Δικαίωση για τους δεσπότες του ΕΑΜ

Δύο από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες της Εκκλησίας της Ελλάδος, τους

Μητροπολίτες Κοζάνης Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιο, οι οποίοι αγωνίστηκαν κατά

των Γερμανών μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ και είχαν κηρυχθεί έκπτωτοι,

αποφάσισε να τιμήσει ο Αρχιεπίσκοπος.

Όπως έγινε γνωστό χθες, ο κ. Χριστόδουλος θα ζητήσει απο τη Διαρκή Ιερά

Σύνοδο, η οποία συνεδριάζει την ερχόμενη εβδομάδα, την αποκατάστασή τους

έπειτα από 45 χρόνια από την έκπτωσή τους και την απομάκρυνσή τους απο τις

μητροπόλεις. Οι δύο είχαν κατηγορηθεί μετά την απελευθέρωση για την

αντιστασιακή τους δράση αν και, όπως όλοι παραδέχονται, ήταν από τις

προσωπικότητες που ξεχώριζαν.

Ο Ιωακείμ υπήρξε από τα στελέχη εκείνα του ΕΑΜ που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη

συγκρότηση της κυβέρνησης του βουνού. Ο Αντώνιος, παρά το συνεχές κυνηγητό απο

τους Γερμανούς, κατάφερε να διαφύγει και μάλιστα κατά την απελευθέρωση του

Πύργου βρέθηκε δίπλα στον Άρη Βελουχιώτη. Το 1958, η Εκκλησία ασχολείται με

τις περιπτώσεις των δύο, τους αναγνωρίζει αγνά πατριωτικά αισθήματα και τους

αποκαθιστά ως προς τον βαθμό. Όμως δεν τους δίνει το δικαίωμα να επανέλθουν

στις μητροπόλεις τους και βεβαίως να μη μνημονεύονται από τους διαδόχους τους.

Η Ιερά Σύνοδος για πρώτη φορά πέρυσι έπειτα από πρόταση του κ. Χριστόδουλου

αποφάσισε να τιμά την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου τους κληρικούς που πήραν

μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Πέρυσι είχε γίνει ειδική εκδήλωση για τη δράση

των Αρχιεπισκόπων Χρύσανθου και Δαμασκηνού. Εφέτος, εκτός από την αποκατάσταση

των δύο, η Εκκλησία με ευθύνη του αρχιμανδρίτη Αγαθάγγελου Χαραμαντίδη θα

εκδώσει και αφιερωματικό τόμο για την προσφορά της Εκκλησίας το 1940.

Ο Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης γεννήθηκε στη Νικομήδεια της Μικράς

Ασίας το 1863. Μητροπολίτης εξελέγη το 1923 και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι

την έκπτωσή του το 1945. Άνθρωπος με μεγάλη δράση και τότε που ήταν ιεράρχης

του Πατριαρχείου είχε καταδικαστεί σε θάνατο από τους Τούρκους. Διώχτηκε για

τις ιδέες του στις δικτατορίες Πάγκαλου και Μεταξά. Κατά την περίοδο της

Κατοχής πρωταγωνιστεί στην περιοχή. Οι Γερμανοί προσπαθούν να τον συλλάβουν

και τότε φεύγει για τις περιοχές όπου κυριαρχεί ο ΕΛ.ΑΣ. Άνθρωπος με

ξεχωριστές γνώσεις (είχε σπουδάσει στη Δρέσδη), πήρε μέρος στο Εθνικό

Συμβούλιο Κορυσχάδων και συνέβαλε με τις προτάσεις του στη συγκρότηση της

κυβέρνησης του βουνού.

Αμέσως μετά την απελευθέρωση, καταδικάζεται ερήμην από το Εκκλησιαστικό

Δικαστήριο σε εκθρόνιση. Το 1958 η Εκκλησιαστική Δικαιοσύνη τον αναγνωρίζει ως

Μητροπολίτη, δεν του επιτρέπει να πάει στη μητρόπολή του και μέχρι σήμερα δεν

μνημονεύεται. Με το μαράζι της «άδικης δίωξης» πεθαίνει στην Αθήνα το 1962,

αφήνοντας όλα τα υπάρχοντά του στην εταιρεία «Φίλοι του Λαού», μέλος της

οποίας ήταν.

Τον δρόμο που άνοιξε ο Κοζάνης ακολούθησε και ο Μητροπολίτης Ηλείας Αντώνιος

Πολίτης, ο οποίος γεννήθηκε το 1890 στη Σύρο. Το 1943 εντάχθηκε στο ΕΑΜ και

μάλιστα συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο Κορυσχάδων. Η επιτροπή του ΕΑΜ στην

Ηλεία τον ανακηρύσσει τιμητικά αρχηγό της. Οι Γερμανοί προσπαθούν να τον

συλλάβουν. Τότε, οι απλοί πολίτες της περιοχής προστάτευσαν τον δεσπότη τους.

Έτσι από χωριό σε χωριό, από σπίτι σε σπίτι κατάφερε να ξεφύγει. Στις

εκδηλώσεις για την απελευθέρωση που έγιναν και στον Πύργο, ο Αντώνιος χαιρετά

τον κόσμο από τον εξώστη της νομαρχίας δίπλα στον Άρη Βελουχιώτη και το

στέλεχος του ΕΑΜ Μιχάλη Μάρρα.

Μετάλλια

Ο Αντώνιος ήταν ιδιαίτερα γνωστός πολύ πριν. Είχε πάρει μέρος στη μικρασιατική

εκστρατεία και για τη δράση του αυτή είχε τιμηθεί με το «Χρυσούν Αριστείον

Ανδρείας», τον «Χρυσούν Σταυρόν του Φοίνικος» και δεκάδες άλλα μετάλλια.

Ο Ιωακείμ με ουσιαστική συμμετοχή στα όσα συνέβαιναν εκείνη την περίοδο

διεκδικεί ρόλο και στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Προτείνει ο ίδιος ή ο

Αντώνιος να είναι μέλος της κυβέρνησης. Το αίτημα δεν γίνεται δεκτό με το

αιτιολογικό ότι οι κληρικοί δεν μπορεί να ασκούν πολιτική εξουσία.

Μαζί με τους δύο Μητροπολίτες, ο κ. Χριστόδουλος θα ζητήσει και την

αποκατάσταση του Χρυσοστόμου Φλωρίνης αλλά και του Ιωακείμ Χίου, ενώ ήδη

γίνεται προσπάθεια να αξιοποιηθούν όλα τα στοιχεία που αφορούν τη δράση

κληρικών εκείνη την περίοδο.