Ένα δεκατετράχρονο κορίτσι είναι το τελευταίο θύμα της Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ

στη Βρετανία. Η Ζόι Τζέφρις έχασε τη μάχη για τη ζωή το Σάββατο, δύο χρόνια

μετά τη διάγνωση της νόσου, και ανέβασε τον αριθμό των θανάτων στους 86.

Ζόε Τζέφρις: Λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό της, η εικόνα της 14χρονης

Βρετανίδας είχε συγκινήσει ολόκληρο τον κόσμο

Την περασμένη εβδομάδα, λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό της, η εικόνα της

14χρονης Ζόι είχε μπει σε όλα τα σπίτια μέσω της βρετανικής τηλεόρασης.

«Σηκώθηκε ένα πρωί και ξαφνικά δεν μπορούσε πλέον να κάνει τίποτε», είχε

δηλώσει τότε η μητέρα της μιλώντας για τον αγώνα της κόρης της ενάντια στην

ανθρώπινη εκδοχή της νόσου των τρελών αγελάδων. «Ήταν σαν να πήγε για ύπνο ως

Ζόι και να ξύπνησε ως ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος».

Η Ζόι Τζέφρις πέθανε το Σάββατο. Την ίδια μέρα, οι επιστήμονες της Μονάδας

Επαγρύπνησης του Εδιμβούργου ανακοίνωναν ότι πριν από έναν χρόνο είχε πεθάνει

από τη νόσο Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ ένας 74χρονος άνδρας. Και μία μέρα νωρίτερα,

δημοσιεύθηκε η πολυαναμενόμενη επίσημη βρετανική έκθεση σχετικά με την κρίση

που έχει προκαλέσει στη Βρετανία η ασθένεια των τρελών αγελάδων.

Γραφειοκρατία

Ποια είναι τα συμπεράσματά της για τα αίτια της κρίσης; «Υπεύθυνες» είναι η

κρατική «γραφειοκρατία» και «μυστικοπάθεια»: οι ενέργειες για την καταπολέμηση

της επιδημίας και την αποτροπή της μετάδοσής της στον άνθρωπο προσέκρουσαν

στον κακό συντονισμό μεταξύ των κυβερνητικών υπηρεσιών και στον φόβο μήπως

πανικοβληθεί το κοινό.

Σε πείσμα, ωστόσο, των προβλέψεων περί ιδιαίτερα επικριτικού ύφους της

έκθεσης, η διυπουργική επιτροπή που ανέλαβε τη σύνταξή της αποφάσισε να

αποφύγει την εύκολη λύση των αποδιοπομπαίων τράγων. Η κριτική που ασκεί, τόσο

σε άτομα όσο και σε θεσμούς, είναι ήπια και συγκρατημένη.

«Η βρετανική κυβέρνηση δεν είπε ψέματα στο κοινό για τη σπογγώδη

εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών (BSE)», επισημαίνει. «Πίστευε ότι οι κίνδυνοι που

ενείχε για τον άνθρωπο ήταν ελάχιστοι. Γι’ αυτό και κύριο μέλημά της ήταν να

αποτρέψει τις αντιδράσεις πανικού. Είναι πλέον σαφές ότι αυτή η εκστρατεία

καθησυχασμού ήταν λανθασμένη».

Σκίτσο του Πλαντύ

Στην πλειονότητά τους, οι επικρίσεις της διυπουργικής επιτροπής στοχεύουν είτε

στις «γραφειοκρατικές διαδικασίες» που «οδήγησαν συχνά σε απαράδεκτη

καθυστέρηση όσον αφορά την εφαρμογή των μέτρων» είτε στην κρατική

«μυστικοπάθεια και την άρνηση κοινοποίησης των δυσάρεστων νέων».

Ιδού, λοιπόν, το χρονικό των σφαλμάτων και των παραλείψεων που οδήγησαν στην

τραγωδία:

*Η επίδειξη μυστικοπάθειας ξεκίνησε το 1987, όταν η βρετανική Κρατική

Κτηνιατρική Υπηρεσία απαγόρευσε την κοινοποίηση οποιασδήποτε πληροφορίας

σχετικά με τη νέα ασθένεια BSE για περίπου έξι μήνες.

*Παρ’ όλο που οι αξιωματούχοι του βρετανικού υπουργείου Γεωργίας

συνειδητοποίησαν ότι η BSE μπορεί να ενείχε κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία

κατά τη διάρκεια του 1987, ενημέρωσαν σχετικά το υπουργείο Υγείας τον Μάρτιο

του 1988.

*Παρ’ όλο που την περίοδο 1990-1995 ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες

προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο να σπάσει η BSE το φράγμα των ζωικών ειδών,

«το κοινό άκουγε επανειλημμένως ότι η κατανάλωση βοδινού ήταν ασφαλής».

*Παρ’ όλο που η βρετανική κυβέρνηση ανήγγειλε, το 1988, την απαγόρευση της

επεξεργασίας ζωικών υπολοίπων και της χρήσης τους σε ζωικές τροφές, η

διυπουργική έρευνα ανακάλυψε ότι το μέτρο δεν ετέθη, ως έπρεπε, σε εφαρμογή

πριν από το 1995.

*Παρ’ όλο που η χρήση «ύποπτων» εντοσθίων βοοειδών σε ζωικές τροφές

απαγορεύθηκε το 1989, υπήρξε μία μοιραία εξαίρεση: έως το 1995, δεν ελήφθη

κανένα μέτρο που να διασφαλίζει την αφαίρεση κάθε ίχνους νωτιαίου μυελού από

τα πτώματα βοοειδών στα σφαγεία.

*Παρ’ όλο που η βρετανική κυβέρνηση δαπάνησε για έρευνες, την περίοδο

1987-1996, περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δραχμές, παρ ‘όλο που ­ σύμφωνα με την

έκθεση ­ η χρηματοδότηση αυτή ήταν «επαρκής», αρκετά δυνάμει σημαντικά σχέδια

ξεκίνησαν με υπερβολική καθυστέρηση ή προχώρησαν υπερβολικά αργά λόγω της

έλλειψης συντονισμού. Η «γραφειοκρατία» και ο «μυστικισμός» έχουν προκαλέσει,

στη Βρετανία, τον θάνατο ογδόντα έξι ανθρώπων. Και οι προβλέψεις των

επιστημόνων για το μέλλον δεν είναι καθόλου ευοίωνες. Μέχρι και τους 100.000

μπορεί να φθάσουν οι νεκροί, προειδοποιούν. Ο Βρετανός υπουργός Γεωργίας Νικ

Μπράουν, βέβαια, τις χαρακτήρισε «απλές προβλέψεις». Παραδέχθηκε, όμως, ότι

όταν η βρετανική κυβέρνηση αποφάσιζε να αυξήσει τις παροχές για τα θύματα της

νόσου είχε πλήρη επίγνωση του ότι «ο αριθμός των ασθενών υπέρ των οποίων

επρόκειτο να εφαρμοστεί το μέτρο θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος από

ό,τι είναι σήμερα».