Αναζήτηση
Η παράφραση στο παιδικό ποιηματάκι του τίτλου έχει αφορμή την πρωθυπουργική
ρήση «αυτή είναι η Ελλάδα». Ανεξαρτήτως του επικοινωνιακού αποτελέσματος που
είχε, ήταν ορθή. Κάθε άλλο παρά αντέφασκε με το πολυδιατυπωμένο σύνθημα-στόχο
για «ισχυρή Ελλάδα», απλώς έδειχνε την απόσταση που υπάρχει έως την εκπλήρωσή του.
Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φορές που ο Πρωθυπουργός έχει χρησιμοποιήσει το
σχήμα «δύο Ελλάδες», την ορθότητα του οποίου απέδειξε και η σύγκρουση για τις
ταυτότητες.
Είχε δίκιο ο κ. Κ. Σημίτης. «Κι αυτά κι εκείνα…» είναι η Ελλάδα.
Βέβαια, και ο Κ. Καραμανλής όταν αντέτεινε πως «ναι, αλλά το ΠΑΣΟΚ κυβερνά 20
χρόνια», παρ’ ότι «έκλεβε»-πρόσθετε πέντε χρόνια διακυβέρνησης, δίκιο είχε. Κι
εδώ βρίσκεται για τον Κ. Σημίτη το μεγάλο πρόβλημα.
Το ΠΑΣΟΚ πρωτοανήλθε στην εξουσία το ’81. Το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα
ξεκίνησε το ’96. Πορεύτηκε την πρώτη τετραετία με όραμα την ένταξη της χώρας
στην ΟΝΕ. Το όραμα αυτό συνιστούσε έναν απτό και μετρήσιμο στόχο, ο οποίος
επιβαλλόταν από τις δεσμεύσεις της χώρας, είχε διακηρυχθεί και από τον ιδρυτή
του ΠΑΣΟΚ, ενώ μπορούσε να επιτευχθεί, κυρίως, με εκ των άνω κινήσεις και
χωρίς την προώθηση σειράς μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς.
Τώρα, μετά την ένταξη στην ΟΝΕ, την αμηχανία της πρώτης μετεκλογικής περιόδου
πρέπει να διαδεχθεί η πεποίθηση πως «… το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα πρέπει
και μπορεί να μεταβληθεί σε συνολικό όραμα αλλαγής, σε συνεκτικό σχέδιο εφ’
όλης της ύλης μεταρρυθμίσεων, σε κίνημα διανοητικής, ηθικής, αξιακής
επαναθεμελίωσης της κοινωνίας με τη συμμετοχή της…». Αν προσθέσουμε το
ευρύτερο όραμα για μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια νέου τύπου
Ομοσπονδία, φτάνουμε στα συνθήματα-στόχους «να γίνουμε Ευρώπη» και να βρεθούμε
στην πρωτοπορία του αγώνα για «να αλλάξουμε και την Ευρώπη».
Όμως, τώρα η υλοποίηση αυτού του οράματος δεν επιβάλλεται «έξωθεν», δεν φέρει
τη σφραγίδα του ιδρυτή, δεν μπορεί να γίνει εκ των άνω, αντίθετα προϋποθέτει
στήριξη και κινητοποίηση «από τα κάτω». Οι διαφορές με την πρώτη τετραετία
είναι προφανείς, επιτείνουν τις δυσκολίες, αναδεικνύουν και μεγεθύνουν το
πρόβλημα.
Το δε πρόβλημα δεν βρίσκεται στη διαφαινόμενη καθήλωση της κυβέρνησης και πάλι
σε μια οικονομιστική εκδοχή («να φτάσουμε το 100% του ευρωπαϊκού εισοδήματος»)
αυτού του οράματος. Το πρόβλημα είναι πως μόλις έφυγε η «σουρντίνα» του στόχου
της ένταξης στην ΟΝΕ φάνηκε η ζοφερή πραγματικότητα των τραγικών καθυστερήσεων
της ελληνικής κοινωνίας σε όλους, σχεδόν, τους τομείς, με αποκορύφωμα το
Δημόσιο. Έτσι, τώρα, το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα πρέπει να κοιταχθεί στον…
καθρέφτη του ΠΑΣΟΚ. Πράγματι, «αυτή είναι η Ελλάδα». Και πρέπει να αλλάξει.
Πρέπει ν’ αλλάξουν όλα. Αλλά αυτό σημαίνει πως η κυβέρνηση πρέπει να αλλάξει
πολλά απ’ όσα το ΠΑΣΟΚ των προηγούμενων φάσεων δημιούργησε και προώθησε. Είτε
διά πράξεων (εξωτερική πολιτική, χρέος, Δημόσια Διοίκηση, ΔΕΚΟ, ΕΣΥ κ.ά.) είτε
διά παραλείψεων (παιδεία, υποδομές, κυκλοφοριακό κ.ά.) είτε με την εμπέδωση
νοοτροπιών και κουλτούρας.
Για να αλλάξει, όμως, «αυτή η Ελλάδα» χρειάζονται τα κατάλληλα εργαλεία. Το
ΠΑΣΟΚ πρωτοκυβέρνησε το ’81. Το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα ξεκίνησε το ’96. Στη
δεύτερη τετραετία, με δεδομένο το όραμα που προαναφέρθηκε αλλά και το
«πρόβλημα του καθρέφτη», το εγχείρημα πρέπει να βρει την αντιστοιχία του και
στο πολιτικό υποκείμενο.
Με την αυτομεταρρύθμιση του ΠΑΣΟΚ αλλά και επειδή αυτό δεν μπορεί να καταστεί
Ιανός κυρίως με τη δημιουργία μιας ευρείας και πολυφωνικής παράταξης, από
«δυνάμεις με διαφορετικές ιστορικές διαδρομές, προελεύσεις και καταβολές, με
διαφορετικά αξιακά και πολιτισμικά φορτία», όπως ανέφερε και ο Κ. Σημίτης στο
πρόσφατο χαιρετιστήριό του προς το συνέδριο της ιταλικής «Ελιάς».
Άλλωστε, δεν είναι δυνατό στο τέλος της τετραετίας η Κεντροαριστερά να
παραμένει «κάτι που έχουμε μέσ’ στην καρδιά» και όχι ζώσα πραγματικότητα. Ούτε
θα συγχωρηθεί αν ειπωθεί και τότε «αυτή είναι η Ελλάδα». Γιατί αυτό που τώρα
μπορεί να θεωρήθηκε ως συνθηματική αποτύπωση μια αντιφατικής πραγματικότητας
και έμμεση αυτοκριτική για το παρελθόν, τότε θα είναι ομολογία αποτυχίας. Και
του εκσυγχρονισμού και των εκσυγχρονιστών.
Ο Θανάσης Γεωργακόπουλος είναι δημοσιογράφος και μέλος της Γραμματείας
της Α.Ε.Κ. της Αριστεράς.
