ΠΡΟΣΩΠΑ Ένα καθυστερημένο μυθιστόρημα

Το τελευταίο μυθιστόρημα του διάσημου Μαροκινού συγγραφέα προκαλεί

κατηγορίες εναντίον του για λογοτεχνικό καιροσκοπισμό.

«Ήξερα καλά ότι θα μου έλεγαν, «α, το είχε βουλώσει όλα αυτά τα χρόνια και

τώρα… «. Είναι αλήθεια πως την εποχή εκείνη δεν έκανα τίποτε γι’ αυτούς τους

ανθρώπους», λέει ο Ταχάρ Μπεν Τζελούν για την έκδοση του μυθιστορήματός του με

τίτλο «Αυτή η εκτυφλωτική απουσία φωτός» (εκδ. Seuil) και θέμα τις αναμνήσεις

του Αζίζ Μπινεμπίν, ενός από τους 58 πραξικοπηματίες στρατιωτικούς που είχαν

θαφτεί ζωντανοί για 18 χρόνια από τον βασιλιά Χάσαν στο κάτεργο του Ταζμαμάρτ,

στη μέση της μαροκινής ερήμου. «Ήμουν σαν όλους τους Μαροκινούς, φοβόμουν. Δεν

ήθελα να αντιμετωπίσω κατά μέτωπο τον Χάσαν. Ήθελα να μπορώ να επιστρέφω στην

πατρίδα μου», λέει σήμερα για να δικαιολογήσει τις παλιότερες επιλογές του.

Όταν ο Μπεν Τζελούν εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1971, ανέλαβε ρόλο αφυπνιστή

συνειδήσεων και έγινε γνωστός στη συνέχεια για τις ανθρωπιστικές παρεμβάσεις

του (σχετικά με τον πόλεμο στην Τσετσενία, τις σφαγές στην Αλγερία…) και ως

ο συγγραφέας του βιβλίου «Εξηγώντας τον ρατσισμό στην κόρη μου», που πούλησε

400.000 αντίτυπα και διδάσκεται πλέον στα γαλλικά σχολεία. Στο Μαρόκο, όμως,

έγινε μάλλον γνωστός για τις επαφές του με την Αυλή. Το 1987, όταν τιμήθηκε με

το γαλλικό Βραβείο Γκονκούρ, ο Χάσαν τού είχε στείλει «πατρικά συγχαρητήρια»

και του είχε εκφράσει την «υψηλή ευαρέσκειά» του. Προσκλήθηκε,

παρασημοφορήθηκε, τιμήθηκε ποικιλοτρόπως από τον μονάρχη και ουδέποτε

διακινδύνευσε ούτε υπαινιγμό κατά του καθεστώτος, σε μια εποχή που

πολλαπλασιάζονταν οι καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ­ από

τους 58 κρατούμενους, μόλις 28 ήταν ζωντανοί το 1991 για να αποφυλακιστούν,

ανθρώπινα φαντάσματα, από το κολαστήριο.

Η έκδοση του βιβλίου του έχει δημιουργήσει κι ένα θέμα δεοντολογίας. Ο Αχμέντ

Μαρζουκί, ένας από τους 28 επιζήσαντες του Ταζμαμάρτ, ο οποίος προσπαθεί να

εκδώσει τη μαρτυρία του από το 1995 και εμποδίζεται από τις μαροκινές αρχές,

κατάφερε επιτέλους να κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες το βιβλίο του με τίτλο

«Ταζμαμάρτ Κελί 10» από τις εκδόσεις Paris-Mediterranee. «Θα ήταν λιγότερο

κυνικό και λιγότερο αναξιοπρεπές, ιδιαίτερα για ένα Βραβείο Γκονκούρ, αν ο

Ταχάρ Μπεν Τζελούν καθυστερούσε την έκδοση του μυθιστορήματός του ένα δυο

μήνες, ώστε να μην κλέψει από τον Μαρζουκί την προσοχή που αξίζει το δικό του

βιβλίο-μαρτυρία», έγραψε η «Ημερησία του Μαρόκου». «Γιατί ο Ταχάρ Μπεν Τζελούν

δεν έγραψε νωρίτερα για το Ταζμαμάρτ, ενώ ο γαλλικός Τύπος άρχισε να μιλάει

γι’ αυτό στις αρχές της δεκαετίας του ’80;», αναρωτιέται η εφημερίδα. «Σε κάθε

περίπτωση», καταλήγει, «πρόκειται για ένα πολύ συγκινητικό βιβλίο που έχει το

προσόν ότι καταλαβαίνει την αλήθεια και προσπαθεί να εξορκίσει ένα θλιβερό παρελθόν».