Διαμάχη επιστημόνων για τις μετρήσεις ουρανίου

Οι ΝΑΤΟϊκοί βομβαρδισμοί στην πρώην Γιουγκοσλαβία με τη χρήση βλημάτων

απεμπλουτισμένου ουρανίου δεν προκάλεσαν μόνο την εύλογη ανησυχία στην κοινή

γνώμη για τις επακόλουθες επιπτώσεις στην υγεία μας, αλλά πολύ περισσότερο

αποτέλεσαν το πρόσφορο έδαφος για να ευδοκιμήσει μια ακόμη επιστημονική

διαμάχη.

Τις τελευταίες ημέρες όλοι μας γίναμε μάρτυρες ενός ακόμα επεισοδίου αυτού του

σίριαλ, που το σενάριό του επικεντρώνεται γύρω από το πλέον εύλογο ερώτημα του

καθενός μας, αν δηλαδή η χώρα μας και κατ’ επέκταση η υγεία μας κινδυνεύει

άμεσα από τις ποσότητες απεμπλουτισμένου ουρανίου.

Δύο καθηγητές πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Βορείου Ελλάδος, ο καθηγητής

Φυσικής της Ατμόσφαιρας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης κ. Χρήστος

Ζερεφός, και ο καθηγητής Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου

Θράκης Σπύρος Ραψομανίκης δέχτηκαν τις τελευταίες ημέρες τα επικριτικά βέλη

συναδέλφων τους οι οποίοι αμφισβήτησαν τα δεδομένα που προέκυψαν μέσα από τη

διακρατικής συνεργασίας έκθεση Focus για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην

ευρύτερη περιοχή ­ στην οποία μετείχαν και οι δύο ­ και κυρίως τις εκτιμήσεις

τους ότι οι ενδεχόμενες επιπτώσεις πρέπει να θέσουν σε εγρήγορση την πολιτεία.

Επιστήμονες από τον Δημόκριτο, όπως ο διευθυντής του Εργαστηρίου Ελέγχου

Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος κ. Μιχάλης Αντωνόπουλος και από το Αριστοτέλειο

Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπως ο διευθυντής του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης

Περιβάλλοντος, κ. Θεμιστοκλής Κουιμτζής, αμφισβήτησαν το δικαίωμα των Ζερεφού

– Ραψομανίκη «να επικαλούνται μετρήσεις για θέματα, όπως η ραδιενέργεια, τα

οποία δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν λόγω της ιδιότητάς τους».

Θέση στη διαμάχη έλαβε και ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Κώστας Λαλιώτης ο οποίος

διέψευσε τα λεγόμενα του κ. Σπ. Ραψομανίκη περί κινδύνου στη χώρα μας από

υψηλές συγκεντρώσεις.

Η αλήθεια είναι ότι ο αναμφισβήτητα εγνωσμένου κύρους καθηγητής Χρήστος

Ζερεφός, που τυγχάνει μέλος της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων,

τιμηθείς σε ειδική εκδήλωση από τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς, έχει

δεχτεί τις τελευταίες ημέρες διάφορες επιθέσεις για τον τρόπο που

ευαισθητοποιεί την κοινή γνώμη γύρω από θέματα που σχετίζονται με

περιβαλλοντικές ρυπάνσεις.

Ο ίδιος όμως ο Αλεξανδρινός επιστήμονας δηλώνει ότι «για κίνδυνο στην Ελλάδα

δεν μίλησα ποτέ» και ότι «η μακρόχρονη ενασχόλησή μου με τα θέματα του

περιβάλλοντος μού δίνει το δικαίωμα να ανησυχώ σαν άνθρωπος και σαν

επιστήμονας». Προσθέτει μάλιστα: «Ποτέ δεν κινδυνολόγησα αλλά εξέφρασα την

ανησυχία μου, που ήταν ανησυχία και άλλων συναδέλφων, όταν γίνονταν οι

εχθροπραξίες. Κινδυνολόγος θα μπορούσε να είναι ένας αμόρφωτος, ο οποίος,

λέγοντας τη γνώμη του χωρίς τεκμηρίωση, θα διέσπερνε τον κίνδυνο».

Μιλώντας χθες στα «ΝΕΑ», ο κ. Χρ. Ζερεφός είπε: «Τα προγράμματα που έχω φέρει

στο Πανεπιστήμιο είναι περισσότερα από 45 και είναι όλα τους ανταγωνιστικά, με

χρηματοδότες ξένους οργανισμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ποτέ μου δεν

θέλησα να λάβω επιχορήγηση όπως μου είχε προταθεί από το σημερινό υπουργό

Περιβάλλοντος γιατί τότε τα αποτελέσματα των ερευνών μου θα μπορούσαν να

τεθούν υπό αμφισβήτηση».

Διέψευσε δε ότι παραιτήθηκε από το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.

Ο Αλεξανδρινός καθηγητής δηλώνει αποφασισμένος να απόσχει πλέον από τα φώτα

της δημοσιότητας και να αφοσιωθεί στο επιστημονικό του έργο, «που είναι πολύ

πιο σοβαρό από τις δημόσιες αντιπαραθέσεις».

Διέψευσε τα περί παραίτησής του ο Ζερεφός

Κατηγορηματικά διαψεύδει τις φήμες περί παραίτησής του από το Συμβούλιο

Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου, ως διαφωνών με την τακτική

εφησυχασμού που επιβάλλει το προεδρείο του οργάνου, ο καθηγητής Φυσικής της

Ατμόσφαιρας Χρήστος Ζερεφός.

Οι πληροφορίες που έκαναν λόγο για αποχώρησή του καθηγητή από το Συμβούλιο

προκάλεσαν σύγχυση και στους κόλπους του Πανεπιστημίου, αφού σύμφωνα με αυτές

ο κ. Ζερεφός υπέβαλε εγγράφως την παραίτησή του στην πρυτανεία του

εκπαιδευτικού ιδρύματος.

Ακόμη και ο πρόεδρος του Συμβουλίου καθηγητής Νικόλαος Μουσιόπουλος

επιβεβαίωνε χθες το πρωί τη σχετική φημολογία θεωρώντας ότι ο συνάδελφός του

στο επιστημονικό συμβούλιο έχει παραιτηθεί από αυτό επειδή θεώρησε ότι

αμφισβητήθηκε η επιστημονική του άποψη.

Μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο κ. Ζερεφός αρνήθηκε με τον πλέον σαφή τρόπο τα όσα

ακούστηκαν ή δημοσιεύθηκαν γύρω από το θέμα και διευκρίνισε ότι απλώς δεν

συνυπέγραψε το κείμενο των 15 επιστημόνων συναδέλφων του εκτιμώντας ότι σ’

αυτό περιλαμβάνονται σημεία για τα οποία διατηρεί έντονες επιφυλάξεις. «Η

διαφωνία μου οφείλεται σε επιστημονικούς λόγους, άσχετους ωστόσο με το θέμα

των μετρήσεων που έχουν γίνει στον ελλαδικό χώρο» εξήγησε με δηλώσεις του ο

καθηγητής, αποφεύγοντας να σχολιάσει περισσότερο το θέμα που ανέκυψε.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Ζερεφός ενοχλήθηκε από το σημείο του κειμένου που

δόθηκε στη δημοσιότητα και στο οποίο αναφέρεται πως «το Πανεπιστήμιο δεν

δεσμεύεται από πραγματογνωμοσύνες μεμονωμένων επιστημόνων που φέρουν και

ακέραια την ευθύνη για τις όποιες συνέπειες των τοποθετήσεών τους». Κι αυτό

διότι τόσο ο ίδιος όσο και ο συνάδελφός του στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο

Θράκης Σπύρος Ραψομανίκης είχαν επικαλεστεί μετά την έναρξη των ΝΑΤΟϊκών

βομβαρδισμών στη Σερβία στοιχεία που μιλούσαν για πιθανές περιβαλλοντικές

επιπτώσεις ακόμη και στην Ελλάδα.

Ένα ακόμη σημείο που προκαλεί ερωτηματικά είναι το γεγονός πως με την έκδοση

του επιστημονικού ψηφίσματος μέλη του Συμβουλίου υποστήριζαν ότι εγκρίθηκε

ομόφωνα από το σύνολο των παρόντων, στην έκτακτη συνεδρίαση, μελών.

Κ. ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ: «Εκτιμήσεις με βάση τις σημερινές μετρήσεις θα είναι

λάθος»!

«Όποια εκτίμηση της επικινδυνότητας και των συνεπειών γίνει με βάση τις

σημερινές μετρήσεις θα είναι ελλιπής και εσφαλμένη», τονίζει ο κ. Κώστας

Παπαστεφάνου, αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Θεσσαλονίκης. «Το εγχείρημα της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας να

πραγματοποιήσει μετρήσεις στο Κόσοβο είναι κάτι, δεν είναι όμως το άπαν. Όλες

οι προσπάθειες που ξεκινούν σήμερα απέχουν πολύ από την ουσία του προβλήματος.

Και η ουσία είναι οι μετρήσεις της ραδιενέργειας, αν όχι στη διάρκεια του

πολέμου τουλάχιστον αμέσως μετά».

Ο κ. Παπαστεφάνου επισημαίνει πως κανένας φορέας δεν έκανε μετρήσεις

ραδιενέργειας και μελέτες στην περιοχή, για ενάμιση χρόνο, κανείς δεν είναι σε

θέση να περιγράψει την κατάσταση του περιβάλλοντος. «Με αποτέλεσμα σήμερα να

υπάρχει μόνο πανικός. Πανικόβλητοι οι στρατευμένοι, πανικόβλητοι οι φοιτητές,

χωρίς όμως κανείς να ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει. Όλοι, απλά, υποθέτουν. Κανείς

δεν γνωρίζει πόση ραδιενέργεια υπήρχε, πόση υπάρχει σήμερα, τι υπολείμματα

υπάρχουν στα τρόφιμα, αν χρειαζόταν να εκκενωθούν περιοχές ή να απαγορευθεί η

χρήση συγκεκριμένων προϊόντων».

Η προσπάθεια που ξεκινά τώρα για τη μελέτη της ραδιενέργειας στην περιοχή,

είναι ιδιαίτερα απαιτητική. «Το εγχείρημα είναι τεράστιο, απαιτεί πολλή

δουλειά, χρόνο και χρήματα», σημειώνει ο ίδιος. «Για να ξέρουμε τουλάχιστον τι

μας περιμένει… Τι θα συμβεί στα πέντε επόμενα χρόνια ­ όταν πια θα είναι

εμφανείς οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας. Και είναι επιτέλους καιρός να

στραφούμε προς τις συγκεκριμένες περιοχές και τους ανθρώπους που ζούσαν, ζουν

και θα ζουν εκεί ­ εκείνους δηλαδή που αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο,

οι οποίοι όμως αντιμετωπίζονται ως πολίτες Β’ κατηγορίας».