ΒΟΪΣΛΑΒ ΚΟΣΤΟΥΝΙΤΣΑ Πόλεμος, αν αλλάξουν τα σύνορα στα Βαλκάνια

Με πορεία μέσα σε ενεργό ναρκοπέδιο παρομοιάζει την πολιτική που θα πρέπει

να ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Βόισλαβ Κοστούνιτσα στο θέμα

του Κοσσυφοπεδίου και του Μαυροβουνίου.

«Νομίζω ότι θα είμαι σε θέση να βρω τα κατάλληλα μονοπάτια, περνώντας με

ασφάλεια μέσα από το ναρκοπέδιο αυτό», λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στα «ΝΕΑ»

και υπενθυμίζει, απευθυνόμενος στη διεθνή κοινότητα, ότι ενδεχόμενη νέα αλλαγή

συνόρων στα Βαλκάνια θα οδηγήσει πάλι σε πολεμική αναμέτρηση.

Στη συνέντευξη, που μας παραχώρησε στο Μέγαρο της Ομοσπονδίας, στο Βελιγράδι,

το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, λίγο πριν αναχωρήσει για ιδιωτική

επίσκεψη στο Άγιον Όρος, ο κ. Κοστούνιτσα αναγνωρίζει τη σημαντική βοήθεια της

Ελλάδας στο ξεπέρασμα της κρίσης στη Γιουγκοσλαβία και στην επανένταξη της

χώρας στους διεθνείς οργανισμούς και αναφέρεται, ιδιαίτερα, στη σημασία της

επίσκεψης του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου στο Βελιγράδι τις

παραμονές των εκλογών.

Μετέφερε, λέει χαρακτηριστικά, τις θέσεις και τα μηνύματα «όχι μόνον της

Ελλάδας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του προεδρείου της Ε.Ε. της

Γαλλίας…».

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας επισημαίνει ακόμη

τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ελλάδα στις

εξελίξεις στα Βαλκάνια, καλεί τους Έλληνες επιχειρηματίες να επενδύσουν στη

χώρα του και επαναλαμβάνει ότι δεν είναι στις προτεραιότητές του ­ παρά τις

πιέσεις που δέχεται ­ η παραπομπή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς σε δίκη.

ΕΡ.: Κύριε πρόεδρε, σημαίνει κάτι ξεχωριστό για σας η επίσκεψή σας στην

Ελλάδα;

ΑΠ.: Φυσικά. Με την Ελλάδα είχαμε πάντα, όχι απλά καλές, αλλά φιλικότατες

σχέσεις. Οι σχέσεις αυτές, μάλιστα, όταν χρειάστηκε, ενισχύθηκαν και με κάποια

οικονομική βοήθεια από τη χώρα σας. Οι σχέσεις των λαών μας έχουν βαθιά τις

ρίζες, σε παλιές εποχές. Όσον αφορά αυτή την επίσκεψή μου στο Άγιον Όρος,

είναι λίγο παράδοξη. Έπειτα από 14 χρόνια, από το 1986, επιστρέφω στο Άγιον

Όρος. Παλαιότερα, η πολιτική ήταν αυτή που με εμπόδιζε να επισκεφθώ το λίκνο

της Ορθοδοξίας και σήμερα η πολιτική είναι πάλι αυτή που συνέβαλε στην

επίσκεψή μου. Εννοώ πως τώρα η θέση μου, ως προέδρου της Ομοσπονδιακής

Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, μου προσφέρει αυτή τη δυνατότητα να επισκεφθώ

το Άγιον Όρος και να πάω να προσκυνήσω στη Μονή Χιλανδαρίου…

Θετικές προοπτικές

ΕΡ.: Το τελευταίο διάστημα, παρατηρείται μια ιδιαίτερη κινητικότητα στις

ελληνογιουγκοσλαβικές σχέσεις. Πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει αυτή η συνεργασία με

την Ελλάδα;

ΑΠ.: Προοιωνίζεται κάτι το πολύ καλό και θετικό. Σημαίνει εξέλιξη των διμερών

σχέσεων, δεδομένου ότι η χώρα μας, πλέον, δεν τελεί υπό καθεστώς κυρώσεων. Οι

κυρώσεις που υπήρχαν, εμπόδιζαν την ανάπτυξη αυτής της συνεργασίας, αν και από

ελληνικής πλευράς υπήρχε και τότε ετοιμότητα για συνεργασία. Η εικόνα μας την

εποχή των κυρώσεων διευκολύνετο εν μέρει και χάρη στην υποστήριξη της Ελλάδας.

Υπάρχει η δυνατότητα, τώρα, για μια διεύρυνση της οικονομικής συνεργασίας και

των ελληνικών επενδύσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χώρα είναι υποχρεωμένη

να προσαρμόσει τη νομοθεσία της προς τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Πιστεύω πως

και οι Έλληνες επιχειρηματίες καθώς και οι επιχειρηματίες άλλων χωρών έχουν

απόλυτα συνειδητοποιήσει ότι στη Γιουγκοσλαβία δεν είναι δυνατόν να γίνουν

άλλες αλλαγές. Έχουν αντιληφθεί ότι η κατάσταση εδώ είναι απόλυτα σταθερή.

ΕΡ.: Κατά την επίσημη επίσκεψή σας στην Αθήνα, ποια θα είναι η ατζέντα των

συνομιλιών σας με την ελληνική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία;

ΑΠ: Η κοινή προβολή στα θέματα που αφορούν τη διμερή συνεργασία. Εκείνο που

οδηγεί και την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία προς διεθνείς πολυμερείς

συνεργασίες. Στα θέματα της διμερούς οικονομικής συνεργασίας ελπίζω ότι θα

υπάρξει ενδιαφέρον από τους αρμόδιους οικονομικούς παράγοντες κατά την

επίσκεψή μου στην Αθήνα. Επίσης, θα συζητήσουμε και για άλλες μορφές

συνεργασίας, όπως π.χ. σε πολιτιστικά θέματα και όχι μόνον…

ΕΡ.: Έγινε γνωστό ότι η επίσημη αυτή επίσκεψή σας θα γίνει στις 13

Δεκεμβρίου…

ΑΠ.: Νομίζω ότι η ημερομηνία της επίσκεψής μου θα καθορισθεί αργότερα και θα

γίνει, πάντως, λίγο μετά…

Ο ρόλος της Ελλάδας

ΕΡ.: Πόσο σημαντικός ήταν ο ρόλος της Ελλάδας στην ομαλή διευθέτηση της

κρίσης, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, αλλά και στην επάνοδο της

Γιουγκοσλαβίας στη Διεθνή Κοινότητα;

ΑΠ.: Ασφαλώς, ο ρόλος της Ελλάδας ήταν σημαντικός και την περίοδο προ των

εκλογών και μετά τις εκλογές. Επισημαίνω το γεγονός ότι προ των εκλογών

επισκέφθηκε τη χώρα μας ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, ο κ. Γ. Παπανδρέου. Ο

κ. Παπανδρέου ήρθε εδώ κομίζοντας μηνύματα, όχι μόνον εκ μέρους της Ελλάδας

αλλά και εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και για την ακρίβεια, μετέφερε

μηνύματα όχι απλά εκ μέρους της Ε.Ε. αλλά του προεδρείου της, της Γαλλίας.

Η ελληνική βοήθεια

ΕΡ.: Τελικά, κ. πρόεδρε, τι μπορεί να προσφέρει παραπέρα η Ελλάδα στη

Γιουγκοσλαβία, αλλά και τι μπορεί να περιμένει από τη χώρα σας;

ΑΠ.: Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει στη Γιουγκοσλαβία τη βοήθεια αυτή που

πρόσφερε μέχρι τώρα και η οποία αφορά την επανένταξή μας στις ευρωπαϊκές

ενοποιήσεις. Δηλαδή, την επανένταξή μας στους Διεθνείς Οργανισμούς. Η Ελλάδα

μπορεί να μας βοηθήσει, και πράγματι μας βοηθάει ακόμη περισσότερο, αφού ως

γειτονική χώρα γνωρίζει πολύ καλύτερα από τους άλλους Ευρωπαίους την κατάσταση

στην περιοχή μας. Από την άλλη πλευρά, η Γιουγκοσλαβία μαζί με την Ελλάδα

μπορούν να προσφέρουν ένα μοντέλο συνεργασίας στις υπόλοιπες χώρες της

Ευρώπης, ένα μοντέλο το οποίο θα συνέβαλλε στη σταθεροποίηση της ειρήνης και

της σταθερότητας στον χώρο της Βαλκανικής.

Και πρέπει να ξέρετε ότι η Ελλάδα θα παραμείνει για μας ακόμη μεγαλύτερη φίλη.

Η πιστή Πηνελόπη για τη Γιουγκοσλαβία.

Πορεία μέσα από ναρκοπέδιο…

Η απομάκρυνση του Σ. Μιλόσεβιτς από την εξουσία, παρά την αρχική αισιοδοξία

δεν δημιούργησε αυτόματα κάποια μαγική εικόνα στη χώρα, ούτε έλυσε ­ παρά τις

υποσχέσεις των «όψιμων φίλων» της Σερβίας ­ τα μεγάλα προβλήματα που

αντιμετωπίζει η χώρα. Οι πιο ψύχραιμοι επισημαίνουν πως αν ο δρόμος προς την

εθνική ανεξαρτησία και τη δημοκρατία για κάθε λαό έχει τις δυσκολίες του, για

τη σημερινή Γιουγκοσλαβία μοιάζει με πέρασμα μέσα από ενεργό ναρκοπέδιο.

Παρατήρηση με την οποία συμφώνησε και ο πρόεδρος Κοστούνιτσα.

ΑΠ.: Πρόκειται πραγματικά για ναρκοπέδιο με πάρα πολλές νάρκες… Ορισμένες

απ’ αυτές τις νάρκες έχουν τοποθετηθεί στο παρελθόν και δεν υπάρχει αμφιβολία

ότι το Κοσσυφοπέδιο είναι μία από τις παμπάλαιες νάρκες. Επίσης μια ισχυρή

νάρκη είναι και η οικονομική και κοινωνική κατάσταση στη χώρα, που προκλήθηκε

από τις κυρώσεις της διεθνούς κοινότητας και στη συνέχεια από τους

βομβαρδισμούς. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν ­ κατά κάποιο τρόπο ­ και

καινούργιες νάρκες.

Και μιλάω για τις σχέσεις με το Μαυροβούνιο. Νομίζω ότι θα είμαι σε θέση να

βρω τα κατάλληλα μονοπάτια, περνώντας με ασφάλεια μέσα από το ναρκοπέδιο αυτό.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνει σεβαστό το Δίκαιο, είτε πρόκειται για το

Διεθνές Δίκαιο, είτε για το δικό μας εσωτερικό Δίκαιο. Πέρα απ’ όλα αυτά όμως

για το θέμα αυτό θα πρέπει να υπολογίζουμε και τη θέληση του λαού.

Ο μεγαλοϊδεατισμός της Αλβανίας

ΕΡ.: Πολλά πράγματα άλλαξαν ή ελπίζετε πως θ’ αλλάξουν. Αυτό που δεν φαίνεται

ν’ αλλάζει είναι ο μεγαλοϊδεατισμός κάποιων γειτόνων, όπως π.χ. της Αλβανίας.

Πόσο αισιόδοξος δηλώνετε ότι η κατάσταση αυτή μπορεί ν’ αλλάξει;

ΑΠ.: Ο μεγαλοϊδεατισμός της Αλβανίας παραμένει και εκδηλώνεται στην ουσία με

κάποια επιθυμία για τη δημιουργία κάποιου κινήματος. Στην παρούσα στιγμή η

ρεαλιστικότητα στον κόσμο είναι διαφορετική. Η διεθνής κοινότητα απεφάσισε να

καταπλεύσει στα Βαλκάνια σ’ ένα φιλειρηνικό λιμάνι, χωρίς εντάσεις, προστριβές

και πολέμους. Αυτό σημαίνει ότι θα αγωνισθούν και θα συνηγορήσουν υπέρ του

σεβασμού των υφιστάμενων συνόρων, υπέρ του απαραβίαστου των συνόρων.

Οποιαδήποτε αλλαγή των υφιστάμενων συνόρων θα μας οδηγούσε σε νέες

συγκρούσεις, σε νέους πολέμους και περιπέτειες στα Βαλκάνια.

ΕΡ.: Πόσο καθοριστικές για τις εξελίξεις στη χώρα θεωρείτε τις προσεχείς

βουλευτικές εκλογές, έστω κι αν τα γκάλοπ δίνουν στη DOS (Δημοκρατική

Αντιπολίτευση Σερβίας) συντριπτική πλειοψηφία 61%;

ΑΠ.: Οι εκλογές στις 23 Δεκεμβρίου είναι σημαντικότατες διότι νομίζω ότι οι

αλλαγές οι οποίες έχουν επιτευχθεί με την εκλογή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

δεν είναι ακόμη ικανοποιητικές…

Η άρνηση του Ρουγκόβα

ΕΡ.: Στείλατε επιστολή στον Ρουγκόβα για συνάντηση και έναρξη συνομιλιών. Τι

αποτέλεσμα είχε;

ΑΠ.: Έχω καλέσει τον Ρουγκόβα για συνομιλίες. Η αρχική του απάντηση ήταν

αρνητική, όμως αυτό είχε σχέση με τον φόβο που υπάρχει στους μετριοπαθείς

Αλβανούς από μία προσέγγιση. Στους μετριοπαθείς Αλβανούς συγκαταλέγεται και ο

κ. Ρουγκόβα.

ΕΡ.: Ειρήνη στα Βαλκάνια, οικονομική ανάκαμψη στην ευρύτερη περιοχή, επιστροφή

των προσφύγων, σταθερότητα. Ουτοπία ή στόχος εφικτός, με προϋποθέσεις και

αμοιβαίες υποχωρήσεις των εθνοτήτων;

ΑΠ.: Δεν είναι ουτοπία. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ορισμένα απ’ αυτά θα

πραγματοποιηθούν ευκολότερα και άλλα δυσκολότερα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα

υπάρξει ειρήνη. Στην πραγματικότητα η ειρήνη ήδη υπάρχει. Στην ουσία η ειρήνη

θριάμβευσε πάνω στον πόλεμο. Όμως κάποια απ’ αυτά που ρωτήσατε, όπως η

επάνοδος των προσφύγων, θα προχωρήσουν με μεγαλύτερες δυσκολίες. Κι αυτό γιατί

η ειρήνη μόλις τώρα άρχισε να εμπεδώνεται…

ΕΡ.: Οι εξελίξεις στην Αμερική και μια επίσκεψή σας στην Ουάσιγκτον πιστεύετε

ότι θα συνέβαλλαν καθοριστικά στην επιθυμητή λύση για τη χώρα σας;

ΑΠ.: Για μας στην παρούσα στιγμή σημασία έχει ο σεβασμός των διεθνών

συμφωνιών, των έγγραφων κυρίως. Η απόφαση 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας και ο

σεβασμός της, κυρίως ο σεβασμός της στρατιωτικοτεχνικής συμφωνίας του

Κουμάνοβο. Και όλα αυτά με την μέγιστη δυνατή σύμπραξη της Ευρώπης και των

Διεθνών Οργανισμών. Από την άλλη πλευρά η Αμερική σήμερα διακατέχεται από τη

δική της εκλογική κρίση. Αυτό αφορά και τη σημερινή ηγεσία και αυτή που

αποχωρεί…

ΕΡ.: Άφησα τελευταία, κ. πρόεδρε, την ερώτηση για τον κ. Μιλόσεβιτς. Αρκετά

στελέχη της DOS προτείνουν μετά τις εκλογές να δικαστεί στο Βελιγράδι ο κ.

Μιλόσεβιτς. Συμφωνείτε με αυτή τη πρόταση, αν κι έχετε δηλώσει πως η παραπομπή

Μιλόσεβιτς δεν είναι στις προτεραιότητές σας;

ΑΠ.: Το ίδιο πιστεύω και τώρα, τη στιγμή μάλιστα που βρισκόμαστε λίγες

εβδομάδες πριν από τις βουλευτικές εκλογές. Σημασία έχει μετά τις εκλογές να

εγκαθιδρυθεί κράτος δικαίου, κράτος στο οποίο θα ισχύουν οι νόμοι και όχι η

θέληση και το κέφι κάποιων άλλων, μεμονωμένων, ατόμων…