Αναζήτηση
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε ακούσει ακόμη και από επίσημα χείλη ότι η
Σοφοκλέους μπορεί να επηρεαστεί, είτε ανοδικά είτε πτωτικά, από τις κινήσεις
διαφόρων «αετονύχηδων» στο Χρηματιστήριο Παραγώγων.
Ιδίως την τελευταία περίοδο, που η Σοφοκλέους δεχόταν ισχυρές πιέσεις,
υποστηρίχτηκε ότι με συντονισμένες κινήσεις επενδυτών στο Χρηματιστήριο
Παραγώγων, που διαθέτουν ρευστότητα ή μετοχές, μπορούν να οδηγήσουν το
Χρηματιστήριο και ειδικά τους δείκτες FTSE/ASE-20 και FTSE/ASE-40 εκεί που
επιθυμούν.
Άλλωστε, στους δείκτες αυτούς στηρίζονται τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης
και τα δικαιώματα που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο
Παραγώγων.
Οι τακτικές χειραγώγησης
Μερικές από τις τακτικές που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Σοφοκλέους στο έλεος
των επενδυτών αυτών στα παράγωγα, είναι οι εξής:
Πρώτον, να εκμεταλλευτούν το προϊόν του δανεισμού τίτλων. Με το προϊόν
αυτό δανείζονται μετοχές, τις οποίες τις πουλούν στη συνέχεια στη Σοφοκλέους
δημιουργώντας πιέσεις τόσο στον συγκεκριμένο τίτλο όσο και στον δείκτη στον
οποίο συμμετέχει. Παράλληλα, οι επενδυτές αυτοί παίρνουν θέση πωλητή στα
παράγωγα στον συγκεκριμένο δείκτη και έχουν διπλό όφελος: κέρδη από την πτώση
των τιμών των συμβολαίων και κέρδη από την πτώση της τιμής της μετοχής, αφού
την ξαναγοράζουν σε χαμηλότερα επίπεδα.
Δεύτερον, μεγάλοι θεσμικοί ή ιδιώτες επενδυτές που έχουν ήδη μεγάλες
θέσεις σε μετοχές εταιρειών υψηλής κεφαλαιοποίησης πωλούν τις μετοχές τους και
προκαλούν πιέσεις στη Σοφοκλέους. Παράλληλα, γίνονται πωλητές συμβολαίων στα
παράγωγα και κερδίζουν διπλά, όπως στην πρώτη περίπτωση.
Τρίτον, θεσμικοί και ιδιώτες επενδυτές προκαλούν με αγορές ή πωλήσεις
συμβολαίων στα παράγωγα ανοδικές ή πτωτικές, αντίστοιχα, προσδοκίες για την
πορεία της Σοφοκλέους. Στη συνέχεια εκμεταλλεύονται τις προσδοκίες αυτές στη
Σοφοκλέους.
Μπορεί, ενδεχομένως, να υπάρχουν κι άλλες τεχνικές χειραγώγησης της αγοράς
παραγώγων και της Σοφοκλέους. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η πρόταση του ΣΜΕΧΑ που
υποβλήθηκε στον πρόεδρο του ΧΑΑ κ. Παναγιώτη Αλεξάκη την 1η Δεκεμβρίου 2000.
Συγκεκριμένα, ο ΣΜΕΧΑ πρότεινε «ουσιαστικότερους ελέγχους για τον εντοπισμό
τυχόν παράτυπων εντολών short selling (ανοικτές πωλήσεις) από το εξωτερικό.
Θεωρούμε ότι ωρίμασε ο χρόνος εφαρμογής του short selling και στην Ελλάδα,
όπως στις ανεπτυγμένες αγορές, ώστε να μην είναι προνόμιο λίγων». Σημειώνεται
ότι η πρόταση συνοδεύτηκε και από άλλες έξι, οι οποίες είχαν σχέση, μεταξύ
άλλων, με τη μείωση της φορολογίας, τις διαρθρωτικές αλλαγές, την
«αποποινικοποίηση» της αγοράς κ.λπ.
Τι υποστηρίζει το ΧΠΑ
Στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων θεωρούν ότι η χειραγώγηση της Σοφοκλέους
μέσω των παραγώγων είναι απίθανη και χαριτολογώντας είπαν ότι είναι πιο πιθανό
να δημιουργηθούν ανοδικές τάσεις στο Χρηματιστήριο, παρά πτωτικές.
Μιλώντας στην «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» ο κ. Ιάκωβος Ηλιάδης, στέλεχος του Τμήματος Έρευνας
και Ανάπτυξης του Χρηματιστηρίου Παραγώγων, μας απαρίθμησε 8 βασικά
επιχειρήματα τα οποία καταρρίπτουν τους παραπάνω ισχυρισμούς. Συγκεκριμένα:
Πρώτον, μόνον 5 κωδικοί, αυτοί δηλαδή που αντιστοιχούν στους Ειδικούς
Διαπραγματευτές Τύπου Β στο Χρηματιστήριο Παραγώγων, μπορούν να δανειστούν
τίτλους, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να τους πουλήσουν στη Σοφοκλέους.
Δεύτερον, ο μικρός αυτός αριθμός κωδικών που έχει αυτή τη δυνατότητα,
αφενός δεν έχει τη δυνατότητα να πιέσει τη Σοφοκλέους και αφετέρου είναι άμεσα
ελεγχόμενος.
Τρίτον, απαγορεύεται ο ταυτόχρονος δανεισμός τίτλων για την πώλησή τους
στη Σοφοκλέους και η λήψη θέσεων πωλητή στα παράγωγα. Δηλαδή, για να μπορέσει
ένας Ειδικός Διαπραγματευτής Τύπου Β να κάνει χρήση του προϊόντος του
δανεισμού τίτλων θα πρέπει να είναι αγοραστής στα παράγωγα, και μάλιστα
ισοδύναμης αξίας αναφοράς με αυτή που δανείζεται για να πουλήσει ανοικτά.
Τέταρτον, εκτός του ότι λειτουργεί σύστημα on line παρακολούθησης για
ανεπιθύμητες συμπεριφορές, όλα τα στοιχεία (συνολικές ανοικτές θέσεις, τιμές,
συνολικός όγκος κ.λπ.) δημοσιεύονται καθημερινά και είναι διαθέσιμα σε όλους
τους επενδυτές και τις εποπτικές αρχές. Τα στοιχεία αυτά είναι διαθέσιμα τόσο
στο internet όσο και στον Τύπο.
Πέμπτον, εάν υποθέσουμε ότι κάποιος δεν κάνει δανεισμό τίτλων, αλλά
έχει μετοχές και τις πουλά στη Σοφοκλέους για να δημιουργήσει πιέσεις και να
επωφεληθεί από τη θέση πώλησης στο συμβόλαιο που παράλληλα πήρε στο
Χρηματιστήριο Παραγώγων, τότε πρόκειται για μία δύσκολη, με μεγάλο κόστος και
μάλλον άσκοπη ενέργεια. Κι αυτό για τους εξής απλούς λόγους:
Η κύρια πίεση ασκείται στη μετοχή και όχι στον δείκτη. Τα πιθανά κέρδη από τα
παράγωγα θα πραγματοποιούνταν από μεγάλη πτώση στο δείκτη, αφού τα συμβόλαια
συνδέονται με δείκτες και όχι με μετοχές.
Συνεπώς, θα μπορούσε να προχωρήσει σε αυτή την τακτική χωρίς να
δραστηριοποιηθεί καθόλου στα παράγωγα. Δηλαδή, να πουλήσει τις πολλές μετοχές
του στη Σοφοκλέους, να πιεστεί η τιμή της μετοχής και στη συνέχεια να τις
ξαναγοράσει σε χαμηλότερα επίπεδα.
Η ταυτόχρονη πώληση μετοχών στη Σοφοκλέους και η πώληση συμβολαίων στο ΧΠΑ
αυξάνει το κόστος, διότι ο επενδυτής θα πρέπει να πληρώσει το λεγόμενο
περιθώριο ασφάλισης, το οποίο για τα ΣΜΕ στον δείκτη FTSE/ASE-20 είναι 12% επί
της συνολικής αξίας της επένδυσης στα παράγωγα και καταβάλλεται καθημερινά.
Μάλιστα, το ποσοστό αυτό είναι εκείνο που ορίζει η ΕΤΕΣΕΠ και στις
χρηματιστηριακές εταιρείες είναι μεγαλύτερο. Άρα, η κίνηση αυτή έχει κόστος
και δέσμευση ρευστότητας. Το κόστος αυτό είναι δυσανάλογο προς το «όφελος» από
την πτώση του δείκτη.
Όσον αφορά στον «ψυχολογικό» επηρεασμό των τιμών των συμβολαίων για τις
προσδοκίες που μπορούν να δημιουργήσουν στη Σοφοκλέους, ο κ. Ηλιάδης
αντιπαρατηρεί τα εξής:
Στην αμερικανική αγορά οι επενδυτές παρακολουθούν πριν από το άνοιγμα της
τρέχουσας αγοράς (Χρηματιστήριο Νέας Υόρκης, Nasdaq κ.λπ.) τις προθεσμιακές
τιμές των συμβολαίων, ως ένδειξη της πιθανής τάσης που πρόκειται να
ακολουθηθεί στα Χρηματιστήρια. Στην Ελλάδα όμως ο χρόνος διαπραγμάτευσης των
παραγώγων και των μετοχών σχεδόν ταυτίζεται.
Η διαπραγμάτευση των προθεσμιακών συμβολαίων ξεκινά στις 10.15 π.μ. (στα μέσα
της προσυνεδρίασης στο ΧΑΑ) και λήγει στις 3 μ.μ. (45 λεπτά μετά το τέλος της
συνεδρίασης στο ΧΑΑ). Συνεπώς, από τις 2.15 έως τις 3 μ.μ. η τάση στα παράγωγα
μπορεί να αποτελέσει κάποια ένδειξη για το άνοιγμα της επόμενης συνεδρίασης
στη Σοφοκλέους, εφόσον στο διάστημα αυτό προέκυψε κάποια είδηση.
Η αλήθεια είναι όμως ότι οι προθεσμιακές τιμές αντικατοπτρίζουν τις προσδοκίες
της αγοράς τη συγκεκριμένη στιγμή και κάθε μέρα αλλάζουν. Διαφορετικά, τα
παράγωγα θα αποτελούσαν μοντέλο βραχυπρόθεσμης, μεσοπρόθεσμης και
μακροπρόθεσμης πρόβλεψης των τιμών στα Χρηματιστήρια και οι τεχνικές αναλύσεις
θα είχαν καταργηθεί.
