Αν οι αμερικανικές επιχειρήσεις είχαν κάποιες αμφιβολίες για την αυστηρότητα

του Μάριο Μόντι, τις απέβαλαν την περασμένη Τετάρτη. Ο κ. Μόντι, ο επίτροπος

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδιος για θέματα ανταγωνισμού, έδωσε την έγκρισή του

για την αξίας 165 δισ. δολαρίων συγχώνευση της Αμέρικα ον Λάιν, της

μεγαλύτερης εταιρείας παροχής υπηρεσιών σύνδεσης στο Διαδίκτυο στον κόσμο, και

της Τάιμ Γουόρνερ, του παγκόσμιου γίγαντα υπηρεσιών ενημέρωσης και ψυχαγωγίας.

Μόνο που για να δώσει την έγκρισή του απαίτησε την εφαρμογή μιας σειράς

σκληρών όρων για τις δύο εταιρείες προκειμένου να προστατεύσει τον ανταγωνισμό

στην ευρωπαϊκή αγορά Ίντερνετ και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Ήδη, μόλις μερικές εβδομάδες αντιμετώπισης του θέματος από τον κ. Μόντι και το

επιτελείο του ήταν αρκετές για να αναγκάσουν την Τάιμ Γουόρνερ την περασμένη

Πέμπτη να εγκαταλείψει τα σχέδιά της για την αξίας 20 δισ. δολαρίων συγχώνευση

της θυγατρικής της εταιρείας μουσικών παραγωγών Γουόρνερ Μιούζικ με τον Όμιλο

ΕΜΙ της Βρετανίας. Η Αμέρικα ον Λάιν και η Τάιμ Γουόρνερ, στο μεταξύ, έχουν

υποσχεθεί να προσφέρουν πρόσβαση στα δίκτυά τους στις ανταγωνιστικές εταιρείες

παροχής περιεχομένου.

Πρόκειται για την πιο πρόσφατη και μάλλον όχι τη μοναδική περίπτωση στην οποία

αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είδαν τα σχέδια συγχώνευσής τους να

απειλούνται με ακύρωση ή να τροποποιούνται από τον κ. Μόντι, έναν ευγενικό

Ιταλό οικονομολόγο με γκρίζα μαλλιά. Από πέρυσι που πήρε τη θέση του επιτρόπου

της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμοδίου για θέματα ανταγωνισμού, ο κ. Μόντι κατάφερε

να προκαλεί φόβο και σεβασμό ως ο άνθρωπος με τη δύναμη να ακυρώνει μερικές

από τις μεγαλύτερες συγχωνεύσεις στον κόσμο, αν πιστεύει ότι μπορούν να

βλάψουν τον ανταγωνισμό.

Την περασμένη άνοιξη κατάφερε να ακυρώσει την αξίας 115 δισ. δολαρίων

συγχώνευση της αμερικανικής τηλεπικοινωνιακής εταιρείας Γουόρλντ Κομ με την

επίσης αμερικανική Σπριντ. Λίγους μήνες πριν από αυτό, οι αντιρρήσεις του

ανάγκασαν δύο μεγάλους κατασκευαστές επαγγελματικών οχημάτων, τη Βόλβο και τη

Σκάνια, να εγκαταλείψουν τα σχέδια για την αξίας 7 δισ. δολαρίων συγχώνευσή

τους. Παράλληλα, φέτος ο κ. Μόντι κατάφερε να ακυρώσει τα σχέδια για την αξίας

17 δισ. δολαρίων συγχώνευση τριών από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής

αλουμινίου στον κόσμο, της καναδικής Αλκάν Αλουμίνιουμ, της γαλλικής Πεσινέ

και της ελβετικής Αλουσουίς Λόντσα.

Παράδοση αυστηρότητας

Ο Μάριο Μόντι (δεξιά) ήταν από τους ελάχιστους επιτρόπους της Ευρωπαϊκής

Ένωσης που ο Ρομάνο Πρόντι (αριστερά), νέος πρόεδρος της Κομισιόν, κράτησε

κοντά του μετά τη μαζική παραίτηση της Επιτροπής, της οποίας ηγείτο ο Ζακ Σαντέρ

Η αυστηρότητα του Ιταλού επιτρόπου δεν είναι κάτι καινούργιο. Ο προκάτοχος του

κ. Μόντι, ο Ολλανδός Κάρελ Βαν Μιρτ, σχεδόν κατάφερε να ακυρώσει τα σχέδια

συγχώνευσης της αμερικανικής εταιρείας κατασκευής αεροσκαφών Μπόινγκ με τη Μακ

Ντόνελ – Ντάγκλας το 1997. Η Μπόινγκ κατάφερε να σώσει τη συμφωνία μέσω της

εγκατάλειψης μιας σειράς αποκλειστικών συμβολαίων παραγωγής αεροσκαφών για

μεγάλες αεροπορικές εταιρείες.

Ο κ. Μόντι, ωστόσο, συνέχισε και ενίσχυσε τη σκληρή εικόνα του Ευρωπαίου

επιτρόπου για θέματα ανταγωνισμού. Με το δυναμικό του να αποτελείται από μόλις

47 ερευνητές, επικεντρώθηκε πολύ προσεκτικά σε ορισμένες συμφωνίες και

πολέμησε έντονα ορισμένες από τις μεγαλύτερες και πιο πολύπλοκες συμφωνίες

εξαγοράς και συγχώνευσης μεταξύ μεγάλων επιχειρήσεων.

«Ο κόσμος υποστηρίζει ότι είναι πέραν του δέοντος αυστηρός», λέει ο Κρίστοφερ

Νοράλ, δικηγόρος ειδικευμένος σε θέματα ανταγωνισμού. «Ωστόσο, για να είμαστε

δίκαιοι, αυτές οι υποθέσεις δημιουργούν νέα ζητήματα όπου κάθε κύμα

συγχωνεύσεων δημιουργεί διαδοχικά κύματα συγκέντρωσης των αγορών».

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα χρόνων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε

μόνο 13 συγχωνεύσεις αμέσως μόλις ανακοινώθηκαν. Τρεις από αυτές τις

απορρίψεις ανακοινώθηκαν επί θητείας του Μάριο Μόντι, ενώ άλλες δύο συμφωνίες

εγκατελείφθησαν πριν γίνει η επίσημη απόρριψή τους από το γραφείο του

επιτρόπου. Ωστόσο, ο αριθμός των συγχωνεύσεων αυξήθηκε πολύ γρήγορα και οι

περισσότερες από αυτές εγκρίνονται χωρίς να συναντούν μεγάλα εμπόδια από τις

αρχές προστασίας του ανταγωνισμού. Φέτος, στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

προβλέπουν ότι θα πραγματοποιηθούν 340 συγχωνεύσεις, ενώ το 1999

πραγματοποιήθηκαν 292.

Πράγματι, οι αμερικανικές αρχές προστασίας του ανταγωνισμού έφθασαν σε πολλές

περιπτώσεις στα ίδια συμπεράσματα με αυτά του κ. Μόντι. Λίγες μόλις ημέρες

μετά την απόφαση της Κομισιόν να μπλοκάρει τη συγχώνευση της Γουόρλντ Κομ με

τη Σπριντ, για παράδειγμα, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης κατέφυγε στα

δικαστήρια προκειμένου να ακυρώσει τη συμφωνία. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι του

υπουργείου Δικαιοσύνης δεν ανησύχησαν τόσο πολύ όσο οι Ευρωπαίοι για τη

συγχώνευση της Γουόρνερ Μιούζικ με την ΕΜΙ.

Αντιθέτως, είναι πολύ πιθανό να κάνουν τη ζωή δύσκολη στα στελέχη των υπό

συγχώνευση γιγαντιαίων εταιρειών Αμέρικα ον Λάιν και Τάιμ Γουόρνερ, επειδή η

τελευταία μπορεί να χρησιμοποιήσει τα τηλεοπτικά της δίκτυα στις Ηνωμένες

Πολιτείες προκειμένου να παράσχει υψηλής ταχύτητας δικτυακές υπηρεσίες.

Στην Ευρώπη, αντιθέτως, η Τάιμ Γουόρνερ δεν διαθέτει τηλεοπτικά δίκτυα και η

Αμέρικα ον Λάιν είναι πολύ μικρότερη από τις τοπικές εταιρείες παροχής

υπηρεσιών σύνδεσης στο Διαδίκτυο (Internet Service Providers). Ο κ. Μόντι,

ένας μεθοδικός άνθρωπος που μετρά πολύ προσεκτικά τα λόγια του, συνήθως μιλά

ως ακαδημαϊκός. Στην πραγματικότητα ήταν καθηγητής Οικονομικών και σύμβουλος

της ιταλικής κυβέρνησης. Παρά το γεγονός ότι μιλά με σθένος υπέρ της

«κοινωνικής προσέγγισης της ελεύθερης αγοράς», για πολλά χρόνια είναι θιασώτης

της απελευθέρωσης των αγορών και του εμπορίου.

Η καριέρα του

Πριν αναλάβει την τωρινή θέση του, πέρασε τέσσερα χρόνια ως επίτροπος της

Ευρωπαϊκής Ένωσης με αρμοδιότητα την εναρμόνιση των αντιφατικών και

αντικρουόμενων νομικών πλαισίων μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Η κύρια προσπάθεια

του Μόντι ήταν η πτώση των νομικών εμποδίων για την απελευθέρωση της κίνησης

των υπηρεσιών μεταξύ των 15 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για πολλά χρόνια προσπάθησε να πείσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να

υιοθετήσουν κοινές φορολογικές πρακτικές, ένα δύσκολο έργο που ακόμη δεν έχει

ολοκληρωθεί.

Την ίδια περίοδο, όμως, αντιστάθηκε σθεναρά στις πιέσεις τόσο από την πλευρά

των κυβερνήσεων όσο και από την πλευρά των επιχειρήσεων. Η μεγαλύτερη πολιτική

μάχη και επιτυχία του ήταν η κατάργηση των καταστημάτων αφορολογήτων ειδών για

όσους ταξιδεύουν μεταξύ χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αντικατέστησε πέρυσι τον Κάρελ Βαν Μιρτ στη θέση του επιτρόπου της Ευρωπαϊκής

Ένωσης για θέματα ανταγωνισμού, μετά τις κατηγορίες για διαφθορά της Κομισιόν

που οδήγησαν στην πλήρη αντικατάσταση των μελών της. Κανείς από τους δυο δεν

ήταν μεταξύ αυτών που κατηγορήθηκαν για διαφθορά, αλλά πρόθυμα συμφώνησαν με

την απόφαση των υπόλοιπων επιτρόπων για εθελοντική παραίτηση. Ο κ. Μόντι ήταν

ένας από τους ελαχίστους που έγιναν πάλι Επιτροπή ύστερα από πρόταση του νέου

προέδρου της, Ιταλού Ρομάνο Πρόντι.