίηση και τη

διεθνοποίηση της γαλλικής οικονομίας. Τέλος, το όλο και συχνότερο φαινόμενο

κατανομής της εξουσίας μεταξύ προέδρων και πρωθυπουργών από αντίπαλα κόμματα

όξυνε τον ανταγωνισμό μεταξύ των κομμάτων και αποκάλυψε την αδυναμία ελέγχου

του συστήματος.

Ακόμη και αυτές οι αλλαγές, όμως, δεν αποδείχθηκαν αρκετά ισχυρές για να

αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που ασκείται η εξουσία στη Γαλλία. Η αντίσταση που

δείχνουν οι πολιτικές ελίτ εμποδίζει μια αληθινή κάθαρση. Το αποτέλεσμα είναι

η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων να είναι αργή μεν, αλλά γεμάτη απροσδόκητες

εξελίξεις. Τα κακά νέα είναι ότι η αναταραχή θα συνεχιστεί και το κόστος που

θα πληρώσουν οι πολιτικοί, τα κόμματα και οι θεσμοί της Γαλλίας θα είναι

υψηλό. Τα καλά νέα είναι ότι το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.